ازدواج، در میان پیروان تمام ادیان با قاعده‌های متفاوت وجود دارد. اما دین اسلام ازدواج را یک امر جدی،اخلاقی، اجتماعی و شرعی دانسته بنابراین به جزئیات در این مورد پرداخته و چارچوب مشخصی را برای ازدواج تعیین کرده است که ازدواج با کدام شرایط صورت بگیرد و چرا این شرایط برای ازدواج معتبر است.

 

شرایطی که در اسلام برای ازدواج درنظر گرفته شده است همه عقلی و منطقی است. بنابراین در این تحقیق به شرط‌های ازدواج و به محرمات مطلق ازدواج و محرمات نسبی در ازدواج پرداخته شده است و در کل دیدگاه اسلامی ازدواج را با حکمتی که اسلام از آن در نظر داشته بازتاب یافته است. (مشکینی ،1366،ص 29)

 

یکی از موضوعاتی که در قرآن و روایات به آن اشاره شده بحث محرمات نکاح می باشد.ضرورت این بحث زمانی آشکار می شود که عدم رعایت این حکم توسط افراد جامعه صدمات جبران ناپذیری را به نسل آینده وارد می نماید.محرمات،یعنی مواردی که اجتناب از آن بر فرد واجب است. محرمات در نکاح دارای انواعی می باشد که هر کدام از آنها احکام خاص خود را دارد به وسیله قرابت نسبی هفت قسم از زنان بر مردان و هفت قسم از مردان بر زنان حرام می شود حتی اگر قرابت از طریق زنا یا شبهه باشد و در صورت تحقق قرابت رضاعی با تمام شرایط آن شیر زن از حمل مشروع باشد،مستقیما از pestan مادر مکیده شود…)تمام کسانی که از طریق نسبت بر فرد حرام می شوند از طریق رضاع نیز حرام می شوند و همچنین به سبب قرابت بالمصاهره، نکاح بر برخی افراد عیناً بر مرد حرام می شود مثل مادر  اجداد زن و با برخی افراد  در صورت جمع کردن مثل جمع کردن بین دو خواهر،نکاح با زنی که در زوجیت دیگری است مانند زن معتده باطل است و در صورت نزدیکی باعث حرمت ابدی می شود و در صورتی که محرم با علم به حرمت عقد نکاح را منعقد کند و مرد زوجه حره اش را سه طلاق دهد که در بین آنها ازدواج مرد دیگری واقع نشود زن بر او حرام مؤبد می شود.ارتداد قبل از عمل نزدیکی با ارتداد ملی زوج پس از نزدیکی باعث فسخ فوری نکاح می شود ولی در صورت ارتداد ملی زوج پس از نزدیکی باعث فسخ فوری نکاح می شود ولی در صورت ارتداد ملی زوج با مرتد شدن زوجه پس از نزدیکی فسخ نکاح منوط به انقضای عده و عدم توبه است. ( همان(

 

و حرمت ناشی از لعان که زن برای همیشه بر شوهر حرام می گردد، یعنی اگر کسی زن خود را به زنا متهم ساخت 4بار سوگند یاد می کند که او از راستگویان می باشد ، و دربار پنجم می گوید ،لعنت خدا بر او اگر از دروغگویان باشد و زن در تکذیب شوهر 4بار سوگند یاد می کند که شوهرش از دروغگویان است ، و در بار پنجم می گوید:غضب خدا بر او باد اگر شوهرش از راستگویان باشد .

 

ودر حرمت ناشی از لواط مادر مفعول هر قدر بالا رود و خواهر (نه دختران خواهر)و دختر او و نوادگان دختری و پسری او بر فاعل حرام می شوند ، در حرمت ناشی از 9طلاق ، زنی که نه بار به طلاق عدی ، طلاق داده شده است و بعد از طلاق سوم و ششم دو مورد به عنوان محلل با او نکاح کرده اند بر شوهرش حرام ابدی است.

 

در فصل چهارم جهت تطبیق محرمات نکاح از نظر فقه امامی و شافعی به دو بخش تقسیم گشته که بخش اول  شامل وجوه افتراق ، مانند : اختلاف در ازدواج با مادر زن ،جمع کردن زن با عمه و خاله ، و زن غیر و زنی که در عده باشد، عقد زنی که در احرام حج یا عمره است ، ازدواج با زن زنا پیشه،دفعات شیر در تحریم رضاعی که در این موارد با هم اختلاف دارند.

 

در بخش دوم وجوه اشتراک آنان مانند : محرمات نسبی  ، جمع بین دو خواهر ،حیات شیر دهنده ، دامادی ، لعان ، تعدد همسران که در این

 موارد با هم اتفاق دارند.(مغنیه، 1372،ص225-232)

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

– کلیات پژوهش

 

1-1)                      بیان مسأله :

 

یکی از موضوعاتی که در قرآن و روایات اشاره شده بحث محرمات نکاح می باشد.ضرورت این بحث زمانی آشکار می شود که عدم رعایت این حکم توسط افراد جامعه صدمات جبران ناپذیری را به نسل آینده وارد می نماید.محرمات،یعنی مواردی که اجتناب از آن بر فرد واجب است محرمات در نکاح دارای انواعی می باشد که هر کدام از آنها احکام خاص خود را دارد به وسیله قرابت نسبی هفت قسم از زنان بر مردان و هفت قسم از مردان بر زنان حرام می شود حتی اگر قرابت از طریق زنا یا شبهه باشد و در صورت تحقق قرابت رضاعی با تمام شرایط آن شیر زن از حمل مشروع باشد،مستقیماً از pestan مادر مکیده شود…)تمام کسانی که از طریق نسب بر فرد حرام می شوند از طریق رضاع نیز حرام می شوند و همچنین به سبب قرابت بالمصاهره نکاح بر برخی افراد عیناً بر مرد حرام می شود مثل مادر و اجداد زن و با برخی افراد د در صورت جمع کردن مثل جمع کردن بین دو خواهر،نکاح با زنی که در زوجیت دیگری است ماند زن معتده باطل است و در صورت نزدیکی باعث حرمت ابدی می شود و در صورتی که محرم با علم به حرمت عقد نکاح را منعقد کند و مرد زوجه حره اش را سه طلاق دهد که در بین آنها ازدواج مرد دیگری واقع نشود زن بر او حرام مؤبد می شود.ارتداد قبل از عمل نزدیکی با ارتداد ملی زوج پس از نزدیکی باعث فسخ فوری نکاح می شود ولی در صورت ارتداد ملی زوج پس از نزدیکی باعث فسخ فوری نکاح می شود ولی در صورت ارتداد ملی زوج با مرتد شدن زوجه پس از نزدیکی فسخ نکاح منوط به انقضای عده و عدم توبه است.

 

خداوند متعال می‌فرماید :

 

وَلاَ تَنکِحُوا مَانَکَحَ آبَاؤُکُمْ مِنْ النِّسَاءِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَهً وَ مَقْتاً وَ سَاءَ سَبِیلاً. حُرَّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهَاتُکُمْ وَ بَنَاتُکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ وَعَمَّاتُکُمْ وَ خَالاَتُکُمْ وَ بَنَاتُ الأخِ وَ بَنَاتُ الأُخْتِ وَ أُمَّهَاتُکُمْ اللاَتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ مِنْ الرِّضَاعَهِ وَ أُمَّهَاتُ نِسَائِکُمْ وَ رَبَائِبُکُمْ اللاَتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ نِسَائِکُمْ اللاَتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلاَجُنَاحَ عَلَیْکُمْ وَ حَلاَئِلُ أَبْنَائِکُمْ الَّذِینَ مِنْ أَصْلاَبِکُمْ وَ أَنْ تَجْمَعوا بَیْنَ الأُخْتَیْنِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللهَ کَانَ غَفُوراً رَحِیماً. وَالْمُحْصَنَاتُ مِنْ النِّسَاءِ إِلاَّ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ کِتَابَ اللهِ عَلَیْکُمْ وَأَحِلَّ لَکُمْ مَا وَرَاءَ ذَلِکُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِکُمْ مُحْصِنِینَ غَیْرَمُسَافِحِینَ.

 

«با زنانی ازدواج نکنید که پدران شما با آنها ازدواج کرده‌اند؛ چرا که این کار عمل بسیار زشت و مبغوض و روش بسیار نادرستی است؛ مگر آنچه گذشته است و در زمان جاهلیت بوده است که مورد عفو خدا قرار می‌گیرد). خداوند بر شما حرام نموده است ازدواج با مادرانتان، دخترانتان، خواهرانتان، عمه‌هایتان، و خاله‌هایتان، برادرزادگانتان، خواهرزادگانتان، مادرانی که به شما شیر داده‌اند، خواهران رضاعی‌تان، مادران همسرانتان، دختران همسرانتان از مردان دیگر که تحت کفالت و رعایت شما پرورش یافته و با مادرانشان همبستر شده‌اید، ولی اگر با مادرانشان همبستر نشده باشید، گناهی (در ازدواج با چنین دخترانی) بر شما نیست، همسران پسران صلبی خود و بالأخره اینکه دو خواهر را با هم جمع آورید، مگر آنچه گذشته است (که با ترک یکی از آن دو خواهر، قلم عفو بر این کار که در زمان جاهلیت واقع شده است، کشیده خواهد شد) بی‌گمان خداوند بسی آمرزنده است (و گذشته رانادیده می‌گیرد و) مهربان است. و زنان شوهردار (بر شما حرام شده‌اند) مگر زنانی که (آنان را در جنگ دینی مسلمانان با کافران) اسیر کرده باشید، که (در این صورت نکاح شوهران کافرشان با اسارت لغو می‌گردد و بعد از زدوده شدن رحم ایشان) برای شما حلال می‌باشند. این را خداوند بر شما واجب گردانده است (پس آنچه را که او بر شما حرام نموده است حرام بدارید و آنرا مراعات دارید) برای شما ازدواج با زنان دیگری جز اینان (یعنی جز زنان مؤمن حرام) حلال گشته است و می‌توانید با اموال خود (از راه شرعی) زنانی را جویا شوید و با ایشان ازدواج کنید (بدان شرط که منظورتان زنا و دست‌بازی نباشد) و پاکدامن و از زنا خویشتندار باشید».  (نساء/ 24-22)

 

 

 

 

 

1-2)                      اهداف تحقیق :

 

• بررسی دیدگاه فقه های امامیه در خصوص محرمات نکاح

 

• بررسی دیدگاه فقه های شافعیه در خصوص محرمات نکاح

 

• بررسی نکات اشتراک و افتراق فقه امامیه و فقه شافعیه در خصوص محرمات نکاح

 

1-3)                      سؤالات تحقیق :

 

 

 

• نظریات فقهای امامیه در موضوع محرمات نکاح چیست؟

 

• نظریات فقهای شافعیه در موضوع محرمات نکاح چیست؟

 

• نکات اشتراک و افتراق در فقه امامیه و شافعیه در محرمات نکاح چیست؟

 

 

 

 

1-4)                      فرضیه های تحقیق :

 

 

 

• دیدگاه فقه های امامیه و فقه های شافعیه در خصوص  محرمات نکاح در برخی موارد با هم متفاوت است.

 

• دیدگاه فقه های امامیه و فقه های شافعیه در خصوص محرمات نکاح در برخی از موارد با هم مشابه می باشد.