امروزه ثابت شده است که توفیق یک کشور در زمینه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در گرو برخورداری از یک نظام آموزشی منسجم و پویا است و تنها با داشتن چنین نظامی می‌تواند با تحولات و پیشرفت های اجتماعی و صنعتی همگام و در میان کشورهای موفق جهان از جایگاه شایسته‌ای برخوردار شود. هرگز نمی توان ادعا کرد که آموزش به خودی خود سودمند است، مگر از آموزشهای ارائه شده ارزشیابی به عمل آید.
گسترش روز افزون علم و فناوری باعث شکل گیری ساختارهای سازمانی متفاوت نسبت به گذشته شده است و هر سازمانی برای هماهنگ شدن با این تغییرات سریع و رو به رشد کانال های ارتباطی درون سازمانی خود را مناسب با این تحولات تغییر داده است. در چنین شرایطی سازمان موفق، سازمانی است که با توجه به دانش روز و فناوری پیشرفته خود را به سوی ترقی و پیشرفت هدایت کند. تغییرات سریع و فناوری در همه سازمانها به خصوص بر سازمان های بزرگ صنعتی تأثیر بسیاری میگذارد و غفلت از آن باعث سقوط سریع سازمان می‌شود. سازمانها از ارکان مهمی از قبیل سرمایه، نیروی انسانی، فناوری و مدیریت تشکیل یافته اند که به زعم بسیاری از صاحب نظران، نیروی انسانی مهمترین رکن در این بین است، زیرا کارایی سازمان منوط به انجام وظایف درست و صحیح این نیروها در دایره صفی و ستادی است. از آنجایی که حدود 70 درصد از منابع و سرمایه سازمانها را منابع انسانی تشکیل می‌دهد لذا تأمین این سرمایه انسانی مستلزم انجام فعالیتهای آموزشی منظم و مستمر در تمامی سطوح سازمانی است. پرورش انسانهای زبده و ماهر که از آن به عنوان توسعه منابع نیروی انسانی یاد می‌شود ضرورت اجتناب ناپذیری است که سازمانها برای بقا و پیشرفت در جهان پر تغییر و تحول امروزی سخت بدان نیازمندند.
وجود چنین وسایلی و بکارگیری صحیح از آنها جزء لاینفکی از نظام آموزش فنی و حرفهای میباشد. اما بدیهی است برای انجام یک برنامه ریزی جامع در این زمینه، نیاز به اطلاعات دقیق از وضعیت موجود و کاربرد این وسایل در مراکز فنی و حرفهای داریم تا با شناخت صحیح از وضعیت موجود بتوانیم نقاط قوت و ضعف را بخوبی تشخیص دهیم و از آنچه داریم به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم.
آنچه می‌تواند تحقق این هدف را فراهم آورد انجام یک فرایند ارزشیابی مناسب برای شناسایی وضعیت موجود میباشد. چرا که با کمک چنین ارزشیابی خواهیم توانست اطلاعات کمی و کیفی مناسبی در زمینه ارزش و مطلوبیت طرحها و برنامه های آموزشی بدست آوریم.
هدف کلی در این تحقیق انجام یک فرایند ارزشیابی جهت شناسایی وضعیت موجود کاربرد وسایل کمک آموزشی در یکی از مراکز فنی وحرفهای کشور- شهرستان خوی و تأثیر آن بر نوع آموزشها، کیفیت آموزشها و اثربخشی دوره های آموزشی آن بوده است. همچنین به ارائه راهکارهایی مناسب جهت رفع عیوب و بهبود هرچه بهتر وضعیت کاربرد و در نهایت بهینه تر کردن نحوه استفاده مؤثر از وسایل آموزشی و افزایش اثربخشی آموزشها پرداخته شده است.
1-2. بیان مسئله تحقیق
استفاده مناسب از وسایل کمک آموزشی نقش بسیار مهمی در پیشبرد اهداف و برنامه های آموزشی دارد و همواره سعی بر این بوده که از این امکانات به نحو مناسبی استفاده شود. یکی از سازمان هایی که برای تحقق اهداف آموزش خود، وسایل کمک آموزشی را مورد استفاده قرار می‌دهد سازمان فنی و حرفهای است که زیر نظر وزارت کار، تعاون و امور اجتماعی میباشد و بر اساس ماده 151 قانون برنامه سوم کشور متولّی آموزشهای فنی و حرفهای کوتاهمدت میباشد. برای این سازمان وسایل آموزشی حکم شریان اصلی را دارد که عدم وجود یا کیفیت پایین آنها تاثیر نامناسبی در آموزشها و عدم تربیت نیروی کار مناسب خواهد داشت. چرا که در عمل، یادگیری فنون و مهارتهای فنی و حرفهای بدون وجود وسایل مذکور امکان پذیر نمی باشد.
بنابراین با توجه به اهمیت این وسایل در مهارت آموزی و تجربه کاری کارآموزان مراکز آموزش فنی و حرفه ای، برنامه ریزی در جهت بهره گیری هرچه بهتر و مطلوب تر از آنها امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد. ولی تا زمانیکه وضعیت موجود کاربرد و استفاده از این وسایل در این مراکز مورد ارزیابی قرار نگیرد نمی توان برنامه ریزی های مناسبی جهت بهبود وضعیت مهارتی نیروی کار کشور و ارتقای بهره وری نیروی انسانی انجام داد. لذا باید ابتدا از لحاظ کاربردی، وضعیت موجود استفاده این وسایل ارزشیابی و در نهایت راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود ارائه گردد.
از آنجا که در این تحقیق، نقش وسایل کمک آموزشی در مرکز فنی و حرفهای شهرستان خوی مورد بررسی قرار می‌گیرد و بدنبال افزایش اثربخشی دوره های آموزشی هستیم ازآن جهت سوال اصلی تحقیق این است:
«آیا وسایل آموزشی و کمک آموزشی در مرکز فنی و حرفهای خوی جهت آموزش کارآموزان و بالا بردن اثربخشی دوره های آموزشی بطور مطلوب مورد استفاده قرار می‌گیرد؟»
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق
در نظام آموزشی فنی و حرفهای که هدف اصلی آن ایجاد یا افزایش سطح مهارتها و فنون تخصص نیروی انسانی مورد نیاز بازار کار میباشد و نقش مهمی در افزایش اشتغال و نهایتاً پیشرفت و توسعه کشور دارد، برنامه ریزی اصولی و جدّی در زمینه اثربخشی و بهره وری چنین آموزشهایی ضروری میباشد.
نیروی کار مورد نیاز بازار کار که همگی مورد احتیاج در مراکز اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی هستند بدون وجود وسایل آموزشی عملاً به صورت تئوری با مسائل آشنا خواهند شد. لذا آشنا کردن هرچه بهتر آنها با مسائل کاری و آموزش مهارتهای کارگاهی قبل از ورود به بازار کار، ضروری است بتوان از وسایل کمک آموزشی به نحو احسنت استفاده کرد چرا که استفاده غیر مناسب از چنین وسایلی از میزان بهره وری و اثربخشی چنین آموزشهایی می‌کاهد. لذا برنامه ریزی در جهت استفاده مطلوب از این وسایل، گام مهمی در جهت رسیدن به کیفیت و اثربخشی آموزشهای فنی و حرفهای است.
اصولاً وسایل کمک آموزشی به کلیه وسایلی گفته می‌شود که می‌توانند در محیط آموزشی، شرایطی را بوجود آوردند که در آن شرایط یادگیری سریعتر، آسانتر، بهتر و با دوامتر صورت گیرد چرا که شخص با محیط کاری و نوع وسایلی که بعداً باید با آنها کار کند و نحوه مناسب انجام کار و … آشنا می‌شود. لذا چنین وسایلی نقش بسیار مهمی در میزان یادگیری داشته و از طول زمان لازم برای آموزش می‌کاهد.
در جهان پیرامون ما که کارآموزان اغلب نمی توانند تجربیات ادراکی بخصوصی در حد وسیع و گسترده داشته باشند، چنین آموزشهایی
می‌توانند به مثابه کیمیا عمل کنند. هرچند این وسایل کم و یا کم کیفیت باشند اما همین هم برای آنها می‌تواند غنیمت باشد. چرا که هرچقدر افراد در زندگی خود تجربیات بیشتری کسب کنند به موفقیتهای بیشتری در آینده می‌توانند نایل شوند( هارپر و بروس، 1995).
بنابراین با توجه به نقش موثر وسایل کمک آموزشی در میزان یادگیری در مراکز فنی و حرفهای بویژه نقش اساسی وسایل مذکور در ایجاد مهارت و تجربه کاری برای کارآموزان مراکز فنی و حرفه ای، تصمیمات و برنامه ریزی های مناسب برای بهبود و بالا بردن بهره وری این وسایل و نیروی کار آینده کشور امری ضروری میباشد. ولی این امر میسر نیست مگر اینکه قبلاً از طریق ارزشیابی مناسب و البتّه دقیق، وضعیت موجود کاربرد وسایل مذکور در دوره های آموزشی برگزار شده بررسی شده و شناخت درستی از چگونگی کاربرد آنها در مراکز آموزش فنی و حرفهای بدست آید و از طریق عیوب و کمبودها مشخص گردیده و با رفع مشکلات به بالا رفتن کیفیت آموزشها و اثربخشی دوره های آموزشی و بهره وری این وسایل در آموزش نیروی کار کمک شایانی شود.
از آنجایی که ارزشیابی عمدتاً شامل فعالیتهای تشریح و توصیف کمی و کیفی طرح ها، برنامه ها، پدیده‌ها و فعالیت های آموزشی میباشد که در نهایت منجر به ارائه تصویری از وضعیت موجود می‌شود، لذا در زمینه ارزشیابی کاربرد وسایل آموزشی و کمک آموزشی می‌توان به تشریح کمی و کیفی وسایل مذکور پرداخت. از آنجایی که این ارزشیابی در مرکز فنی و حرفهای شهرستان خوی انجام گرفت، لذا کاربرد این وسایل در مرکز فوق مورد ارزشیابی قرار خواهد گرفت و در این ارزشیابی محقق قصد دارد وضعیت وسایل مذکور را در این مرکز از لحاظ میزان کمیت، کیفیت، مطلوبیت بکارگیری و استفاده، میزان تأثیر آن در اثربخشی دوره های آموزشی و تاثیر کیفیت بر اثربخشی این دوره‌ها را مورد ارزشیابی قرار دهد.
1-4. اهداف تحقیق
اهداف این تحقیق عبارت است از یک هدف اصلی و چهار هدف فرعی بشرح زیر:
هدف کلی تحقیق عبارت از:
ارزشیابی نقش وسایل آموزشی و کمک آموزشی بر اثربخشی دوره های آموزشی در مرکز فنی و حرفهای شهرستان خوی
اهداف فرعی تحقیق عبارتند از:
- تعیین وضعیت کمیت وسایل کمک آموزشی در مرکز آموزش فنی و حرفهای مرکز خوی.
- تعیین وضعیت کیفیت وسایل کمک آموزشی در مرکز آموزش فنی و حرفهای مرکز خوی.
- تعیین وضعیت بکارگیری وسایل کمک آموزشی موجود در مرکز آموزش فنی و حرفهای خوی .
- تعیین وضعیت اثربخشی دوره های آموزشی در مرکز آموزش فنی و حرفهای شهرستان خوی .
- تعیین نقش کیفیت وسایل آموزشی در پیش بینی اثربخشی دوره های آموزشی در مرکز آموزش فنی و حرفهای شهرستان خوی .
1-5. فرضیات تحقیق
- وسایل کمک آموزشی موجود در مرکز خوی دارای کمیت مطلوبی برای آموزش کارآموزان هستند.
- وسایل کمک آموزشی موجود در مرکز فنی و حرفهای خوی دارای کیفیت مطلوبی برای آموزش کارآموزان هستند.
- به کارگیری وسایل کمک آموزشی در مرکز خوی در حد قابل قبولی است .
- دوره های آموزشی برگزار شده در مرکز آموزش فنی و حرفهای خوی اثربخش میباشد.
- کیفیت وسایل کمک آموزشی به کار گرفته شده قادر به پیش بینی اثربخشی آموزشی کارآموزان میباشد .
1-6. تعریف واژه های کلیدی تحقیق
مهمترین واژه های تحقیق فوق به شرح زیر می‌باشند:
تعریف مفهومی اثربخشی
درجه یا میزانی که سازمان به هدف‌های مورد نظر خود نائل می‌شود را اثربخشی گویند. (دارابی، 1385)
تعریف عملیاتی اثر بخشی:
درجه ای است که فرا گیران نسبت به دوره واکنش مثبت نشان داده، تحصیل دانش کرده، تغییر رفتار داشته و از نتایج آموزش بهره مند گردیده اند. مجموع امتیاز حاصل از ارزشیابی برمبنای مؤلفه های پرسشنامه اعم از افزایش دانش و مهارت، تسهیل یادگیری، اثزبخشی آموزش، تسلط سریع بر موضوع و … نشان دهنده همزمان اثربخشی است.
تعریف مفهومی وسایل آموزشی
وسایل آموزشی عبارت از وسایل و برنامه‌های طراحی شده تخصصی در حوزه‌های مختلف درسی و آموزشی هستند که زمینه یادگیری سریع و عمیق را در کنار آموزشهای سنتی فراهم می آورند (احدیان،1385).
تعریف عملیاتی : در این تحقیق منظور از وسایل آموزشی شامل تجهیزات مختلف مناسبی میباشد که جهت ارائه و تدریس مطالب درسی در دوره آموزشی مراکز فنی و حرفهای لازم می باشد.
وسایل کمک آموزشی[2]
کمک آموزشی به کلیه تجهیزات و امکاناتی اطلاق می‌شود که می‌توانند در محیط آموزشی شرایطی را بوجود آورند که در آن شرایط آموزش و یادگیری، سریعتر، آسانتر، مفیدتر، بادوام تر و مؤثرتر صورت گیرد. (احدیان،1385).
تعریف عملیاتی: منظور از وسایل کمک آموزشی در این تحقیق نمونه ابزارهای کاربردی در هر رشته است که برای کسب مهارت در طی دوره از آنها استفاده می‌شود.
سازمان فنی و حرفهای کشور
سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور (TVTO) وابسته به وزارت کار تعاون و امور اجتماعی که از ادغام سه نهاد آموزشی در سال 1359 و به منظور ارائه آموزشهای فنی و حرفهای تشکیل گردیده و بر اساس بیش از 10 قانون موضوعه و ماده 151 قانون برنامه سوم و تنفیذ آن در برنامه چهارم، متولی آموزشهای فنی و حرفهای کوتاه مدت بوده و مسئول کمیته تخصصی آموزش های فنی و حرفهای غیر رسمی با عضویت 16 وزارتخانه و سازمان و نهاد کارگری و کارفرمائی است. فعالیت های آموزشی خود را در دو بخش دولتی و غیر دولتی اجرا می کند.
این سازمان علاوه بر ستاد مرکزی، دارای 31 اداره کل در سطح کشور و یک مرکز تربیت مربی میباشد و به منظور دست یابی به تازه های علوم و فن آوری روز و همگامی با استانداردهای بین المللی، همواره سعی برگسترش روابط بین المللی از جمله با سازمان بین المللی کار (ILO) و سازمان بین المللی آموزش فنی و حرفهای و کشورهای مختلف دنیا نمودهاست (مدیریت برنامه ریزی کشور، 1386، ص 6-7).
با توجه به آنچه گفته شد ما در ارزشیابی که از وسایل آموزشی و کمک آموزشی در سازمان فنی و حرفهای خوی انجام خواهیم داد، سعی خواهیم داشت تا خلأهای موجود بین استانداردها را با آنچه هست بیان داشته، میزان بهره وری وسایل آموزشی و تأثیری که بر اثربخشی دوره های آموزشی در حال و آینده می‌گذارند را مورد بررسی قرار دهیم و روش های مناسب جهت رفع این خلأها را بیان داریم.
ارزشیابی
ارزشیابی وسیله ای برای تعیین میزان رسیدن برنامه به هدف‌های آموزشی است. ظیفه ارزشیابی سنجش این موضوع است که آیا اهداف تحقق یافته اند یا خیر. (رالف تایلر،1930)
تعریف عملیاتی: ارزشیابی میزان مفید بودن متغیر مورد ارزشیابی در دستیابی به اهداف است. در تحقیق حاضر ما طی یک بررسی گسترده و استفاده از پرسشنامه‌ای محقق ساخته میزان اثربخشی دوره های آموزشی برگزار شده در سازمان فنی و حرفهای خوی را ارزشیابی نمودیم تا از مفید بودن تلاش سازمان در طی مسیر به طرف اهدافش آگاه شویم.
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فرم در حال بارگذاری ...
