یکی از حقوق فطری و طبیعی هر فرد، آزادی وی است. اگر انسان را در انجام کارها و در انتخاب راهها، مختار بدانیم، در آن صورت خود را از سایر موجودات برتر خواهیم یافت؛ زیرا رفتار سایر موجودات از روی طبیعت و غریزه است نه تعقل و اراده و اختیار. و اگر انسان را در زندگی مجبور بدانیم در آنصورت با سنگ و چوب و درخت فرقی نخواهد داشت. بنابراین بر اساس اصل انسانشناسی، بشر باید به تحقیق درباره اراده و اختیار و آزادی خود بپردازد و از این رهگذر، گامهایی اساسی جهت شناخت فطرت خود بردارد.
ادیان توحیدی به شواهد تاریخی، نخستین منادیان آزادی بشر بوده اند و بیشترین مخالفتها را با قدرت خشن و مستبد عصر خویش به راه انداختهاند و اصولاً چون هیچ دینی نمی تواند جز از طریق فراهمآوردن امکانی برای آزادی انسانها و سپس ارائه ایدهها و پیامهای نو، توجه مخاطبین را به خود جلب کند. پس طبیعتاً هر یک از ادیان لاأقل در دوره ظهور، منادی و طرفدار آزادی بوده اند و این حمایت در ادیانی که خود را مبتنی بر برهان و استدلال و تعقل و آگاهی میدانند بیشتر و جدیتر بوده است.
یکی از عواملی که تعیین کننده جهتگیریهای فردی و اجتماعی بشر است بحث انتخاب دین اوست؛ زیرا دین جزئی از زندگی بشر شده است و در هر زمان بشر نیازمند داشتن عقیده و دین خاصی است. لذا وجود یا عدم آزادی عقیده در یک ملت یا آیین، تعیین کننده وجود اکرام یا عدم آن نسبت به انسانهاست. آزادی عقیده به معنای آزادی انسان در انتخاب عقیده و عدم وجود اجبار بر پذیرش و ترک عقیده، یک امر فطری و مدافع کرامت انسانها است. لذا در نزد بشر ارزش بالایی دارد دین اسلام از جمله ادیانی است که ندای آزادی عقیده سر داده و از طرفی آن آزادیای را میپذیرد که برابر ترازهای اسلامی میباشد. زیرا هدف نهایی که انسان برای رسیدن به آن تلاش می کند کمال و تقرب پروردگار متعال است. لذا، آزادی عقیده نباید او را از این مسیر دور کرده و مانع رسیدن به هدف شود. از طرف دیگر، موضوعاتی چون ارتداد و جهاد در این رابطه وجود دارد که ظاهر آن با آزادی عقیده منافات دارد. دین یهود نیز یکی از ادیان الهی است که ندای توحید سر داده است پس طبیعتاً باید مدافع آزادی عقیده باشد زیرا تحمیل عقیده هرگز هدف خداوند نیست و خداوند ایمان اجباری را از بشر نمیپذیرد. اما تاریخ و تعالیم یهود، ویژگیها و عقایدی را برای این دین و پیروانش نام برده است که انسان را به این قضاوت وادار می کند که مفهوم آزادی عقیده برای آنها بی معنی است. ویژگیهایی چون برگزیدگی قوم یهود، جنگ و کشتارهای خونین و بیرحمانه و… . از طرفی در این دین نیز مانند سایر ادیان مسئله ارتداد و حساسیت دینی وجود دارد. لذا هدف از این نوشتار این است که به بررسی موضوع آزادی عقیده در اسلام و یهود و هر مبحثی که در رابطه با آن، به روشنکردن بحث کمک می کند، پرداخته و بدین وسیله با مقایسه میان دو دین در این مبحث، تحقیقات سایرین کامل شود؛ زیرا مقایسه تطبیقی موضوعات در بین ادیان، به انسجام شناخت افراد کمک خواهد کرد. امید است با فراهم آوردن این تحقیق توانسته باشم گامی در جهت بهره بردن افراد از آن، بردارم.
2) بیان مسئله
آزادی عقیده یکی از حقوق طبیعی انسان؛ به عنوان یک موجود متفکر و با شعور، میباشد. این نوع آزادی نیز چون دیگر اقسام آزادی همیشه و در همهجا جزء مطالبات فطری انسانها بوده است. اما باید توجه داشت که در واقع اختیار، آزادی خطرناکی است که به بشر داده شده است. زیرا فقط یک راه حق مطلوب خداست، و هرکس با اختیار و آزادی خود، راه حق و مطلوب را پیشگیرد در قیامت ایمن می شود و هرکس با سوء اختیار خود راهی غیر از آن انتخاب کند گمراه می شود.
ظاهر موضوع آزادی عقیده، آزادی انسان در انتخاب هر عقیدهای و مجبور نبودن او را میرساند. ولی این نکته هم دارای اهمیت است که
آزادی مطلق و بدون هیچ قید و بندی را نمیتوان تقدیس کرد. زیرا ممکن است به کرامت انسانها در بعد فردی و زندگی اجتماعی او لطمه وارد کند. در اسلام همه چیز بر اساس اصل «توحید» بنا شده است و پس از آن بر اساس «اخلاق فاضله» میباشد. بنابراین آزادی عقیده نیز طبیعتاً باید بر اساس این اصل باشد. در دین یهود نیز همه چیز بر اساس عقیدهی«برگزیدگی قوم یهود» میباشد آنچه در این دین مبهم و نیازمند به پاسخ است این است که پیروان این دین با اینکه باید اصل توحید و یکتاپرستی را پیش گیرند و در راستای آن به عقاید سایرین احترام بگذارند، با ادیان توحیدی مبارزه می کنند و خود را برتر از سایر خلق خدا میدانند. لذا در این نوشتار به بررسی این موضوع (آزادی عقیده) در این دو دین الهی پرداخته خواهد شد.
3) اهمیت مسئله و ضرورت تحقیق
از آنجا که اعتقاد به آزادی عقیده، ارج نهادن به کرامت والای انسان است لذا از اهمیت بالایی برخوردار است. سخن از آزادی عقیده از جهات بسیاری می تواند مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان مثال یک جهت آنکه، در قرون اخیر، به دلایل متعدد شعار آزادی عقیده، حقوق بشر و… توسط افراد سر داده می شود و در مواردی نیز ابزاری علیه دین شده است زیرا قدرتمندانی که میخواهند مخالفان خود را سرنگون کنند مفاهیمی چون«آزادی عقیده» را بر سر زبانها و در افکار میاندازند و به این وسیله مردم عامه و ناآگاه را در مسیری که خود میخواهند سوق میدهند. از طرفی گروهی بر این پندارند چون آزادی ارزشی انسانی و فرادینی دارد، نمیتوان آن را به چهارچوب درآورد و برای آن مرز و خط قرمزی قائل شد. البته واضح و مبرهن است که چون انسان متفکر و مختار آفریده شده است، بدون آزادی، در هیچ مسیری اعم از درست و نادرست نمی تواند حرکت کند. و در نتیجه نمی تواند به هیچ مقصدی برسد. آنچه که مرا به تحقیق در این زمینه وادار کرده، این است که در دین اسلام که خود را کاملترین و آخرین دین معرفی و ندای آزادی عقیده را مطرح کرده است و نیز در یهودیت که مدعی اساس یکتاپرستی در دین خود میباشد، «آزادی عقیده» چه مفهوم یا ارزشی دارد. آیا هر دو دین که مدعی یکتاپرستی هستند نگاهشان به مقولهی آزادی عقیده یکی است یا خیر؟ و این آزادی را چگونه در رفتار و عمل خود منعکس می کنند.
4) اهداف تحقیق
4ـ1) هدف کلی: مقایسه آزادی عقیده در اسلام و یهود
4ـ2) اهداف جزئی:
1ـ بیان آزادی عقیده در اسلام
2ـ بیان آزادی عقیده در یهود
3ـ تبیین مسئله ارتداد در اسلام و ارتباط آن با آزادی عقیده
4ـ تبیین مسئله ارتداد در یهود
5ـ تبیین مسئله جنگ و جهاد در اسلام و ارتباط آن با آزادی عقیده
6ـ تبیین مسئله جنگ در یهود و ارتباط آن با آزادی عقیده
7ـ ارتباط اسلام با سایر ادیان در پرتو آزادی عقیده
8ـ ارتباط یهود با سایر ادیان با توجه به اصل آزادی عقیده
9ـ تبیین مخالفت یا موافقت آزادی عقیده با پلورالیسم دینی از نظر اسلام
5) پرسشهای تحقیق
در این نوشتار سعی بر این است که به این سؤالات پاسخ داده شود:
5ـ1) سؤال اصلی: رویکرد اسلام و یهود به آزادی عقیده چیست؟
5ـ2) سؤالات فرعی:
1ـ مقصود از آزادی عقیده چیست؟
2ـ رویکرد اسلام به آزادی عقیده چیست؟
2ـ1ـ چگونه میتوان بین آزادی عقیده و ارتداد در اسلام جمع بست؟
2ـ2ـ آیا جهاد در اسلام با آزادی عقیده منافات دارد؟
2ـ3 ارتباط اسلام با دیگر ادیان و پیروان آنها چگونه است؟
3ـ رویکرد یهود به آزادی عقیده چیست؟
3ـ1ـ جنگ در دین یهود با چه هدفی انجام می شود؟ آیا در راستای احترام به آزادی عقیده است؟
3ـ2ـ ارتباط یهود با دیگر ادیان و پیروان آنها چگونه است؟
فرم در حال بارگذاری ...
:
تولید مصالح و احداث ساختمان در سال های اخیر، انرژی بسیار زیادی را به خود اختصاص داده و به آلودگی های زیست محیطی فراوانی نیز منجر شده است. انتشار گرد و غبار حاصل از عملیات ساختمانی در مناطق مختلف، پخش آلودگی های شیمیایی ناشی از تولید مصالح ساختمانی، آلودگی های گازی و ذرات معلق پخش شده در هوا که ناشی از حمل و نقل مصالح ساختمانی به محل های مورد نظر است و نیز تولید زباله های ساختمانی از جمله موارد عمده آلودگی های زیست محیطی تحت تاثیر صنعت ساختمان می باشد. همچنین مصرف بسیار زیاد سوختها و منابع طبیعی جهت تامین سرمایش و گرمایش ساختمان، آینده تامین منابع مورد نیاز نسل آینده و محیط زیست را به خطر میاندازد. لذا ضروری است تا راهبردهای طراحی در ساختمانهای جدید، با هدف کاهش آلودگیهای زیست محیطی، جهتگیری شود. جهت تحقق این هدف، طراحی ساختمان و سیستمهای غیرفعال ایدهای است که نیاز به تحقیق و آزمایش در مناطق مختلف دارد .
ساختمانهای خاک پناه از جمله ایدههایی است که به صورت غیرفعال، کاهش مصرف انرژی ساختمان و تامین آسایش حرارتی را تا حد بسیار زیادی تضمین مینماید. این پژوهش نحوه عملکرد حرارتی این گونه ساختمانی را در منطقه اقلیمی گرم و خشک شهر یزد، از جوانب مختلف بررسی مینماید. چگونگی پاسخ این گونه ساختمانی در شرایط مختلف اقلیمی و کالبدی شهر یزد، رهنمود مهمی در عرصه طراحی، ساخت و بهبود ساختمانهای غیرفعال است.
1-2- شرح وبیان مسئله:
با گسترش شهرها و رشد ساخت و ساز، عوامل زیادی که آسایش همهجانبهی ساکنان را تامین می کند، مورد غفلت قرار گرفته است. عدم همخوانی ساختمان ها با اقلیم و بوم منطقه و فراموشی تجربههای گذشته باعث آسیب هایی شده است که از آن جمله میتوان به عدم آسایش حرارتی و احساس رضایتمندی و هم چنین بالاتر رفتن مصرف انرژی اشاره نمود (Al-Neama, 2011). در نتیجه عدم توجه به طراحی اقلیمی، یکی از ساختارهای فراموش شده، ساختمانهای خاک پناه میباشند که در بسیاری از شهرهای ایران رواج داشته اند. این ساختار در بسیاری از اقلیمها به صورت گودال باغچه و در بسیاری از مناطق دیگر به صورت خانههای دستکند به چشم میخورد. بررسی دقیق تعامل این نوع ساختمانها با زمین و خاک اطراف یکی از چالشهای قابل مطالعه است. لذا بررسی ویژگیها و عملکرد حرارتی این الگوها در شرایط آب و هوایی مختلف، جهت توسعه این ساختار به عنوان یک الگوی مناسب برای ساختمانهای امروزی، شایان اهمیت میباشد.
1-3- ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق:
خاک یکی از ارزان ترین و در دسترسترین مصالحی است که در اکثر مکانها یافت می شود. عملکرد حرارتی خاک یکی از اثراتی است که با ساخت و ساز جدید و ورود مصالح مدرن مورد غفلت واقع شده است. خاک در ضخامت وعمقهای متفاوت، عملکرد حرارتی متفاوتی دارد.
این مصالح که خاصیت اینرسی حرارتی مناسبی دارد، می تواند نقش پررنگی در تامین آسایش حرارتی ساکنین ساختمان ها ایفا کند. (Al-Neama, 2011)
پناه بردن به دل زمین و استفاده ازخاصیت حرارتی خاک یکی از ترفندهایی است که در گذشته بر حسب تجربه، در اکثر اقلیمهای ایران مورد استفاده قرار میگرفته است. فهم و بررسی چگونگی رفتار خاک و اندرکنش بین زمین و ساختمان فرو رفته در دل آن در اقلیمهای متفاوت ایران یکی از خلاءهایی است که باید بصورت کمی و کیفی کار شود. بررسی رفتار حرارت منتقل شده از محیط به ساختمان، از طریق خاک به طوری که اثرات آن بر آسایش حرارتی ساکنان درنظر گرفته شود، از دغدغههای مهمی است که باید به آن پرداخته شود. بر اساس این موضوع، چگونگی طراحی و چیدمان فضای ساختمانهای خاک پناه بایستی بهتر درک شود تا بتوان از این فضاها به منظور تأمین وارتقای آسایش حرارتی استفاده مؤثرتری نمود.
تاکنون در ایران به صورت تخصصی و با نگاه اهمیت مصرف انرژی این گونه ساختمانی مورد مطالعه قرار نگرفته است. درک صحیح رفتار حرارتی این گونه ساختمانی و ارائه قواعد صحیح، برای طراحی، ساخت و اجرای صحیح آن ضروری میباشد. از آن گذشته این اصول و قواعد می تواند به صورت راهکارهایی در تدوین استانداردهای مرتبط داخل کشور نظیر مباحث مقررات ملی ساختمان استفاده گردد.
1-4- اهداف تحقیق مورد نظر:
1- امکان سنجی استفاده از الگوی گونه های موفق خانه های سنتی خاک پناه با کارایی حرارتی بالا و ارائه راهکار برای بهینه کردن عملکرد حرارتی آنها.
2- ارائه گونه بندی جدیدی از ساختمان های خاک پناه مطابق با اقلیم بر اساس کارایی حرارتی آنها.
3- بررسی رفتار خاک در برابر انتقال حرارت از محیط به ساختمان خاک پناه.
1-5- کاربرد نتایج تحقیق:
فهم دقیق و صحیح رفتار انتقال حرارت به محیط داخل ساختمان از طریق خاکی که ساختمان را احاطه کرده است، گامی موثر جهت حل بسیاری از چالش های نیاز به انرژی است. اثبات این قضیه که خاک با رفتارهای متفاوت خود، هم می تواند نقش عایق را بازی کند و هم ذخیره حرارتی بالایی داشته باشد، کمک بزرگی برای کاهش نیاز به انرژی جهت تأمین آسایش حرارتی است. درک صحیح این موضوع و ارائه قواعد صحیح، برای طراحی اقلیمی، ساخت و اجرا ضروری میباشد. از آن گذشته این اصول و قواعد می تواند به صورت راهکارهایی در تدوین استانداردهای مرتبط داخل کشور نظیر مباحث مقررات ملی ساختمان استفاده گردد. ساختارهای خاک پناه با بهره گیری از رفتار حرارتی خاک میتوانند به عنوان یک ساختار مفید در ساختمانهای امروزی مورد استفاده قرار گیرند. علاوه بر ساختمانهای با کاربری خصوصی و عمومی، سایر ساختمانهایی که کاربران خاص دارند، مانند پناهگاههای زیر زمینی، مراکز صنعتی و تولیدی که در زمین فعالیت می کنند نیز میتوانند از این رهآورد بهره بگیرند.
1-6- فرضیه ها یا سؤال های تحقیق:
1-6-1- فرضیه ها:
دستیابی به راهکارهایی نوین در جهت کاهش اتلاف حرارت ساختمان از طریق به کارگیری ساختمان های خاک پناه منطبق بر الگوی بهینه شده میسر می باشد.
1-6-2- سوال ها:
- انتقال حرارت از طریق خاک به داخل ساختمانهایی که آن را در بر میگیرد، چه تاثیری بر آسایش حرارتی ساکنین میگذارد؟
- عوامل مؤثر در عملکرد حرارتی ساختمان های خاک پناه چه بوده است؟
- رفتار حرارتی ساختمانهای خاک پناه در اقلیم گرم و خشک به چه صورت است؟
فرم در حال بارگذاری ...
در این فصل ، نخست شمایی از طرح کلی تحقیق ارائه داده به روش نحوه اجرا و ابزار گردآوری داده ها اشاره شده است . تحقیق پیش رو در این فصل در نظر دارد به تجریه و تحلیل داده هایی که به آن اشاره می شود پرداخته و از این رهگذر به پرسش های مندرج در متن پژوهش پاسخ داده و فرضیه های آزمون که در همین فرض می آید را به آزمون بگذارد.سپس به بیان مسئله پرداخته و چارچوب کلی از موضوع ارائه داده تا با اشراف گسترده تری به موضوع بنگریم.در این راستا به بحث مدیریت ریسک وارتباط آن با کاهش مطالبات معوق بانک ها پرداخته تا با الزامات و واقعیت هایی که تحقیق در بستر آن جاریست ارتباط ملموس تری برقرار ساخته،در همین راستا به تعریف های گوناگونی که صاحب نظران اقتصادی و مالی در مورد ریسک دارند اشاره نموده و در ادامه تاثیر مدیریت ریسک بر کاهش مطالبات معوق به بحث گذاشته و نظرات گوناگون در این مقوله را ارائه داده. در این فصل ضرورت انجام پژوهش پیش رو گفته و به جنبه های از مدیریت ریسک اعتباری وبه دنبال آن کاهش مطالبات معوق می پردازیم.
1- 1 . بیان مساله
اگر ما بتوانیم تمام نتایج احتمالی در آینده را پیش بینی کنیم دیگر چیزی به عنوان ریسک باقی نخواهد ماند ولی به دلیلی که آینده غیر قابل پیش بینی است ریسک و کنترل آن یکی از مهمترین مسایل دنیای امروزی شده است چراکه در نهایت تمام ریسک‌ها از نهادها و موسسات به افراد شامل ذی‌نفعان، کارکنان، مشتریان و اعضای هیات‌مدیره منتقل میشود.
ریسک اعتباری: این ریسک عبارت است از ریسک ناشی از عدم‌اطمینان (بانک) به توانایی طرف‌حساب (مشتری یا متعهد) برای عمل به تعهداتش. ریسک اعتباری از این واقعیت ریشه میگیرد که طرف قرارداد، نتواند یا نخواهد تعهدات قرارداد را انجام دهد.تأثیر این ریسک با هزینه جایگزینی وجه نقد ناشی از نُکول طرف قرارداد سنجیده میشود.
ضررهای ناشی از ریسک اعتباری ممکن است قبل از وقوع نکول واقعی طرف قرارداد رخ دهند. به طور کلی‌تر ریسک اعتباری را میتوان به عنوان ضرر محتمل که در اثر یک رخداد اعتباری اتفاق می‌افتد، بیان کرد. رخداد اعتباری زمانی واقعی می شود که توانایی طرف قرارداد در تکمیل تعهداتش تغییر کند. ریسک اعتباری یکی از مهمترین عوامل تولید ریسک در بانکها و شرکت‌های مالی است. وقایع مختلف مالی می تواند اعتبارات یک بانک یا مؤسسه مالی را در معرض خطر قرار دهند. برخی از مطالعات انجام شده در این زمینه، ورشکسته شدن اعتبارگیرنده را به عنوان ریسک اعطای اعتبار در نظر گرفته و سعی نموده اند با بهره گرفتن از مدل های مختلف، احتمال ورشکستگی یک شرکت را تخمین بزنند. اما تنها عامل ریسک اعتباری، ورشکستگی نیست و عواملی نظیر تأخیر در بازپرداخت و نظایر آن، به عنوان ریسک اعتباری در نظر گرفته می شوند. از یک سو، افزایش تقاضای اعتبار، افزایش رقابت و به وجود آمدن کانال های جدید در فضای اقتصاد نوین، فرصت های جدیدی برای مؤسسات اعتباردهنده به وجود آورده و از سوی دیگر، آنها را نیازمند ابزار ها و روش های جدیدی نموده است. این مسأله، مؤسسات مزبور را به سمت تجدیدنظر، توانمندسازی و ورود فن آوری های جدید در فرایند های مدیریت ریسک اعتباری سوق داده است.
در این میان، مدل های رتبه بندی اعتباری، بخش عمده ای از اطلاعات مورد نیاز بانک ها را در مدیریت مؤثر اعتبارات فراهم می کنند. این مدل ها در پیش بینی اندازه ریسک یک متقاضی اعتبار به کار برده شده و طیف وسیعی از انواع روش های کیفی و کمی را در بر می گیرند.
برای اندازه‌گیری ریسک اعتباری باید به این موارد توجه کرد :
- احتمال نُکول: احتمال این است که طرف قرارداد در مدت تعیین‌شده در قرارداد، به تمام یا بخشی از تعهدات‌اش، خواسته یا ناخواسته عمل نکند.
- میزان اعتباری: نشان می‌دهد که در زمان نکول، چه مقدار از تعهدات متأثر از نکول قرار میگیرد.
- نرخ بازیافت: در صورت نکول، چه سهمی از تعهدات ممکن است از راههای مختلف مثل وثیقه و … بازگردد.
شواهد نشان می‌دهد در فعالیتهای بانکی ریسک اعتباری نقشی اساسی و مهم ایفا می‌کند، بنابراین دستیابی به مدلی برای تعیین ریسک اعتباری مشتریان بانک مورد توجه قرار میگیرد.ریسک اعتباری عبارت است از احتمال اینکه بعضی از داراییهای بانک، بویژه تسهیلات اعطایی از نظر ارزش کاهش یابد و یا بی‌ارزش شود. با توجه به اینکه سرمایه بانکها نسبت به کل ارزش داراییهای آنها کم است، حتی اگر درصد کمی از وامها قابل وصول نباشند، بانک با خطر ورشکستگی رو به‌رو خواهد شد. چهار شاخص زیر به‌طور گسترده به‌منظور تعیین میزان ریسک اعتباری برای بانکها در نظر گرفته می‌شوند
الف: نسبت داراییهای تحقق نیافته یا اجرا نشده به کل وامها و داراییهای استیجاری: داراییهای تحقق نیافته داراییهای درآمدزایی همچون وامهاست که 90 روز از سررسید آنها گذشته باشد
ب: نسبت خالص وامهای سوخت‌شده به کل وامها و داراییهای استیجاری؛ وامهای سوخت‌شده وامهایی است که امکان وصولشان برای بانک وجود ندارد و عملاً بی‌ارزشند و بانکها آنها را از دفترهای خود حذف کرده‌اند
ج: نسبت ذخیره احتیاطی سالانه زیان وامها به کل وامها و داراییهای استیجاری و یا کل حقوق صاحبان سهام
د: نسبت ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول به کل وامها و داراییهای استیجاری
از سوی دیگر، وقایع مختلف مالی می توانند اعتبارات یک بانک یا مؤسسه مالی را در معرض خطر قرار دهند، بنابراین بانک ها تمایل دارند که به جای احتمال ورشکستگی، احتمال نکولDefault) ) را تخمین بزنند. این در حالی است که ورشکستگی نیز خود یکی از عوامل نکول است.
مطالبات معوق بانک ها می تواند منشاء بسیاری از بحران های پولی و مالی در دنیا باشد و آثار سوء بسیاری بر بانک ها، بخش های مختلف
اقتصادی و در ابعاد وسیع تر برای مردم هر کشور ایجاد می کند. در شرایط کنونی بعد از بحران پولی و مالی اخیر و بالا بودن نسبی نسبت مطالبات غیر جاری به تسهیلات اعطایی در بانک های کشور، توجه به این مهم اهمیت ویژه ای دارد. تقویت مدیریت ریسک در بانک ها و ضمن شناسایی و پوشش کلیه ریسک ها، تاکید جدی بر فرایند ارزیابی مالی طرح ها با اتکاء به صورت های مالی حسابرسی شده و همچنین تقویت کمی و کیفی بخش های مطالعات فنی مالی اقتصادی و استفاده از نیرو های متخصص برون سازمانی را می طلبد.
کمبود شدید نقدینگی که اکثر شرکت های دولتی و خصوصی، کوچک و بزرگ، تولیدی و بازرگانی و خدماتی به آن گرفتارند، زنجیره ای از مطالبات و بدهی های تسویه نشده را پدید آورده که خود، به تعمیق رکود و افزایش ورشکستگی ها دامن می زند. به نظر بسیاری از کارشناسان که معتقدند رکود فعلی حاکم در بخشهای اقتصادی باعث افزایش مطالبات معوق بانکها میشود، می توان گفت که اکنون با ایجاد یک جریان مدور، رشد مطالبات معوق نیز تأثیر بسزایی در رکود و کاهش سرمایه گذاری، اشتغال و تولید در بخشهای مختلف اقتصادی به همراه داشته است. زمانی که اقتصاد دچار رکود است، مطالبات طلبکاران و به خصوص تولیدکنندگان به حیطه وصول نمی رسد و این امر، موجب عدم پرداخت آنها و ایجاد مطالبات معوق میشود.
در سیستم بانکی که معادل 110 درصد سپرده های خود تسهیلات پرداخته است و دیگر امکان تداوم این روند را ندارد، افزایش حجم مطالبات معوق، سبب کمبود شدید منابع و کاهش توان آن برای تأمین درخواست مشتریان، حتی در طرحها و پروژه های سود آور میگردد. حتی در این بین، بحث افزایش سرمایه بانکها برای پرداخت تسهیلات جهت تأمین مالی و گردش دوباره جریان سرمایه گذاری نه تنها راه حلی مقطعی و گذراست، بلکه به نوعی پاک کردن صورت مسأله به حساب می آید. به همین دلیل، سیاستگذار پولی در صدد است تا با اولویت بخشیدن به تأمین مالی برخی از طرحهای تولیدی که پیشرفت فیزیکی قابل ملاحظه ای داشته اند و یا تکمیل آنها به لحاظ کمبود مالی با وقفه مواجه شده، از محل منابع آزادشده بانکی، راهکارهایی برای وصول مطالبات بانک ها فراهم آورد.
آیا بانک ها می توانند با داشتن مدیریت ریسک اعتباری ویک اعتبار سنجی اصولی باعث کاهش مطالبات معوق بانک شوند؟
1-2. هدفهای تحقیق:
این تحقیق سه هدف عمده را مد نظر دارد:
1- شناسایی معیارهای مناسب جهت اندازه گیری ریسک وتنظیم اعتبارت اعطایی را مد نظر قرار می دهد.
2- مشخص کردن عواملی که در حال حاضر باعث افزایش مطالبات معوق بانک کشاورزی در سطح مدیریت استان تهران گردیده اند.
3- ارائه راهکارهای مناسب در جهت کاهش ریسک اعتباری در سطح بانک کشاورزی در سطح شهر تهران بزرگ
1-3 . اهمیت وضرورت انجام تحقیق:
امروزه استفاده از روش های رتبه بندی اعتباری و پیش بینی ریسک عدم پرداخت در بانک ها و مؤسسات مالی اهمیت ویژه ای یافته و به عنوان یکی از اصول اساسی مدیریت ریسک اعتباری شناخته می شود. در کشور ما نیز طی چند سال اخیر، این موضوع مورد توجه قرار گرفته و تلاش هایی در این راستا انجام شده است. یکی از این اقدامات، تأسیس مؤسسه ملی رتبه بندی اعتباری می باشد که با شروع فعالیت به عنوان نهاد مرجع، نسبت به رتبه بندی اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی اقدام خواهد نمود. در همین راستا، بانک ها می توانند از درجات اعتباری که توسط این مؤسسه اعلام می شود، برای سنجش ریسک اعتباری مشتریان خود استفاده کنند. البته بانک ها در کنار استفاده از درجات اعتباری مؤسسه ملی رتبه بندی، می توانند سیستم رتبه بندی اعتباری داخلی ویژه خودشان را هم حفظ کنند، زیرا این سیستم برای مدیریت ریسک اعتباری بر اساس استاندارد های بین المللی و همچنین سنجش ریسک طبقات پورتفوی اعتباری و تعیین آستانه های اعتباری مفید خواهد بود.
زمانی‌که از کیفیت اعتباری یک تعهد صحبت میشود، معمولا میزان توانایی فرد برای عمل به تعهداتش مد نظر است. مفهوم کیفیت اعتباری در برگیرنده دو جزء احتمال نکول تعهد و نرخ بازگشت پیش‌بینی شده است.
به منظور توجه دقیق‌تر به محدوده خطر اعتباری و کیفیت اعتباری، به یاد داشته باشید که هر ریسکی از دو جزء تشکیل شده است: محدوده خطر و عدم‌اطمینان. برای ریسک اعتباری، محدوده خطر اعتباری بیان‌کننده جزء اول و کیفیت اعتباری نشان دهنده جزء دوم است.
برای وامهایی که به افراد حقوقی یا کسب‌‌و‌کارهای کوچک و بزرگ داده میشود، کیفیت اعتباری معمولا از طریق فرایند رتبه‌بندی اعتباری مشخص میشود. بانکها یا سایر وام‌دهندگان، پیش از اعطای اعتبار، اطلاعاتی را درباره شخص حقیقی یا حقوقی درخواست‌کننده وام جمع آوری می‌کنند.
ضررهای ناشی از ریسک اعتباری ممکن است قبل از وقوع نکول واقعی طرف قرارداد رخ دهند. به طور کلی‌تر ریسک اعتباری را میتوان به عنوان ضرر محتمل که در اثر یک رخداد اعتباری اتفاق می‌افتد، بیان کرد. رخداد اعتباری زمانی واقعی شود که توانایی طرف قرارداد در تکمیل تعهداتش تغییر کند. ریسک اعتباری یکی از مهمترین عوامل تولید ریسک در بانکها و این ریسک از این جهت ناشی میشود که دریافت‌کنندگان تسهیلات توانایی بازپرداخت اقساط بدهی خود را به بانک نداشته باشند.
لازم به ذکر است، رخ دادن یک یا چند مورد از وقایع زیر به عنوان نکول در نظر گرفته می شود:
– امکان پرداخت تعهدات (اصل، سود و یا کارمزد اعتبار) بدهکار غیر محتمل باشد.
– خسارت اعتباری به دلایلی مثل قرار گرفتن بدهکار در ردیف دارایی سوخت شده، دارایی مشکوک الوصول و بخشودگی یا استمهال تعهدات رخ بدهد .
– در پرداخت تعهدات، بیشتر از یک مدت زمان معین (مثلا90 ً روز) تأخیر ایجاد شود.
– به دلایلی نظیر ورشکستگی یا قرار گرفتن در معرض ورشکستگی، متعهد توان بازپرداخت نداشته باشد.
ریسک اعتباری از آن جهت در نهادهای پولی و اعتباری حایز اهمیت و حساسیت است که منابع به کار گرفته شده برای وام‌دهنده به سهام‌داران، مردم و بانکها است که در صورت انجماد یا عدم جریان (سیال نبودن) تخصیص، هم توان اعتبار دهی و هم قدرت تادیه بدهی نهاد پولی (وام‌دهنده) را تضعیف می‌کند به ویژه آنکه در ترازنامه نهادهای پولی، تسهیلات اعتباری، به عنوان مطالبات مؤجل و سپرده‌های اشخاص، به عنوان دیون آنی تلقی می‌شوند!؟ به این معنی که وصول مطالبات (مدت‌دار به دفعات واحده غیرممکن، ولی تادیه و پرداخت دیون (سپرده‌ها)، در لحظه الزامی است چه در غیر این صورت نهاد پولی با ورشکستگی مواجه میشود طبق مادهء «۴۱۲» قانون تجارت: ورشکستگی (تاجر یا شرکت تجاری) در نتیجه توقف از تادیه وجوهی است که برعهده اوست حاصل میشود.
از سوی دیگر، الزام بانکها و موسسات پولی و اعتباری و… به فعالیت صرف در چارچوب بانکداری اسلامی و مبادرت در معاملات مشارکتی نظیر مشارکت مدنی یا مشارکت حقوقی، سرمایه‌گذاری نظیر مضاربه و سرمایه‌گذاری مستقیم یا بیع نظیر سلف و خرید دین، با توجه به ماهیت این گونه معاملات، عملا آن ها را وارد میدان ریسک بالایی می‌کند به طوری که به گفتهء موسسهءبین المللی (KPMG) میزان مطالبات معوق بانکها، بیانگر ریسک عملیاتی بالای آن هاست.
اگر چه مقولهء مطالبات معوق جزو لاینفک عملیات اعتباری نهادهای پولی و اعتباری است ولی ناآگاهی و کم بها دادن مقولهء مدیریت ریسک اعتباری در این گونه موسسات منجر به پیدایش و کنش پنهانی موریانه‌های اعتباری در پرتفوی آن ها یعنی بروز مطالبات معوق، مشکوک‌الوصول و حتی لاوصول خواهد شد که به عنوان یک معلول اعتباری درمان آن بسیار دشوار، زمان‌بر و هزینه بر است
نتیجه آنکه پیدایش مطالبات معوق در داراییهای شرکت (بدهکاران / تسهیلات اعطایی)، مستلزم وضع ذخیره و ایجاد ذخیره نیز از یک سو منجر به کاهش درآمدهای عملیاتی موسسه و از سوی دیگر موجد کاهش حجم دارایی‌ها سرمایه‌گذاری‌های اعتباری بنگاه خواهد شد که برای هیچ یک از ذی‌نفعان نهاد مالی، به ویژه سهام‌داران خوشایند نیست به علاوه وجود مطالبات معوق، جریان وصول‌های بنگاه و نیز صورت جریان وجوه و همچنین بودجهء سالانه و اهداف نهاد پولی را دچار تغییرات، نابسامانی و انحراف می‌کند و همهء این عوارض در صورت استمرار، اصل تداوم فعالیت(Going – Concern ) نهاد پولی و اعتباری را به عنوان یکی از حساس‌ترین و حیاتی‌ترین موضوع زیر سوال خواهد برد و… پیامدهای اقتصادی – اجتماعی شدیدی را به دنبال خواهد داشت.
1-4 . سوالات یا فرضیه های تحقیق:
تحقیق و پژوهش حاضر سه فرضیه اساسی را پیش رو دارد که عبارت است:
1- اعتبار سنجی مشتریان با بهره گرفتن از مدل تحقیق قبل از پرداخت تسهیلات باعث کاهش مطالبات معوق می شود.
2- با بهره گرفتن از مدل تحقیق می توان میزان ارائه تسهیلات به مشتریان را در جهت کاهش ریسک اعتباری تعیین نمود .
3- با بهره گرفتن از مدل تحقیق میتوان ریسک اعتباری نوع فعالیت شرکت متقاضی تسهیلات را تعیین کرد .
فرم در حال بارگذاری ...
امروزه گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای کشورها از جمله ایران به وجود آورده است. این صنعت در ساختارهایِ فضایی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی عصر مدرن در جامعه ایران بسیار با اهمیت است؛ بر اساس چنین ویژگیای، امروزه گسترش فضاهای باز جمعی و ایجاد مراکز اقامتی استاندارد، مکان‌های فراغتی و تفریحی مدرن یکی از اهداف مهم برنامه ریزان مدیریت در حوزه گردشگری شهری (داخلی) است.
توسعه گردشگری با ارتقای ابعاد کمّی و کیفی با حداکثر بازده یکی از مهم ترین فعالیتهای عمده مدیریت اجرایی کشورها در عصر حاضر میباشد. تأکید بر ظرفیت تحمل محیطی به منظور دستیابی به گردشگری پایدار، توسعه فعالیتهای عمران گردشگری شهری، نوسازی بافتهای تاریخی شهر، بازسازی فضاهای تفریحی در این حوزه با ارائه تسهیلات مناسب، کمک شایانی به توسعه پایدار گردشگری می کند. رقابت در جهت توسعه پایدار گردشگری با توجه به ارائه نیازهای گردشگران، در کنار تقویت مشارکت بخشهای خصوصی و شهروندان در رفع این نیازها، همچنین ایجاد بسترهای آمایشی مختلف در این حوزه باید مورد اهمیت و برنامه ریزی مدیریت اجرایی گردشگری قرار گیرد. تغییر نگرش مسوولان و شهروندان نسبت به جذب گردشگران، ارائه رفتارهای مناسب با این میهمانان، کنترل معضلات و مشکلات گردشگران، توجه به پروسه فرایند ارائه اطلاعات مورد نیاز به گردشگر و.. می تواند جزء مهم ترین عوامل توسعه پایدار راهکارهای گردشگری در ایران از جمله کلانشهرهای گردشپذیر نظیر شهر مشهد باشد. در این بین انتخاب کلانشهر مشهد به عنوان مطالعه موردی از آنجا ناشی میشود که کلانشهر مشهد بزرگترین کانون جمعیتی شرق و شمال شرقی ایران است. این شهر به دلیل موقعیت ژئوپولیتیکی خود، بزرگترین شهر شیعه‌نشین آسیای غربی و مسلمانان سنی مذهب چین، آسیای مرکزی و افغانستان نیز به شمار می‌رود. لذا می‌بایست سامان دهنده و هدایتگر فعالیت های فرهنگی و مذهبی برای محدوده ای به وسعت ایران باشد (پاپلی یزدی، 1382،ص. 6). علاوه بر آن کلانشهر مذهبی مشهد دارای حوزه نفوذ بین‌المللی بوده و به دلیل همجواری با کشورهای مسلمان، بزرگترین مرکز جذب گردشگران مذهبی و زائران در نیمه شرقی و شمال شرقی ایران است که بنا به آمار در سال 1390 پذیرای حدود 20 میلیون گردشگر و زائر بوده است (سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، 1391). ورود چنین حجمی از گردشگران و زائران به مشهد نیازمند رسیدگی و مناسب‌سازی وضعیت اسکان و مسائل رفاهی گردشگران است که در این پژوهش به بررسی این مقوله با تأکید بر مؤلفه های پایداری پرداخته خواهد شد.
1-2- بیان مسئله:
از عوامل موثر بر تجربه گردشگری دلپذیر در یک شهر، خدمات اقامتگاهی و پذیرایی آن شهر میباشد که تأثیر به سزایی در تمایل به سفر مجدد به شهر مذکور را دارد. خدمات میهمان نوازی قلب فعالیت گردشگری محسوب میشود چرا که از یک سو اشتغال و درآمد مستقیم از گردشگری را برای میزبان رقم می‌زند و در دیگر سو در برآورد نیازها و خواست‌های گردشگران یکی از عوامل اصلی شکل دادن به یک تجربه خوب گردشگری است. از جمله خدمات موجود در بخش مهمان نوازی، خدمات مربوط به اسکان گردشگران است که اصلی‌ترین رکن خدمات میهمان‌نوازی است.
یک گردشگر از لحظه‌ای که تصمیم به سفر میگیرد تا وقتی که سفرش به پایان می‌برد، نیازهای متعددی دارد که عدم پاسخگویی به هر یک از آنها می‌تواند در تصمیم او نقش داشته باشد. با این وصف نیاز به اطلاعات، وسایل حمل و نقل، محل اقامت مناسب، برخورد اصولی و مبتنی بر احترام، امنیت و آسایش و… از جمله این نیازها میباشد که برای هر یک از آنها باید برنامه‌ریزی دقیقی صورت بگیرد. در این میان محل اقامت یکی از مهم ترین ملزومات حایز اهمیت گردشگران است.
از جمله مقاصد زیارتی و گردشگری مذهبی کشور شهر مقدس مشهد است که به دلیل وجود مرقد مطهر امام رضا(ع) امام هشتم، به عنوان پایتخت معنوی کشور، سالانه بیش از 20 میلیون از زائرین و گردشگران داخلی و خارجی را در خود جای می دهد(سقایی،1390: 54). در اولویتبندی احتیاجات و یا به عبارت دیگر، خدمات مورد نیاز زائران و گردشگران ورودی به شهر مشهد، خدمات اقامتی و اسکان را میتوان دارای اهمیت فراوان دانست. به گونه ای که فکر اسکان و اینکه زائر به این امر میاندیشید که در طول اقامت برای زیارت در مقاصد مذهبی چگونه بتواند زمینه اسکان خود و یا خانواده را مهیا کند؟ یکی از دغددغه های اصلی اکثریت زائران و گردشگرانی است که به مشهد سفر می کنند (اکبری، 1389 و آمایش طوس 1387 و سقایی،1390 ). برآورد خدمات اقامتی و اسکان زائر به عنوان دغدغه اول زائران در کلانشهر مشهد سبب گردیده که اقامتگاه های عمومی فر اوانی در این کلانشهر احداث و مورد بهره برداری قرار گیرد.
مشهد این کانون مذهبی همه ساله میلیون‌ها نفر از مشتاقان را از سراسر جهان به سوی خود جلب می‌کند که این امر برای استان خراسان رضوی و مشهدالرضا(ع) موقعیتی استثنایی را فراهم آورده است. طبق آمارهای منتشره سال 91 خراسان رضوی در حال حاضر با وجود 151 هتل از یک ستاره تا پنج ستاره با ظرفیت 11095 اتاق و 39138 تخت، 292 واحد هتل آپارتمانی با ظرفیت 16392 تخت و 543 واحد مهمانپذیر با تعداد 34309 تخت نقش مهمی در اسکان زائرین و گردشگران ایفا می کند. از سوی دیگر هم‌اکنون 221 دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در استان فعال است (شهرداری مشهد،1391). اما یکی از بزرگترین مشکلات گردشگری در شهر مشهد طریقه اسکان یافتن مسافران در این شهر است. به طوری که درصد زیادی از مسافران مشهد در چادرها و کمپها استقرار مییابند و درصد کمتری از هتل و مهمانپذیر استفاده می کنند. این معضل تا حدی است که در برخی از فصول سال وضعیت هتلداری را با چالش روبرو کرده است. از طرف دیگر اسکان در چادرها و در کنار خیابان به صورت غیرمستقیم به بزهکاری و جرائم خیابانی و بالا رفتن هزینه تأمین امنیت در شهر دامن زده است.
موقعیتی نظیر شهر مشهد در شرق کشور و ظرفیت بالای گردشگری این کلانشهر زیارتی باعث شده تا بسیاری از سرمایه گذاران داخلی و خارجی مایل به استفاده از بسترهای سرمایه گذاری در صنعت گردشگری این شهر شوند. چنین است که بسیاری از ایرانیان و یا حتی اتباع کشورهای مسلمان از مسئولان استانی کشور میخواهند تا مسیر حضور پر رنگ و جدیتر سرمایه گذاری کشورهای مسلمان در کلان شهر
مذهبی مشهد را هموار کنند. با این حال عدم توسعه مناسب زیرساختهای صنعت گردشگری و نیز مشکلات اداری، عدم توجه به ظرفیتها و فرصتها، مانع از جذب مناسب سرمایه در صنعت گردشگری مشهد شده و در نتیجه عدم توسعه امکانات رفاهی را به بار آورده است.
از آنجا که دلیل اصلی انتخاب این شهر برای سفر، توسط مردم، وجود حرم مطهر امام رضا(ع)، امام هشتم شیعیان در این شهر است، حال به هر دلیلی اگر از تعداد این زائران کاسته شود، شهر مشهد دچار مشکل خواهد شد. به طوری که هم اکنون نیز کم شدن گردشگران در بعضی فصول، باعث رکود فصلی مشاغل مربوطه در این شهر میشود. عواملی چند وجود دارند که می‌تواند بر روی روند ورود گردشگر به این شهر تأثیرگذار بوده است.
بر این اساس توجه همهجانبه به مقوله اسکان و اقامتگاه ها در توسعه گردشگری پایدار از اهمیت به سزایی برخوردار است. بنابراین تحقیق حاضر قصد دارد به بررسی وضعیت اسکان رسمی زائران شهر مشهد به واکاوی آن از نگاه مؤلفه های پایداری بپردازد. از جمله مواردی دیگری که در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهند گرفت عبارتند از؛ بررسی میزان نیاز به اماکن اقامتی در شهر مشهد و این که آیا نیاز به ساخت اماکن اقامتگاهی جدید وجود دارد؟ و نیز ساخت اماکن اقامتی در بافت های فرسوده و اثرات و پیامدهایی که می تواند بر این گونه مناطق بر مردم (ابعاد اجتماعی)، تأثیرات اقتصادی و زیست محیطی بگذارد مورد بررسی قرار می گیرند.
1-3- اهمیت وضرورت تحقیق:
از آنجایی که وضعیت اسکان رسمی گردشگران مشهد دغدغه اصلی تحقیق حاضر است، مروری بر آمارهای مربوطه و معضلات و تهدیدات گردشگری شهر مشهد، می تواند ضرورت موضوع را روشن کند.
محل اقامت یکی از نیازهای ضروری زائران است که شناخت آن برای برنامه ریزان شهری ضروری است. هدف از اجرای این پژوهش شناخت نیازهای اقامتی زائران در شهر مشهد است. بی اطلاعی از نیازهای زائران و گردشگران، عدم ایجاد امکانات اقامتی و رفاهی مطابق با خواسته های زائران و در نتیجه عدم جذب گردشگر را فراهم می کند.
یکی دیگر از معضلات گردشگری در شهر مشهد مدت اقامت و ماندگاری مسافرین در این شهر است که معمولاً مسافران پس از زیارت و خرید در بازار مسافرت خود را اتمام یافته میدانند و این در صورتی است که یک گردشگر هرچه بیشتر در یک شهر بماند سود و منفعت بیشتری عاید شهر یاد شده می شود. یکی از اهداف مهم سازمان های مرتبط با گردشگری افزایش همین ضریب ماندگاری زائران و گردشگران در این شهر است. این امر به جز از طریق شناخت و رفع نیازهای اصلی گردشگران و زائران و افزایش رضایت آنها امکان پذیر نیست.
بر اساس آمار تعداد گردشگران شهر مشهد در ماههای مختلف سال متفاوت است و این خود باعث به وجود آمدن رکود فصلی در بسیاری از مشاغل این شهر میگردد، این رکود خصوصاً در مورد مشاغل تجاری، هتلداری، حمل و نقل و…. بسیار صدق می کند. بیشترین مسافران شهر مشهد در فصل تابستان و خصوصاً مرداد ماه به این شهر میآیند و کمترین آن نیز در آذر ماه میباشد و این خود باعث گرانی و تورم قیمت کرایه اقامتگاه در فصل شلوغ سال می شود.
از دیگر مشکلات گردشگری در شهر مشهد میتوان به طریقه اسکان یافتن مسافران در این شهر اشاره کرد. به طوری که درصد زیادی از مسافران مشهد در چادرها و کمپها استقرار مییابند و درصد کمتری از هتل و مهمانپذیر استفاده می کنند.
از این گذشته مسائل دیگری نیز هستند که می توانند به طور جدی وضعیت گردشگری را در شهر مشهد تحت تأثیر قرار دهند از جمله:
1: با توجه به این که مسافران شهر مشهد هرکدام از راههای دور و نزدیک به این شهر میآیند، گرانی هزینهها و مخارج سفر بر میزان تعداد گردشگران این شهر تأثیر گذار است.
2: دلیل اصلی سفرهای مردم به شهر مشهد، مذهبی و برای زیارت امام رضا است. با ایجاد امنیت در عراق در آینده، بسیاری از مردم ایران (خصوصاً غرب و جنوب غرب ایران) میتوانند با پیمودن فاصله کمتری به زیارت امامان شیعه در کشور عراق بروند و این پدیده می تواند به شدت وضعیت گردشگری در مشهد را تحت تاثیر قرار دهد.
شناخت نیازهای زائران همواره از جهت ماندگاری و جذب هرچه بیشتر گردشگر از اهمیت خاصی برخوردار است و بی اطلاعی از آنها زمینه ناکارآمدی جامعه میزبان در ارائه امکانات و خدمات اقامتی مناسب به زائران و در نتیجه جذب گسترده تر و بهتر زائر را فراهم می کند. یکی از مهترین خدمات مورد نیاز خدمات اقامتی است که برآورد این نیاز برای زائران از اهمیتی بنیادین در توسعه و بهینه سازی زیارت و گردشگری در شهر مشهد دارد.
سرمایه گذاری اصولی برای ایجاد مراکز اقامتی مطابق با نیازهای زائران و گردشگران، رضایتمندی گردشگران را بیشتر کرده، تقاضای سفر و ماندگاری را افزایش داد و درآمد بیشتری به صنعت گردشگری تزریق می نماید. رسیدن به این اهداف در بلندمدت نتایج مطلوب دیگری، همچون زیباسازی شهر ، بالا رفتن سطح فرهنگ عمومی، آشنایی با دیگر فرهنگ ها و نهایتاً توسعه پایدار را به همراه خواهد داشت .از این رو، برنامه ریزی برای توسعه مراکز اقامتی حساسیت ویژه ای را می طلبد.
1-4- اهداف تحقیق
این مطالعه شهر مشهد را که یکی از قطب های گردشگری در کشور بوده و هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است، به عنوان نمونه انتخاب و واحدهای اقامتی آن را به لحاظ اهمیتی که اسکان و اقامت توأم با آرامش برای گردشگر دارد، بررسی می کند. شایان ذکر است به علت کثرت مراکز اقامتی در شهر مشهد و همچنین تنوع گونهای این مراکز اقامتی بررسی وضعیت آنها به لحاظ گوناگونی را به وسیله یک پرسشنامه امکان پذیر نمی ساخت، تمرکز پژوهش حاضر بر روی هتل، هتل آپارتمان و مهمانپذیرها به عنوان مهمترین جزء مراکز اقامتی است. هدف عمده مطالعه وضع موجود و شناخت ظرفیتها اقامتی و اسکان گردشگر با در نظر گرفتن شاخصهای توسعه پایدار، جهت بررسی امکان توزیع متعادل گردشگران در فصول مختلف سال درکلانشهر مشهد مقدس است و بررسی چرایی بیتوته مسافران ورودی به شهر مشهد در پارکها، مراکز عمومی، کمپها و خانه های اجاره ای است. این مسأله محقق را بر آن داشت تا مراکز اقامتی را مورد کنکاش قرار دهند. آیا مشهد با کمبود مراکز اقامتی مرتبط با گردشگران روبه روست یا علت این مسأله را باید در جایی دیگر جستجو کرد. بعد از این سؤال، هدف بعدی بررسی وضعیت مراکز اقامتی شهر مشهد از لحاظ مکان و موقعیت در شهر است .
1-5- پرسش های تحقیق:
پرسش اصلی تحقیق:
اقامتگاه های رسمی موجود در شهر مشهد تا چه حدی براساس مؤلفه های توسعه پایدار گردشگری است؟
پرسش های فرعی تحقیق:
1- فضاهای اقامتی تا چه حدی ابعاد اجتماعی جامعه محلی را مورد توجه قرارداده است؟
2- فضاهای اقامتی تا چه حدی براساس مؤلفه های اقتصادی توسعه پایدار گردشگری است ؟
3 – فضاهای اقامتی تا چه حدی براساس مؤلفه های زیست محیطی توسعه پایدار گردشگری است ؟
1-6- فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی تحقیق:
اقامتگاه های رسمی ساخته شده مطابق با مبنای توسعه پایدار گردشگری نمی باشد.
فرضیه های فرعی تحقیق:
1- فضاهای اقامتی ابعاد اجتماعی جامعه محلی را تحت الشعاع قرار داده است.
2- فضاهای اقامتی مطابق با مبنای اقتصادی توسعه پایدار گردشگری نیست.
3 – فضاهای اقامتی مطابق با مبنای زیست محیطی توسعه پایدار گردشگری نیست.
) : (
فرم در حال بارگذاری ...
در این فصل مروری بر مفهوم تغییر اقلیم و علل ایجاد آن و تاثیر این پدیده بر منابع طبیعی و منابع آب انجام می شود و در ادامه به ضرورت و هدف انجام این مطالعه اشاره می شود.
1-2- مفهوم تغییر اقلیم و اهمیت بررسی مدیریت مخزن سد
تغییر اقلیم عبارتست از تغییرات رفتار آب و هوایی یک منطقه نسبت به رفتاری که در طول یک افق زمانی بلند مدت از اطلاعات مشاهده یا ثبت شده در آن منطقه مورد انتظار است. تغییر اقلیم یک پدیده پیچیده اتمسفری- اقیانوسی در مقیاس جهانی و دراز مدت است. این پدیده متأثر از افزایش گازهای گلخانهای در اتمسفر میباشد که منجر به دگرگونی در وضع آب و هوا، تغییر توزیع مکانی و زمانی بارش و نوع آن (جامد یا مایع)، جریان آبهای سطحی، تبخیر، تغذیه سفره آب‌زیرزمینی و کیفیت آب شده و به طور کلی روند جدیدی را در اقلیم جهانی موجب میگردد. تغییر اقلیم باعث میشود که برخی مناطق، مرطوب‌تر و برخی مناطق، خشک‌تر گردند و شدت و تواتر حوادث حدی مانند سیلاب و خشکسالی افزایش یابد. بطور کلی توزیع زمانی و مکانی بارش و الگوهای آن دچار تحول گردیده و میزان تبخیر نیز افزایش می‌یابد. تغییراقلیم بدون تردید یکی از چالشهای بسیار مهم دوران فعلی آب‌و‌هوایی است که در مقیاس جهانی رخ می‌دهد و دارای اثرات مهمی بر کشورها و به ویژه در بخش منابع آب میباشد (IPCC, 2001).
گسترش روزافزون فعالیتهای صنعتی به دلیل افزایش جمعیت جهان، استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی و تغییر کاربری اراضی موجب افزایش انتشار گازهای گلخانهای به خصوص CO2 شده است. انتشار روزافزون گازهای گلخانهای، توازن انرژی زمین را بر هم زده و موجب گرم شدن کره زمین میگردد. پدیده گرمایش جهانی و تغییر اقلیم حاصل از آن، اثرات قابل توجهی بر سامانه‌های مختلف نظیر منابع آب، کشاورزی و محیط‌زیست دارد. تغییرات حاصل از رشد سریع اقتصادی و صنعتی، از یک سو، و گذر بسیاری از کشورهای جهان‌سوم به جامعه صنعتی در دهههای 1970 و 1980، از سوی دیگر، باعث گسترش تغییرات زیست‌محیطی شده است. گرچه بهبود سریع در تکنولوژی کالاهای صنعتی و تدوین قوانین مناسب در حفظ و کنترل محیط‌زیست و آب سالم تدریجاً زمینه کاهش آلایندههای موثر در تغییر اقلیم را فراهم نموده است، ولی سنجشهای مستقیم گازهای دی‌اکسیدکربن، منواکسیدکربن، متان و کاهش غلظت اوزن در طی سه چهار دهه گذشته تصویری نگران کننده از تخریب محیط‌زیست و ناهنجاریهای اقلیمی بدست داده است (Baede et al., 2001).
با توجه به گزارشات IPCC، اگر انتشار گازهای گلخانهای کاهش نیابد، متوسط دمای زمین تا سال 2100 می تواند 1/1 تا 6/4 درجه سانتیگراد افزایش یابد. همچنین، بررسیها نشان از بالا آمدن سطح آب دریاها، ذوب شدن یخهای قطبی، کاهش پوشش برف و افزایش پدیدههای شدید اقلیمی مانند سیل‌ها و خشکسالیها دارد که این تغییرات در پی افزایش متوسط دمای سطح زمین رخ داده است (IPCC، 2007).
از زمانی که موضوع امکان گرم شدن زمین مطرح شد، مسئله بررسی تغییرات در چرخه آب بین زمین، دریا و هوا به عنوان یک عامل مهم اثرگذار بر روی مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مطرح گردید. تغییراقلیم نه تنها اثرات مستقیمی بر محیط‌زیست بطور عام خواهد داشت بلکه سبب میگردد که داده‌ها و اطلاعات جمع آوری شده در گذشته که مبنای طراحی سازه‌های آبی و سایر سازه‌ها میباشند، دیگر شاخص مطمئنی برای رفتارسنجی منابع آب و اهمیت سازه در آینده نباشد (Lane et al., 1999).
تا دو دهه گذشته بیشتر کارشناسان و متخصصان صنعت آب در دنیا سعی و کوشش خود را در جهت دستیابی به تکنیک‌های ساخت سازه‌های آبی به کار می‌برند و اکثر پروژه‌ها منتهی به ساخت سد و شبکه‌ی انتقال و توزیع آب می‌شد. در این راستا تحقیقات گسترده‌ایی انجام شد که منجر به تهیه‌ی استانداردهای جهانی گردید.
با اینکه تکنولوژی ساخت یک سازه‌ی آبی و ضمائم آن نقش مهمی در بالا بردن راندمان پروژه در یک سیستم منابع آب دارد ولی به تنهایی قادر به مدیریت آن سیستم نمی‌باشد.
از سال 1980 پس از گذر از مرز ساخت و ساز تاسیسات آبی در اکثر کشورهای دنیا به دلیل به وجود آمدن مسائل مختلفی از قبیل افزایش نیاز آبی، وقوع سیلاب و خشکسالی‌های شدید و به خصوص مطرح شدن مسائل زیست‌محیطی، آلودگی و تغییراقلیم، مدیریت منابع آب به عنوان یک مسئله‌ی مهم در رأس امور تحقیقاتی و مطالعاتی قرار گرفت.
مدیریت منابع آب به خصوص از دیدگاه ریاضی در سال‌های اخیر با توجه به تحقیقات گسترده‌ایی که در این زمینه میشود، منجر به دستاوردهای ارزشمندی شده است. گرچه ارتباط بین مراکز تحقیقاتی و اجرایی و یا از تئوری به کاربردی کردن تحقیقات به سادگی میسر نیست، ولی با این وجود پس از سال‌ها تلاش برای متصل کردن این دو، در حال حاضر مدیریت منابع آب با بهره گرفتن از ابزار و روش‌های نوین انجام میشود.
یکی از بحث‌های مدیریت منابع آب به خصوص در کشورهایی که تعداد زیادی سدهای مخزنی دارند، مربوط به مدیریت مخازن سدها میباشد.
در ایران با بیش از 80 سد در حال بهرهبرداری و ده‌ها سد در حال مطالعه، در اکثر موارد مشاهده میشود که حجم آب ذخیره شده‌ی پشت سد به مراتب کمتر از حجم طراحی میباشد.
محدودیت‌های رودخانه‌های پرآب و دائمی و عدم دارا بودن یک سیستم منسجم مدیریت حوضه‌ی آبریز، مدیریت منطقی، اصول و واقع بینانه‌ایی را در بهرهبرداری از سدها ایجاب می‌کند.
در این راستا با بهره گرفتن از تکنیک و علوم پیشرفته و ابزاری چون سیستم ماهواره‌ایی، اطلاعات جغرافیایی، بانک داده‌ها و روش‌های جدید محاسباتی، میتوان سیستمی را به وجود آورد که با بهره گرفتن از آن مدیر سد با توجه به نتایج حاصل از سیستم بتواند وضعیت سد را در هر لحظه ارزیابی کند و تصمیم مقتضی را جهت مدیریت بهتر اتخاذ کند.(3)
بهرهبرداری بهینه از مخازن سدها نیازمند مدیریت در نواحی ذخیره که برای جریانهای ورودی آتی پیش‌بینی شده‌اند، میباشد. بهینه‌سازی یک مفهوم اساسی برای افزایش مدیریت و بهره‌وری تاثیرات متقابل پروژه‌های سد‌سازی میباشد. مفهوم بهرهبرداری بهینه وقتی اهمیت بیشتری پیدا کرد که قواعد بهرهبرداری از مخازن کامل تر گردید.
بهینه‌سازی بهرهبرداری به نرم‌افزارهای موثری برای پیش‌بینی جریان ورودی به مخازن، از پیش‌بینی‌های قطعی در زمان واقعی تا پیش‌بینی‌های طولانی مدت مبتنی بر احتمال، نیاز دارد. این نرم‌افزارها همچنین باید دستورالعمل‌های راهنمایی (قواعد بهرهبرداری) را برای اتخاذ تصمیمات بهرهبرداری، تأمین نمایند.(65)
قواعد بهرهبرداری مخزن، راهنمایی‌هایی برای مسئولان بهرهبرداری مخزن میباشند. این قواعد برای مخازن در حال بهرهبرداری در شرایط ماندگار (و نه برای مخازنی که بلافاصله بعد از ساخت پر شده و یا برای تأمین مجموعه‌ایی از اهداف جدید موقت بهرهبرداری می‌شوند) کاربرد دارند.
قواعد بهرهبرداری از مخازن در واقع انتقال اطلاعات طراح به متصدیان بهرهبرداری میباشد که به طور مکرر باید بهنگام‌سازی شوند. چند نوع از قواعد وجود دارند، اما هر یک به حجم‌های ذخیره یا خروجی مخزن مطلوب یا لازم، در هر زمان خاص از سال اشاره می‌کنند. برخی از این قواعد، حجم‌های ذخیره‌ی مورد نظر را تعیین می‌کنند که از آن به عنوان منحنی‌های‌فرمان یاد می‌کنند. (18)
یک منحنی فرمان شرح می‌دهد که چه مقدار ذخیره در اوقات مختلف سال باید در مخزن وجود داشته باشد تا آب مورد نیاز را همواره یا با حداقل کمبود بتوانیم تامین نماییم.
مدیریت مخازن با بهره گرفتن از منحنی‌های‌فرمان، موضوع پیچیده‌ایی است، چرا که این منحنی‌ها از یک سری دقیق جریان که شاید دوباره اتفاق نیفتد، به دست میآیند.
بهرهبرداری از سدها گاهی اوقات تنها به مدیریت تأمین آب محدود میشود، اما کمبود آب هنگامی اتفاق میفتد که تقاضای آب از عرضه‌ی آن تجاوز می کند، بنابراین در طرحهای مدیریتی بهینه‌سازی آب، باید هر دوی آنها مورد محاسبه قرار گیرند.(65)
مدل‌های شبیه‌سازی ، روش‌های مؤثری را برای ارزیابی کارآیی سیاستهای بهرهبرداری، در اختیار قرار داده و با جزئیات بیشتری نسبت به مدل بهینه‌سازی سیستم مورد مطالعه را بررسی می‌کنند، اما ابزار مؤثری جهت انتخاب و یا تعریف بهترین سیاست بهرهبرداری نمی‌باشند. آنها در واقع برای پیش‌بینی عملکرد سیستم تحت یک سری شرایط خاص که شخص استفاده کننده از مدل آنها را اعمال می‌کند، به کار می‌روند و در نهایت شخص بعد از چندین بار اجرای مدل، حالت بهینه را انتخاب می‌کند. مدل‌های شبیه‌سازی با اینکه در جهت شناخت پدیده و فیزیک مسئله بسیار مفید هستند، ولی قادر به انجام مدیریت بهینه مخزن نمی‌باشند. بر این اساس با تلفیق مدل‌های شبیه‌سازی و بهینه‌سازی و تعریف تابع هدف (تابعی که باید بهینه‌سازی شود) و قیودات (محدودیت های فیزیکی، فنی، قانونی و مالی مقادیر
متغییرهای تصمیم) میتوان در یک زمان هم متغیر‌حالت و هم متغیر‌تصمیم (در متغیر طراحی و بهرهبرداری ما به دنبال تعیین بهترین مقادیر آنها هستیم) را در نظر گرفت. با توجه به این مزیّت مدل‌های بهینه‌سازی، کاربرد آن به طور گسترده‌ایی در اکثر مدیریت‌ها به خصوص مدیریت منابع آب و مخازن، مرسوم میباشد.
همچنین گرایش محققین در سال‌های اخیر به استفاده بیشتر از اطلاعات تغییرات اقلیمی در مدیریت منابع آب عمدتاً به دلیل زیر است:
- افزایش آگاهی و اطلاعات در زمینه پدیدههای بزرگ مقیاس اقلیمی و ارتباط آن ها با فرایندهای محلی هیدرولوژیکی
- مسجل شدن وقوع پدیده تغییراقلیم (climate change) و تاثیرات آن بر منابع آب
- وقوع پدیدههای سیل و خشکسالی با فرکانس کمتر و شدتهای زیادتر در بسیاری از مناطق دنیا در سالیان اخیر
- عدم توانایی برنامه ریزیها و پیش بینیهای مبتنی بر روند تاریخی اقلیم یک منطقه در مدیریت منابع آب
بدین ترتیب در سال‌های اخیر، بررسی رخداد تغییر اقلیم و سازگاری با آن، به عنوان موضوعی مهم مورد بررسی مجامع علمی جهان میباشد.
بنابراین به واسطه‌ی افزایش نیاز آبی به خاطر رشد جمعیت، مهاجرت و افزایش مصرف آب به خاطر بهتر شدن استانداردهای زندگی، کمبود آب به مرور زمان افزایش یافته است. کمبود درتأمین آب، موجب تنش‌های اجتماعی و بی‌ثباتی سیاسی خواهد شد لذا برای هر اجتماعی حفاظت از این منابع آبی برای کاهش تلفات تا جایی که امکان داشته باشد، ضروری است.
1-3- ضرورت انجام تحقیق
پدیده تغییر اقلیم و اثرات آن، به عنوان یکی از مهمترین چالشهای پیش رو در مدیریت منابع‌‌آب و انرژی شناخته شده است. بخش عمده‌ای از تحقیقات انجام شده و در حال انجام در زمینه آب و انرژی از دهه آخر قرن بیستم تاکنون، معطوف به بررسی این پدیده و اثرات آن بوده است. بررسی مطالعات صورت گرفته در این زمینه در چند دهه اخیر نشان می‌دهد که تغییرات اقلیم تاثیر قابل توجهی بر وضعیت بارش و دما و پارامترهای متاثر از آنها همچون رواناب و رطوبت خاک داشته است. این تغییرات در مناطقی مانند ایران منجر به محدودیت منابع آب موجود و تشدید بحران‌های کم‌آبی می‌گردند. از دیگر پیامدهای پدیده تغییر اقلیم و افزایش دمای کره زمین تبدیل الگوی بارش برف به باران میباشد که این مسئله باعث کاهش آورد رودخانه‌های وابسته به ذوب برف در فصل‌های بهار و تابستان و افزایش رواناب در فصل‌های پائیز و زمستان میشود. این مسئله باعث میشود که آبدهی مطمئن سدها با آنچه در زمان طراحی در نظر گرفته شده تطابق نداشته باشد که از جمله چالشهای پیشرو در برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب خواهد بود (استیل دان و همکاران، 2008).
بنابراین نمیتوان بدون توجه به اثرات این پدیده، به برنامه‌ریزی مطمئن برای مدیریت منابع آب در آینده پرداخت. در واقع در گذشته این برنامه ریزیها با توجه به این فرض صورت میگرفت که شرایط اقلیمی آینده، خصوصیات و تغییرپذیری مشابه شرایط گذشته خواهند داشت. سدها بر اساس داده‌های در دسترس از جریانهای موجود در رودخانهها و با توجه به مقدار و فرکانس مورد انتظار خشکسالی و سیلاب، طراحی و ساخته میشدند. مخازن با بهره گرفتن از آمار هیدرولوژیکی گذشته برای تامین اهداف مختلف، سیاستهای بهرهبرداری را اتخاذ مینمودند. اما در حال حاضر اعتماد به آمار گذشته ممکن است منجر به اتخاذ تصمیمات ناصحیح و به طور بالقوه خطرناک یا گران گردد. از این رو بررسی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب از ضروریات برنامه‌ریزی و مدیریت سیستمهای منابع آب کشورها، به ویژه کشورهای نیمکره شمالی (از جمله ایران)، میباشد و بدین ترتیب نیاز به بررسی اثرات تغییر اقلیم بر مخازن سدها و مشاهده عملکرد مخازن احساس میشود، تا با اتخاذ سیاست‌هایی از افت عملکرد مخازن تحت تاثیر تغییر اقلیم جلوگیری شود.
در تحقیق پیشرو به بررسی اثر تغییر اقلیم بر رواناب ورودی به مخزن سد دز و نیز چگونگی تاثیر این پدیده بر نحوه بهره برداری از مخزن و تأمین نیاز پائین دست پرداخته میشود. حوضه مورد مطالعه جزو مناطق خشک ایران از نظر آب‌و‌هوایی محسوب می شود، با توجه به خشک و کم آب بودن منطقه و اهمیت مدیریت منابع آب موجود در این حوزه آبریز، اهمیت بررسی اثرات احتمالی تغییر اقلیم در آینده در این حوضه بیشتر احساس میشود. در واقع نتایج این تحقیق می‌تواند در بهبود برنامه ریزی منابع آب منطقه تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیم مفید و موثر باشد.
1-4- فرضیات تحقیق
در این تحقیق فرض میکنیم:
1- دمای منطقه در دوره آتی افزایش و بارش کاهش خواهد یافت.
- به کارگیری مدل‌های AOGCM در شبیه‌سازی رواناب و داده‌های بارش و دما دارای عدم قطعیت است.
- رواناب منطقه در دوره آتی کاهش یافته و مخزن سد دز با کاهش حجم روبرو خواهد شد.
- منحنی فرمان کنونی سد دز جوابگوی وضعیت شرایط آتی بهرهبرداری از سد نخواهد بود.
1-5- پرسشهای اصلی تحقیق
پرسش‌هایی که درنهایت و در فصل نتیجه‌گیری باید به آنها پاسخ داد به شرح زیر است:
مؤلفه‌های اقلیمی حوضه سد دز چه تغییراتی های در دوره‌آتی خواهند داشت؟
این تغییرات در مؤلفه‌ها چه تأثیری بر منحنی فرمان بهرهبرداری سد دز دارد؟
1-6- اهداف تحقیق
با توجه به ریسکهای موجود در سیستمهای منابع آب، یکی از مهمترین راهکارهای مدیریتی تلاش برای درک این موضوع است که مؤلفه های تغییر اقلیم چه تاثیری بر منابع آب در دوره های آتی می‌گذارند. در واقع هدف از انجام این تحقیق ارائه یک مدل جامع ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر عملکرد مخزن سد دز با هدف تأمین نیاز کشاورزی، شرب، صنعت، ماهیگیری و زیست محیطی در آینده میباشد. برای تحقق هدف مورد نظر مراحل زیر انجام میگیرد:
- بررسی اثرات تغییر اقلیم بر پارامترهای هواشناسی منطقه با بهره گرفتن از مدل گردش عمومی و نیز مدل ریزمقیاس نمایی LARS-WG
- بررسی میزان حساسیت پارامترهای هیدرولوژیکی منطقه (مانند رواناب ورودی به مخزن) نسبت به تغییر اقلیم
- بررسی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد مخزن و شاخص تامین آب
Water resources system
Decision
Optimal Operation
Optimization
Tradeoffs
Operation Rules
Update
Rule Curve
Shortage
Water Supply
Demand
Supply
Simulaion Models
Operaion policies
Target Function
Constraction
Decision Variable
State Variable
فرم در حال بارگذاری ...
