وبلاگ

بررسی مبانی نظری و اهداف گزارشگری مالی مبین این موضوع است که یکی از اهداف گزارشگری مالی، کمک به سرمایه ­گذاران و اعتباردهندگان برای پیش ­بینی جریان­های نقدی آینده است. برخی از صاحب­نظران و مراجع تدوین مبانی نظری و اهداف گزارشگری مالی معتقدند که با بهره گرفتن از اجزای سود تعهدی حسابداری ‌می‌توان جریان­های نقدی آینده را پیش ­بینی کرد. سود حسابداری بر اساس مبنای تعهدی اندازه ­گیری و گزارش می­ شود. معمولاً استفاده از مبنای تعهدی موجب متفاوت شدن سود عملیاتی با خالص جریان­های نقدی عملیاتی خواهد شد. از مهم­ترین عوامل ایجاد تفاوت بین سود تعهدی و جریان­های نقدی، ‌می‌توان به اقلام معوق، اقلام انتقالی به دوره ­های آینده و اقلام غیرنقد اشاره کرد (نیکومرام و بادآور نهندی، ۱۳۸۸). پایه و اساس استفاده از سیستم حسابداری تعهدی این است که به مدیران این امکان را می­دهد تا بتوانند وجوه نقد را به منظور بهتر نشان دادن عملکرد و وضعیت بنگاه اقتصادی تعدیل کنند.

در بسیاری از پژوهش­های پیشین از قبیل بیمن^[۵۷] و ورچیا (۱۹۹۶)، فیرفیلد و همکاران^[۵۸] (۱۹۹۶)، ادمتی^[۵۹] و پلیدرر^[۶۰] (۲۰۰۰)، بارث و همکاران (۲۰۰۱)، اسلی^[۶۱] و اهارا^[۶۲] (۲۰۰۳) و میخائیل و همکاران^[۶۳] (۲۰۰۳)، دقت اطلاعات مالی به عنوان معیار اندازه ­گیری کیفیت گزارشگری مالی مورد استفاده قرار گرفته است. دقت اطلاعات مالی بیانگر توانایی اجزای سود تعهدی حسابداری (تحت شرایط انعطاف­پذیری و اختیار عمل در انتخاب از میان رویه­ ها و برآوردهای حسابداری) برای پیش ­بینی جریان­های نقدی مورد انتظار آینده ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏، بالا بودن دقت و توان پیش ­بینی­کنندگی اجزای سود تعهدی از شاخص­ های تعیین محتوای اطلاعاتی و کیفیت بالای گزارشگری مالی ‌می‌باشد (کوهن، ۲۰۰۴).

کیفیت اقلام تعهدی به صورت گسترده به وسیله دیچاو^[۶۴] و دیچو^[۶۵] (۲۰۰۲) مطالعه شده است. کیفیت اقلام تعهدی در پژوهش دیچاو و دیچو از طریق اختلاف بین جریان­های نقدی برآورد شده و جریان­های نقدی واقعی شناسایی شده، محاسبه گردیده است. به طور کلی، اقلام تعهدی به عنوان تفاوت میان سود حسابداری و جریان­های نقدی عملیاتی تعریف شده است (دیچاو، ۱۹۹۴؛ سلوآن^[۶۶]، ۱۹۹۶؛ ریچاردسون^[۶۷]، ۲۰۰۳؛ فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۵) و از دیدگاه سرمایه ­گذاران، کیفیت اقلام تعهدی را ‌می‌توان درجه نزدیکی سود شرکت با میزان جریان­های نقدی ایجاد شده تعریف کرد (فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۵).

۲-۲-۴- کیفیت گزارشگری مالی، ارزش وثیقه شرکت­ها، تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه ­گذاری

تصمیم ­گیری­های اقتصادی، نیازمند اطلاعاتی است که بتوان با کمک آن­ها منابع موجود و در دسترس را به گونه ­ای مطلوب تخصیص داد. افزون­بر این، اطلاعات نقش حیاتی را در اداره و بهره ­برداری از بازارهای مالی ایفا ‌می‌کنند. تقاضا برای گزارشگری مالی و افشای اطلاعات از عدم تقارن اطلاعاتی و تعارضات نمایندگی بین مدیران و سرمایه ­گذاران بیرونی ناشی شده است (هیلی و همکاران^[۶۸]، ۲۰۰۱؛ چنگ و همکاران^[۶۹]، ۲۰۱۳). هم­چنین هدف اصلی فرایند گزارشگری مالی، آماده کردن اطلاعات مربوط به فعالیت­ها و وقایع اقتصادی از طرف تهیه­کننده­ آن و انتقال به استفاده­کننده است. استفاده کننده بعد از دریافت گزارش، محتوای داده ­های دریافت­شده را جهت کسب اطلاع از ارتباط آن با نیاز­های خود تفسیر و کیفیت اطلاعات دریافت شده را ارزیابی می­ کند. اتخاذ تصمیمات اقتصادی و تخصیص بهینه منابع، بدون وجود اطلاعات معتبر و قابل اعتماد امکان­ پذیر نیست. جریان سرمایه­ها زمانی به سوی فعالیت­های اقتصادی سرازیر می­ شود که تصمیم­های صاحبان سرمایه در زمینه سرمایه ­گذاری، متکی بر اطلاعات مربوط و قابل اعتماد باشد.

در بازار­های مالی یکی از عواملی که سرمایه ­گذاران بر مبنای آن تصمیم به تخصیص منابع محدود مالی خود می­ گیرند، اطلاعات مربوط به وضعیت مالی مؤسسات و بنگاه­های اقتصادی است. سرمایه ­گذاران سعی ‌می‌کنند در این بازار­ها با قطعیت مطلوبی تصمیم ­گیری کنند، تا از حفظ منابع مالی خود اطمینان منطقی داشته باشند. یکی از این اطلاعاتی که سرمایه ­گذاران در تصمیم ­گیری­های خود از آن بهره می­برند، میزان و ارزش دارایی­ های وثیقه­ای شرکت­هاست که در صورت عدم بازپرداخت بدهی از سوی آن­ها، بتوانند این دارایی­ ها را به جای وام تملک کنند. با این وجود، اسمیت و وارنر^[۷۰] (۱۹۷۹) در بررسی جنبه­ های مالی قرارداد­های استقراض نتیجه ‌گرفته‌اند که این قراردادها منجر به محدود­سازی تضاد منافع سهام‌داران و طلبکاران می­شوند. از آنجایی که قراردادها به ارزیابی­های حسابداری استوار ‌می‌باشد، لذا تابع معیار­های حسابداری بوده و می­باید تحت نظارت باشند.

وثیقه یا قرار وثیقه مبلغ مالی یا دارایی غیرمنقولی است که در ازای شرطی نزد طرف قرارداد یا دادگاه می­گذارند. معنای لغوی وثیقه «استوار»، «آنچه بدان اعتماد شود» و «محکم­کاری» است. بالاکریشنان و همکاران (۲۰۱۴) بر این عقیده استوارند که تغییرات ایجاد شده در ارزش دارایی­ های وثیقه­ای تأثیر بزرگ­تری را بر تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه ­گذاری شرکت­های دارای کیفیت گزارشگری مالی بالا می­ گذارد. هم­چنین، شرکت­ها در پاسخ به تغییرات ایجاد شده در ارزش دارایی­ های وثیقه­ای، کیفیت گزارشگری مالی خود را نیز تغییر می­ دهند (بالاکریشنان و همکاران، ۲۰۱۴). آنان چنین استدلال ‌می‌کنند که اصطکاک­های اطلاعات^[۷۱]، تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه ­گذاری را تحت تأثیر خود قرار می­دهد. در مقابل این دیدگاه، از دیدگاه نئوکلاسیک­ها فرصت­های رشد شرکت­ها تنها محرک سیاست­های سرمایه ­گذاری آن­ها است (به­عنوان نمونه، یوشیکاوا^[۷۲]، ۱۹۸۰؛ هایاشی^[۷۳]، ۱۹۸۲؛ و آبل^[۷۴]، ۱۹۸۳). مدیرانی که توانایی تأمین منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه ­گذاری در پروژه­ های با ارزش فعلی خالص مثبت را دارند، می ­توانند دارای سیاست­های سرمایه ­گذاری مطلوب باشند. به عبارت دیگر، اصطکاک اطلاعات نمی­تواند بر تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه ­گذاری تأثیرگذار باشد؛ دلیل این امر آن است که هیچ­گونه تفاوتی در اطلاعات وجود ندارد. افراد بیرون از سازمان می ­توانند به راحتی مدیران ارزش گزینه­ های رشد شرکت را مشاهده کنند و ‌بنابرین‏، آنان تمام پروژه­ های با ارزش فعلی خالص مثبت را تأمین مالی ‌می‌کنند. با این حال، زمانی­که عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و تأمین­کنندگان برون­سازمانی سرمایه وجود دارد، اصطکاک اطلاعات می ­تواند بر تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه ­گذاری تأثیرگذار باشد (بالاکریشنان و همکاران، ۲۰۱۴).