وبلاگ

فعالیت جسمانی منظم با عمر طولانی­تر، زندگی سالم­تر و کاهش ابتلا به بیماری­های قلبی، فشار خون بالا، دیابت ، چاقی و برخی سرطان­ها ارتباط دارد. (عزیزی ، 1390، صص. 61-62) علاوه بر آن ورزش باعث جلوگیری از چاقی و باعث بهبود مهارتهای اجتماعی می­ شود. (محمدزاده ، 1388، صص. 55-56) ورزش    وسیله ای با ارزش برای حفظ سلامت جسمانی است و رابطه­ نزدیکی با سلامت روانی دارد، به ویژه پیشگیری از بروز ناهنجاریهای روانی دارد.(مرتضوی ,1370) تحرک بدنی از ناراحتی و افسردگی می­کاهد. اعتماد به نفس را افزایش داده و خودپنداره را تقویت می­ کند. به خصوص در سنین نوجوانی وکودکی ابزار سالمی برای آزاد کردن انرژی­های ذخیره شده است و این خود بسیار لذت بخش و آرامش دهنده است. شرکت در فعالیت های ورزشی موجب اجتماعی شدن ،کسب مهارت، افزایش نشاط و شادابی و ارتباط سالم با همسالان و دوست یابی کمک می­ کند. ( مسدد ,1388) تربیت­بدنی باعث رشد و شکوفایی شایستگی­های جسمانی می­ شود، بطوریکه تمام بچه­ها بتوانند کارآمدتر و مؤثرتر حرکت کنند و با ایمنی بیشتری فعالیت کنند و در نهایت درک کنند که چه می­ کنند. پیامد تربیت­بدنی «سواد جسمانی»است که مبانی ضروری برای تکامل و موفقیت می­باشد. ­(دربانی ، 1383، ص.9). ورزش امر یادگیری را تسهیل کرده وکندذهنی را از بین می­برد  و باعث تخلیه هیجانات کودکان شده و فرد را برای اجرای بهتر عبـادات یاری می­ کند.(قنبری نیاکی ، 1367، صص.210-211) . مسلماً تربیت­بدنی و ورزش از طریق روش های متفاوت، به آموزش و رشد کودکان و نوجوانان کمک می­ کنند. از جمله فواید و نتایج تربیت­بدنی و ورزش در مدارس ، رشد اجتماعـی کودکـان، رشد سبک زندگـی، رشـد عاطفـی، رشد اجتماعـی و رشد شناختـی می­باشد .(بایلی ، 1386، صص. 46-49). محرومیت یا محروم شدن از فرصتها در دوره ابتدایی تأثیر مخربی را بر توانایی فرد برای زندگی مؤفقیت­آمیز در طول عمر دارد. کودکان در طول سالهای اولیه زندگی به فرصتهای زیادی نیاز دارند تا هم مهارتهای حرکتی پایه را که اساس مهارتهای ورزشی به شمار می­رود، فرا بگیرند و هم فهم خود را از اجرای حرکتی که در آن انتقال یادگیری قابل اهمیت هستند، بهبود دهند. (نیکرلز ، 1382، ص. 16).

 

یکی از ورزش­هایی که کاربرد زیادی داشته , از محبوبیت فراوانی برخوردار است رشته شنا می­باشد.که توجه به آن ضرورت و اهمیت یادگیری شنا و سفارش آن در دین مقدس اسلام و گفتار پیامبر اکرم (ص) در این زمینه ,ضرورت یادگیری آن را به وضوح بیان می­نماید. ( نیکو بخت، 1380 ) به طور کلی ورزشی است که عضلات را قوی و محکم کرده ، هیجانات و اضطراب را کاهش داده بدن را نرم و انعطاف پذیر می­سازد . و باعث می­ شود فرد انرژی بیشتری برای انجام کارهای روزانه­ی خود کسب کند. شنا سلامت را بهبود بخشیده و موجب تناسب اندام تمام بدن می­ شود. به عنوان یک ورزش با بدن بسیار ملایم برخورد می­ کند و آسیب ناشی از آن در حداقل هستنند. علاوه براین ورزش شنا به سبب ماهیت خود یکی از مناسب­ترین ورزش ها برای تمامی معلولان است که می ­تواند ضمن تقویت توانایی جسمانی آنان که جنبه توان­بخشی و باز­پروری دارد موجب نشاط و شادابی شود. (جلالی فراهانی,1391ص 98)

 

شواهد باستان­ شناسی نشان می­دهد که قدمت شنا و شنا کردن به 2500سال قبل از میلاد در تمدن مصر و بعد از آن در تمدن آشور  و یونان و روم باستان باز می­گردد و آنچه از گذشته آموزش شنا استنباط می­ شود. بر اساس یافته­ هایی است که حروف تصویری هیروگلیف مصریان به دست آمده یونانیان باستان و رومی­ها شنا را جزء برنامه ­های مهم آموزش نظامی خود قرار داده بودند. و مانند الفبا یکی از مواد درس در آموزش­ و پرورش بوده است . شنا در شرق به قرن اول قبل از میلاد برمی­گردد. ژاپن جایی است که شواهد و مدارکی از مسابفات شنا در آن وجود دارد. در قرن هفتم به دستور رسمی حکومتی, شنا به صورت اجباری در مدارس تدریس می­شد. (کریمی,1392) در ایران نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی گسترش شنا در بین مردم سرعت گرفت. استخرهای زیادی ساخته شدند و بسیاری از والدین با پی بردن به اهمیت ورزش شنا ، فرزندانشان را برای یادگیری شنا، در استخرها ثبت نام کردند. 5/65 درصد استخرهای تهران بعد از انقلاب ساخته شده ­اند. (تندنویس ، 1392صص.1-8) همایشی که معاونت تربیت بدنی و سلامت آموزش وپرورش در پنجم تا هفتم مهر 1380 برگزار کرد ، بیانیه­ای در 13 بند توسط کارشناس مسئولان تربیت­بدنی ادارات کل آموزش و پرورش صادر گردید و در بند آخر کارشناس مسئولان تربیت­بدنی، خواستار توسعه و تقویت رشته­های ورزشی پایه «شنا، دوومیدانی و ژیمناستیک» و آموزش مهارت­ های پایه و بنیادی تربیت­بدنی را در سنین نونهالی و نوجوانی شدند .(راسخی، 1382، ص.26). لذا معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش وپرورش به منظور توسعه       قابلیت های جسمانی و اهداف تربیتی ورزش شنا وهمچنین بهبود ترییت بدنی در مدارس طرح سباح را برای پایه سوم ابتدایی به صورت اجباری تصویب و به اجرا در آورده است . با توجه به موارد ذکر شده تحقیق حاضر بر آن است تا مشکلات ،موانع و کاستی ها , فرصت ها وتهدیدات طرح سباح را دراستان آذربایجان غربی شناسایی کرده تا موانع به صورت مطالعات علمی و کارشناسی توسط مسولان ذی­ربط حل و تهدیدات به فرصت تبدیل شوند تا حداکثر استفاده از آن نصیب جامعه تعلیم و تربیت کشور شود.

 

1-2تشریح موضوع وبیان مسئله

 

ورزش شنا یکی از محبوب ترین ورزش­ها در بین اقشار مختلف مردم است که از سن نوزادی تاکهنسالی   می­توان آن را انجام داد و به طورکلی ورزشی است که هیجان راکاهش داده , عظلات را قوی و مستحکم کرده و بدن  را نرم و انعطاف پذیر می­سازد و باعث می­ شود افراد انرژی بیشتری را برای انجام کارهای روزانه خود کسب کند. شنا سلامتی را بهبود بخشیده و موجب تناسب بدن می­ شود و آسیب­های ان درحداقل هست وکم شدن وزن بدن در آب به افراد ی که بدن آماده­ای ندارندکمک می­ کند تا راحت­ترحرکت کنند.(رشیدپور,1382)

 

در نزد ایرانیان قدیم شنا یکی ازامور تعلیمی اطفال بودکه درمرحله سوم تحصیلی می­آموختند وآموختن شنا جهت بهره مندی ازمنافع آن درحیات عادی ودر هنگام جنگ بوده است .(تندنویس ,1392,ص3)

 

با توجه به موقعیت جغرافیایی کشورمان که شمال و جنوب کشور به دریا متصل است و همچنین نقشی که شنا به مثابه­ی ایمنی عمل کرده و آن احتمال تقابل افراد با مسیر های آبی است که می ­تواند به نجات جان فرد به واسطه بهره مندی از این مهارت و یا غرق شدن وی به دلیل عدم برخورداری از آن منجر شود .(کیا دلیری،1381)  و نظر به اینکه رشته شنا با مجموع 108 مدال یکی از پر مدال­ترین رشته المپیک محسوب می­ شود, یکی از ورزش­های تعین کننده جایگاه  هر کشور در بازی های المپیک و به تبع آن بهره مندی از مزایای آن  مانند افزایش غرور ملی و وجه بین المللی(سوتیریادو,شیلبوری,2009)، رشد فرهنگ سخت کوشی و نیز مزایای اقتصادی و دیپلماتیک می­باشد .(گرین وهولیهان،2005 ) با توجه به تمام مزایای فوق و نیز گسترش فزاینده رشته شنا در سطح تفریحی ، همگانی و قهرمانی ,کشورایران با 14 بار حضور در بازی های المپیک تا کنون هیچ مدالی از رشته ی مذکور کسب نکرده است. (فدراسیون شنا) عدم توفیق رشته شنا در کشور و وجود موانع و چالش­های بسیار در آن به گونه­ ای محسوس و عینی است. و بخشی از این چالش به دلیل عدم استعدادیابی مناسب در این رشته باز می­گردد. (گائینی وهمکاران ,1384)علاوه براین درکشورهای پشرفته ورزش قهرمانی به ورزش مدارس بستگی دارد . در واقع با به کارگیری روش­های آموزشی مناسب نه تنها کودکان در زمینه تربیت بدنی همه جانبه رشد می­ کنند بلکه استعداد ورزشی آنها شکوفا می­ شود. (محمدی ,1389ص 20) فرایند کشف ورزشکاران با استعداد و هدایت آنها به سوی ورزش­های ملی به منظورشرکت در برنامه ­های تمرینی سازمان یافته  یکی ازانتظارات جامعه از معاونت تربیت بدنی وزارت آموزش وپرورش است .(حلاجی وهمکاران ,1389ص 5) ، گنجاندن طرح آموزش شنا (طرح سباح)توسط معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در مدارس کشور که در سه سال اخیر در مقطع ابتدایی صورت گرفته است. نه تنها می ­تواند برخی از موانع وچالش­های به وجود آمده درتوسعه شنا را رفع کند, بلکه توجه به ورزش مدارس بخصوص درمقطع ابتدایی باعث شکوفایی استعدادهای بی­شمار و موجب سلامتی جسمی و روانی دانش آموازان شده و با قابلیت­های خود آشنا شده و در جهتی که احتمال موفقیت بیشتری دارند سوق داده شود.

 

طرح سباح حرکتی نو و بدیع در عرصه ی ورزشی و تعلیم و تربیت در مدارس بوده و به منظور توسعه    قابلیت­های جسمانی و اهداف تربیتی ورزش شنا ، نقش ورزش­های همگانی مانند شنا و دومیدانی و ژیمناستیک در سلامت افراد جامعه،  سفارش دین مبین اسلام(نیکو بخت، 1380) تاکید رهبر معظم انقلاب بر منویات مبنی بر سه اصل تهذیب، تحصیل، ورزش و جایگاه شنا در برنامه های رسمی  نظام آموزشی دنیا و کم توجهی به آن در نظام آموزشی ایران طراحی شد و می ­تواند کارکرد منحصر به فرد و تاثیر بسیار مثبتی در روحیه نوجوانان کشور داشته باشد که در صورت وجود شرایط مناسب برای اجرای این طرح و ایجاد علاقه در دانش آموزان برای یادگیری مهارت ­ها که به وسیله­ مربیان مجرب و امکانات مناسب و برنامه ریزی منظم قابل تحقق است ,که به عنوان مهارتی مفید در زندگی دانش آموزان وارد و تاثیر تربیتی خود را بر جامعه بگذارد. علاوه بر این فرصتی برای شناسایی استعدادها ، تقویت تیم­های شنای دآنش آموزی و موجب ایجاد نگرش جدید نسبت به تربیت بدنی در مدارس درتنویر افکار عمومی می شود.

 

بنابراین نو بودن طرح و تحقیقات کم از یک طرف و وجود چالش­های عمده در وضعیت تربیت بدنی در مدارس از طرف دیگر نیاز به شناسایی عوامل درونی اثر گذار (نقاط قوت و ضعف)در درون سازمان آموزش و پرورش و اهتمام در رفع کاستی­ها و تقویت نقاط قوت و همچنین شناسایی فرصت­ها و تهدیدات به عنوان عوامل بیرونی اثرگذار در محیط بیرونی آموزش و پرورش و تلاش در جهت استقاده از این فرصت­ها و همکاری با دیگر سازمان­ها در جهت به حداقل رساندن تهدیدات تا حد اکثر استفاده نصیب جامعه تعلیم و تربیت گردد.

 

لذا تحقیق حاضر در صدد  هست تا طرح سباح را از دیدگاه کارشناسان و مربیان ورزشی دراستان آذربایجانغربی با بهره گرفتن از

 مدلSWOT   تحلیل کند.

 

1-3اهمیت وضرورت تحقیق

 

اجرای طرح آموزش شنا درکلاس سوم ابتدایی , هزینه های مادی و فرصت­های ازدست رفته­ای را هم برای نظام آموزشی, هم به دآنش اموزان, هم به مدارس, هم به معلمان و هم به والد ین وارد می­سازد. عقلانی بودن اجرای آن منوط به تحقق اهداف آن هست . لذا نیاز هست چنین وضعیتی بررسی شود و همچنین آموزش شنا ماهیتا ازارزش بالاتری برخوردار است .و به گونه­ ای که این رشته ازبعد تفریحی, همگانی و هم از بعد قهرمانی ازرشته­های اصلی دربرنامه ­ریزی­های خرد وکلان بسیاری ازنظام­های ورزشی به شمارمی­رود. بنابراین یکی از ضروریات تحقیق بررسی شرایط اجرای آن و وضعیت موجود می­باشد تا با شناسایی نقاط قوت و ضعف تصمیماتی اساسی اتخاذ و با بازنگری دوباره به صورت بهتر به اجرا درآید, تا نتایج و فواید حاصل از اجرای طرح اموزش شنا درکوتاه مدت و بلند مدت نصیب فرد و جامعه شود.

 

با توجه به اینکه گاَثینی وهمکاران (1385)درتحقیقات خود نشان دادند سیستم استعدادیابی مناسبی  چه ازنظرروانی و چه ازنظرجسمانی در شنای ایران وجود ندارد و تقریبا هیچ یک ازشناگران زبده کشور براساس شاخص ­های استعدادیابی به این رشته هدایت نشده ­اند. لذا این تحقبق با شناسایی فرصت ها این امکان را برای هیئت­ها و فدراسیون شنا فراهم می­ کند تا دانش آموزان را هم از نظر جسمانی و هم از روانی استعدادیابی کنند و فرصتی مناسب برای قهرمان پروری بوجود آورد .

 

به سخن دقیق تر محقق امیدواراست با شناسایی نقاط قوت وضعف وهمچنین با شناسایی فرصت­ها وتهدیدات محیطی و ارائه راهکارهای لازم جهت تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصت­ها و به حداقل رساندن ضعف­ها و تبدیل تهدیدات به فرصت , پرورش نسلی شاداب و سالم را ممکن ساخته و دورنمای مطلوب از جامعه ارائه نماید.

 

 

 

1-4سوالات تحقیق

 

1-نقاط ضعف طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

 

2-نقاط قوت طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

 

3-فرصت­های طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

 

4-تهدیدات طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

 

1-5تبیین متغیرهای تحقیق

 

درتحلیل SWOT چهار مولفه قوت,ضعف، فرصت و تهدیدمورد مطالعه و بررسی قرار می­گیرد.

 

قوت: نقاط قوت موجوددرمحیط داخلی

 

ضعف :نقاط ضعف موجود در محیط داخلی

 

فرصت: فرصت­های موجود درمحیط خارجی

 

تهدید: تهدیدهای موجود درمحیط خارجی

 

1-6 اهداف تحقیق

 

1-6-1هدف کلی

 

هدف کلی: تحلیل طرح سباح از دیدگاه کارشناسان و مربیان ورزشی بااستفاده ازمدلswot دراستان آذربایجانغربی

 

1-6-2 اهداف جزئی

 

1-شناسایی نقاط ضعف طرح سباح دراستان آذربایجانغربی

 

2-شناسایی نقاط قوت طرح سباح دراستان آذربایجانغربی

 

3– شناسایی فرصت­های طرح سباح دراستان آذربایجانغربی

 

4- شناسایی تهدیدات طرح سباح دراستان آذربایجانغربی

 

 

1-7تعریف واژه­ های اختصاصی تحقیق

 

1-7-1تعاریف مفهومی

 

قوت : آن دسته عوامل داخلی سازمان که به عنوان مزیت به حساب می آیند و تحت کنترل درونی سازمان    می باشد .(الوانی,1388)

 

ضعف: آن دسته ازعوامل داخلی وتحت کنترل سازمان که نسبت به وضعیت سیستم ورقبا ضعیف و نامطلوب است. (همان)

 

فرصت: عواملی ازمحیط خارجی که برسیستم تاثیرگذاربوده و ازکنترل مستقیم سیستم خارج بوده و می­توان از آن جهت بهبود وضعیت سیستم استفاده نمود .(همان)

 

تهدید: آن دسته از عوامل محیط خارجی که تحت کنترل نبوده و برای سیستم ایجاد مشکل کرده و آن را دررسیدن به اهداف به چالش می­کشد.(همان)

 

شنا : عبارت است از حرکات منظم و معین دست­ها وپاها و به طور کلی, بدن که امکان پیشروی موجودات زنده را درآب فراهم می­آورد. (تندنویس,1392,ص1)

 

طرح آموزشی شنا (سباح): طرحی است که توسط معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش وپرورش برای آموزش شنا (اشنایی بااب ,غوطه وری ,فراگیری مهارت­ های مقدماتی شنا و مواردایمنی و بهداشتی مواجه با آب و نهایتا تعلیم شنای کرال سینه) به دانش آموزان سوم ابتدایی تهیه شده است .(معاونت تربیت بدنی وسلامت1390

 

1-7-2تعاریف عملیاتی

 

قوت­ها : عواملی که با بهره گرفتن از سوالات 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10, 11, 13, 16 که در پرسش نامه محقق ساخته توسط مربیان و کارشناسان ذی ربط مورد ارزش گذاری قرار گرفت .

 

ضعف­ها: عواملی که با بهره گرفتن از سوالات  6, 7, 9, 12, 14, 15 که در پرسش نامه محقق ساخته مورد ارزش گذاری قرار گرفت .

 

فرصت­ها : عواملی که با بهره گرفتن از سوالات  1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 12, 14, 16 که در پرسش نامه محقق ساخته مورد ارزش گذاری قرار گرفت .

 

تهدیدات : عواملی که با بهره گرفتن از سوالات 4, 9, 10, 11, 13, 15 که در پرسش نامه محقق ساخته مورد ارزش گذاری قرار گرفت .

 

طرح سباح : منظوراز طرح سباح در این پژوهش ,بررسی عوامل درونی وبیرونی طرح ,که با بهره گرفتن از پرسش نامه محقق ساخته مطالعه وبررسی می­ شود.

 

1-8چهارچوب فصول آتی

 

مطالب فصل دوم دردو قسمت ارائه می گردد, بدین صورت که قسمت اول درباره برنامه ­ریزی, انواع برنامه ­ریزی, برنامه ­ریزی استراتژیک, برخی از مدل­های ارائه شده برای سازمان­های ورزشی و همچنین در این فصل     تاریخچه­ی آموزش شنا در ادوار تاریخ بطور اجمالی بررسی شده و سپس به مرور تاریخچه آموزش شنا در ایران باستان و ایران در دوران کنونی می­پردازیم در بخش دوم فصل , تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع پژوهش که در داخل و خارج از کشور انجام شده است را مرور می­کنیم.

 

در فصل سوم که روش تحقیق می­باشد به مراحل انجام پژوهش پرداخته می­ شود. .موضوعات این فصل روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه ، سپس مراحل انجام پژوهش تشریح شده و جامعه و نمونه آماری، قلمرو زمانی و مکانی که تحقیق درآن صورت گرفته در ادامه روش گردآوری اطلاعات و داده ­ها ،روش تجزیه و تحلیل داده ­ها در نهایت محدودیت­های تحقیق ذکر شده است .

 

درفصل چهارم در قسمت اول با بهره گرفتن از جداول و نمودار ها به توصیف شرکت کنندگان در پژوهش کنندگان پرداخته وسپس به تحلیل آماری داه­های تحقیق که الویت­بندی عوامل با بهره گرفتن از آزمون فریدمن , ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی وخارجی SWOT باشد اورده شده است .

 

در فصل پایانی با توجه به نتایج به دست آمده , پس از بیان نحوه­ شکل­ گیری سوالات ,روش­شناختی پژوهش و خلاصه از نتایج تحقیق به بحث و نهایتا نتیجه ­گیری جهت توسعه طرح پرداخته , ودر نهایت پیشنهادات ارائه شده است .

ارزش ادراک شده توسط مشتری است به این معنی که تاثیر بسیار زیادی بر آن دارد .

 

یکی از مقوله هایی که امروزه درجذب و نگهداری مشتریان دارای اهمیت و الویت بسیاری است واز جمله عوامل مهم در موفقیت شرکت ها محسوب می گردد ارزش مشتری است. محققان بین مفهوم ارزش و کیفیت ادراک­ شده تفاوت قائل می­شوند. ارزش مبین مبادله­ای است میان آنچه فرد دریافت کرده و آنچه هزینه نموده است، درحالی که کیفیت تنها بیان کننده آن چیزی است که فرد دریافت نموده است.به علاوه، مفهوم ارزش نسبت به کیفیت شخصی­تر است. بر این اساس کیفیت و ارزش، هر کدام تأثیر خاص و متفاوت بر افراد مختلف دارند. بنابراین، شناخت ارتباط درونی آنها و نقش آنها بر مقاصد رفتاری مشتریان می ­تواند مفید باشد.یکی از حوزه هایی که این مفاهیم می ­تواند مورد استفاده قرار گیرد، حوزه خدمات ورزشی و از جمله استخرها است. استخرهای ورزشی از جمله اماکنی هستند که خدمات تفریحی، آموزشی، رقابتی و درمانی را برای علاقه­مندان، ورزشکاران و گروه­های خاص فراهم می­سازند و موفقیت آنها بستگی مستقیم به حضور مداوم این گروه­های مختلف مشتریان دارد.عدم توفیق مدیران استخرها در جذب و حفظ مشتریان و نیز شناسایی عوامل اثرگذار بر رضایت­مندی آنها می ­تواند ضررهای مالی زیادی را برای مجموعه به همراه داشته باشد که در مواردی حتی می ­تواند منجر به تعطیلی استخرها شود. این در حالی است که ساخت و نگهداری استخرها هزینه­ های هنگفتی را در بر می­گیرد. بنابراین، ضروری به نظر می­رسد که عوامل مرتبط بارضایت­مندی و بازگشت مجدد مشتریان به استخرها مورد بررسی قرار گیرد تا مدیران و برنامه­ ریزان این حوزه بتوانند استراتژی­ های مناسب بازاریابی را طراحی و به کار گیرند. بر این اساس، آزمودن فرضیه وجود ارتباط بین کیفیت خدمات و ارزش ادراک شده با رضایت­مندی و بازگشت مجدد مشتریان می ­تواند مفید واقع شود. در حقیقت، با اندازه ­گیری و بهبود این عوامل، ممکن است رضایت افراد و تمایل آنها برای بازگشت مجدد افزایش یابد. تحقیق در این رابطه می ­تواند درک عمیق­تری از رفتار مشتریان استخرها را برای مدیران اجرایی فراهم کند. بر این اساس، محقق به دنبال آن است تا به این سوال پاسخ دهد که:

 

آیا بین کیفیت خدمات ارائه شده در استخرها و ارزش ادراک­ شده مشتریان از این خدمات با رضایت­مندی و وفاداری آنها در استخرهای سرپوشیده شهر تهران ارتباط وجود دارد؟

 

1-3 ضرورت واهمیت تحقیق

 

با توجه به اهمیت و نقشی که تحرک و فعالیتهای بدنی در زندگی روزمره وسلامت افراد یک جامعه ایفا میکند، شناسایی عوامل مهم و موثر در جهت جذب افراد به سمت میادین ورزشی و بررسی عوامل مهم در تداوم شرکت انها در این میادین با بهره گرفتن از روش های مختلف بازاریابی وتحقیق و یافتن علاقمندی های خاص و نیاز افراد جامعه امری ضروری می باشد. از آنجا که ایجاد وفاداری در مشتریان مفهومی است که در کسب و کارهای امروزی به لحاظ اینکه مشتریان وفادار به صورت مولفه اصلی موفقیت سازمانی در آمده اند مورد توجه بیش از

 پیش قرار گرفته است. مشتریان وفادار بیشتر خرید کرده، پول بیشتری می پردازند و معمولا ابزار تبلیغاتی به صورت دهان به دهان مورد مثبتی محسوب می شوند. در نتیجه سازمان های امروزی در صدد شناسایی ومدیریت روش های موثر ایجاد وفاداری اند که به آنها برنامه‌های وفاداری می گویند. ما امروزه در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که تقاضاهای کسب وکار نسبت به قبل بسیار بیشتر شده است .هیچ کسب وکاری بجز سازمان های انحصاری دولتی نمی‌توانند بدون مشتریانی وفادار دوام آورند. افزون بر این لحاظ ، این واقعیت که انتظارات مشتریان نیز دایما در حال افزایش است، سازمانها ملزم هستند تا فراترازنیاز اولیه مشتریان رفته، انتظارات آنها را نیز تامین کرده، کانون توجه خود را از ارضای صرف مشتری به ایجاد وفاداری واعتماد از طریق ایجاد ارتباطی بلند مدت، دو جانبه و سود آور برای طرفین معطوف نمایند. کیفیت خدمات در اماکن ورزشی نقش مهمی را ایفا میکند چرا که کیفیت خدمت برتر تنها یک استراتژی انتخابی یا اختیاری نیست ، بلکه کیفیت خدمات برتر ,وجه تمایز بین استخرهای موفق و استخرهای ناکارا است. آگاهی از مفهوم کیفیت خدمات وتلاش برای بهبود آن به ارائه خدمات با کیفیت در اماکن ورزشی منجر شده واز طریق افزایش سطح کیفیت خدمات می توان افزایش رضایتمندی مشتریان را انتظار داشت.پس، کیفیت خدمات به عنوان یک مقیاس یا عامل سنجش رضایمتندی مشتری مطرح می شود. کیفیت در حوزه محصولات و کالاهای فیزیکی از سابقه بسیاری برخوردار است، اما درحوزه خدمات بحث کیفیت از سابقه چندان طولانی برخوردار نیست.خدمات دارای ویژگی هایی است که آنها را از کالاها متفاوت می سازد، با این حال مطالعات زیادی برای شناسایی ابعاد کیفیت خدمات لازم است تا بتوانیم کیفیت خدمات را اندازه گیری کنیم، و تلقی مشتر ی از کیفیت خدمات را کنترل کرده و بهبود دهیم(جانستون، 1997). اهمیّت ارزش ادراک شده در آثار متعدّدی در طول سال‌های اخیر مورد توجّه قرار گرفته است.در حوزه خدمات ورزشی در کشور ایران تحقیقات چندی در رابطه با کیفیت خدمات و رضایت­مندی مشتریان و تعداد معدودی نیز در رابطه با بازگشت مجدد مشتریان انجام شده است (بهلکه، 1384؛ رجبی، 1389؛ رمضانی، 1383؛ روشن، 1389). با این حال، تحقیقاتی که متغیر اصلی آنها ارزش ادراک شده باشد، به چشم نمی‌خورد.

 

با درک نقش ارزش ادراک­ شده مشتریان و این موضوع که چه عواملی باعث می­ شود مشتریان دوباره به استخرها مراجعه کنند، مدیران استخرها قادر خواهند بود راهبردهای لازم را بدین منظور به کار گیرند. به ویژه اینکه ارزش با قیمت در ارتباط می­باشد که یکی از اجزای اساسی آمیخته بازاریابی است.یک استخر ورزشی زمانی می ­تواند مشتریان بیشتری را جذب کند و به حفظ آنها امیدوار باشد که کیفیت خدمات را مدنظر قرار دهد یعنی شرایط و امکانات فیزیکی مناسب و تمیزی را برای مشتریان فراهم کند؛ مشکلات آنان را درک کند؛ به نیازهای آنها پاسخ بدهد؛ دارای کارکنان قابل اعتمادی باشد و غیره. به علاوه، خدمات ارائه شده باید بتواند نسبت به هزینه­ای که مشتری می ­پردازد، ارزش بیشتری را برای او ایجاد کند. این موضوع احتمالاً می ­تواند رضایت­مندی و بازگشت مجدد مشتریان را در پی داشته باشد که مدیران استخرها به دنبال رسیدن به آن هستند.بنابراین، تحقیق درباره کیفیت خدمات و ارزش ادراک­شده و کشف ارتباطات مفید این دو مفهوم با رضایت­مندی و بازگشت مجدد مشتریان می ­تواند در درک بهتر نیازهای آنان و حتی تنظیم استراتژی­ های بازاریابی، قیمت‌گذاری، ترفیعی و بخش­بندی بازار مفید باشد. همچنین، ادراکات مصرف­ کنندگان منبع مناسبی برای توسعه خدمات محسوب می­شوند. با بهره­گیری از معیارهای توسعه­یافته و تعدیل­شده مفهوم کیفیت خدمات و ارزش ادراک­شده، مدیران استخرهای ورزشی این فرصت را خواهند داشت تا ارزش برنامه‌ها و خدمات مختلف خود را مورد ارزیابی قرار دهند. به علاوه، این امر می ­تواند ظرفیت و توانایی استخرها را در شناسایی ابعاد کیفیت خدمات و نیز ارزش ادراک­شده به عنوان ویژگی­های مثبت یا منفی خدمات خود بهبود ببخشد. به همین جهت، در سال­های اخیر این دو مفهوم و به ویژه مفهوم ارزش ادراک شده در مرکز ثقل تلاش­ های بازاریابان در درک رفتار مصرف ­کننده

 

قرار گرفته­اند. بر این اساس، تحقیق حاضر به مطالعه مفاهیم ذکر شده می ­پردازد و امید می­رود که نتایج آن برای مدیران استخرها به منظور درک نیازهای مشتریان و توسعه استراتژی­ های بازاریابی مفید باشد. به­علاوه، مرور ادبیات موجود در این زمینه نشان می­دهد که در حیطه خدمات ورزشی تحقیقی در ارتباط با ارزش ادراک شده مشتریان در ایران موجود نمی ­باشد. بنابراین، این تحقیق می‌تواند ادبیات مناسبی را برای تحقیقات آینده فراهم و زمینه توسعه این مفهوم را ایجاد کند.

:

 

در فصل قبل ضمن معرفی تحقیق، بیان مسأله و ضرورت آن اهداف و فرضیه ­های تحقیق ذکر شدند در این فصل مبانی نظری مرتبط با موضوع با بهره گرفتن از جدیدترین منابع علمی بررسی می­ شود و سپس تحقیقات انجام شده در زمینه ­های تحقیق، مورد بررسی قرار می­گیرند.

 

2-2- مبانی نظری تحقیق

 

2-2-1- آلوئه ورا

 

استفاده از گیاهان داروئی به عنوان مواد داروئی و مکمل­های غذایی برای بهبود سلامت عمومی و درمان بیماری­ها جایگاه ویژه ای را با خود اختصاص داده است. صدها سال است که این گیاهان در امر پزشکی و زیبائی مصرف می­ شود. اولین بار در سال 1930 آلوئه ورا برای درمان زخم­های ناشی از سوختگی به کار رفت. برگ این گیاه حاوی غلظت بالائی از ترکیبات آنتراکینون است که در بسیاری از کشور ها به عنوان مسهل استفاده می­ شود. این گیاه بومی مناطق گرمسیری مثل ماداگاسکار و عربستان است و در کشور ما در استان های هرمزگان و بوشهر می­روید(1).

 

در نوشته های کهن مصری آمده که در 1500 سال قبل از میلاد مسیح از صبر زرد برای رفع عفونت­ها، ناراحتی های پوستی و به عنوان مسهل استفاده می­کردند. می­گویند اسکندر که برای التیام زخم های سربازان احتیاج به چنین گیاهی داشت دستور داد جزیره سوکوترا در نزدیکی سومالی را فتح و تمام آلوئه ورا های آن را برای استفاده با خود ببرند(1و3).

 

2-2-2 گیاه شناسی :

 

جنس آلوئه متعلق به خانواده لیلیاسیا بوده و در ایران فقط یک گونه آ.لیلتولیز بیکر دارد که در سواحل جنوبی ایران می روید. طبق منابع معتبر گیاه شناسی این گیاه دارای 38 زیر گونه است و عدد کروموزومی پایه ی آن ها 7 است(3).

 

آلوئه ورا گیاهی با ظاهری بوته ای انبوه، پایا، همیشه سبز، شاداب و پر طراوت، ارتفاع آن حدود 6 سانتی متر بوده و دارای ساقه چوبی کوتاه به ضخامت 10-50 سانتی متر است. شیرابه زرد رنگ این گیاه با خاصیت مسهلی قوی شامل آنتراکینون­ها به خصوص آلوئین است. آنتراکینون ها، اشعه ماوراء بنفش خورشید را جذب و مانع بالا رفتن زیاد حرارت در بخش­های میانی برگ گیاه که محل ذخیره آب است، می شود.

 

– بخش میانی و عمده برگ را سلول­های مزوفیل که محتوی فیله ژل است تشکیل می­دهد تمامی کربوهیدرات­ها (پلی ساکاریدها) و گلیکوپروتئین­ها (آنزیم­ها) در برگ­های سبز و ضخیم ساخته می­شوند. مقادیر اضافی کربوهیدرات مورد نیاز برای متابولسیم گیاه به بخش فیله ی ژل منتقل می­ شود(3،32).

 

– 99 درصد ژل این گیاه را آب تشکیل می­دهد و باقیمانده آن شامل 75 ترکیب مختلف است که شامل :

 

1- ویتامین­های A , D , E

 

2- ویتامین­های 12B و 7B و 3B و 2B و 1B و C

 

 

3- آنزیم­ های آمیلاز و لیپاز که برای کاهش قند و چربی خون مفیدند.

 

4- ساپونی­ها که خاصیت پاک کنندگی و ضد میکروبی دارند.

 

5- مواد معدنی: سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم، مس، روی، آهن، منگنز، تروم، ید و فسفر(32).

 

– خواص درمانی :

 

آلوئه ورا دارای خواص درمانی بسیار زیادی است که برخی از این خواص شامل :

 

بهبود زخم (5،4) ضد التهاب، (6،3) ضد سرطان، (1، 9-7) ضد دیابت (2، 3، 1) آنتی اکسیدان (12، 11) و ضد اولسر است. آلوئه ورا با مهار تولید اینترلوکین 6 و 8 و کاهش چسبندگی لکوسیت­ها و افزایش سطح اینترلوکین 10 و کاهش سطح فاکتور نکروز تومور آلفا در مهار واکنش های التهابی مؤثر است.

 

همچنین نقش درمانی قوی این گیاه در درمان سندرم خستگی مزمن مورد بررسی قرار گرفته و نتایج معتبری نیز ارائه شده است(16). یزدانی در مدل­های حیوانی از آلوئه ورا برای درمان مولتیپل اسکلروزیس که از دسته بیماری­های التهابی است استفاده می­ شود(3و16و32).

 

اندام مورد استفاده :

 

اندام مورد استفاده آلوئه ورا، برگ آن است که شامل 2 بخش مشخص و مستقل از هم است.

 

1- شیرابه : حاصل فشردن یا جریان ساده شیرابه از برگ های انواع آلوئه ورا است که حداقل واجد 15 درصد مشتقات هیدروالکلی آنتراسن است. این مایع زرد رنگ که درون سلول های محیطی و چسبیده به پارانشیم برگ قرار گرفته بلافاصله پس از قطع برگ شروع به خارج شدن می­ کند و در مقابل آتش یا حرارت خشک می شود(18).

 

شیرابه خشک شده به شکل توده ای به رنگ قهوه ای شکلاتی تیره با بوی مشخص و نامطبوع، تهوع آور و بسیار تلخ است که محتوی حداقل 28 درصد مشتقات بار بالوئین می باشد. دارای خاصیت مسهلی قوی شامل آنتراکینون ها به خصوص آلوئین است (1).

 

آنتراکینون ها اشعه ماوراء بنفش خورشید را جذب می­ کند بخش میانی و عمده برگ آلوئه را سلول­های مزوفیل تشکیل می­دهد که تمامی کربوهیدرات­ها (پلی ساکاریدها) و گلیکو پروتئین­ها (آنزیم ها) در برگ سبز ساخته و مقادیر اضافی کربو هیدرات لازم برای متابولیسم به بخش مزوفیل جهت ذخیره آب و املاح منتقل می­ شود. کربن و اکسیژن مورد نیاز ساخت کربوهیدرات­ها از دی اکسید کربن هوا که در شب جذب می شود تأمین می­ شود که در نهایت به اسید مالیک تبدیل می­ شود. همچنین این گیاه حاوی ویتامین­های محلول در آب و محلول در چربی به طور همزمان می است که خود از اهمیت زیادی برخوردار و دارای خواص آنتی اکسیدان بالائی است(1).

 

2- ژل :

 

ژل یا فیله موجود در برگ آلوئه ورا از یک محلول هیدروکلوئید تشکیل شده و خاصیت چسبندگی ندارد. آنالیز شیمیائی ژل بر اساس تقطیر جزء به جزء صورت می­گیرد. برای استفاده از این ژل می­توان پس از پاستریزاسیون با اضافه کردن نگهدارنده­ی مناسب مثل پتاسیم سوریک 3 درصد با روش اسپری درایر یا فریز درایر پس از تغلیظ آن را خشک کرد(3و16).

 

2-3 بررسی نظریه ها پیرامون تحقیق

 

2-3-1-  آنزیم

 

سرعت واکنش های شیمیایی درون سلولی بوسیله کاتالیزورهایی به نام آنزیم­ها تنظیم می­شوند. آنزیم­ها پروتئین­هایی هستند که در تنظیم مسیرهای سوخت و ساز سلولی نقش مهمی ایفا می­ کنند. آنزیم­ها علت واکنش­ها نیستند بلکه شدت و سرعت واکنش را تنظیم می­نمایند. افزون بر این آنزیم­ها ماهیت واکنش یا نتیجه­ نهایی واکنش را تغییر نمی­دهند. این ترکیبات در حین واکنش، تغییر فیزیکی یافته اما بعد از انجام واکنش به شکل خود بر می­گردند. گرچه غالب واکنش­های شیمیایی سلولی بدون آنزیم هم انجام می­پذیرند اما سرعت آن ها بسیار کم است. در مقایسه با کاتالیزورهای غیر پروتئینی (+H و OH و یون­های فلزی) هر آنزیم تنها قادر به کاتالیز چند (غالباً یک) واکنش است و غالباً آنزیم ها کاتالیزورهای اختصاصی برای واکنش­های خود هستند.

 

آنزیم­ها تنها در درون سلول فعالند از این رو نام Enzyme به معنی «در مخمر» به آن داده اند اما آن­ها را می­توان بدون از بین رفتن فعالیت کاتالیتیکی­شان استخراج و پس از خالص نمودن ساختمان و مکانسیم عمل، آن­ها را دقیقاً مطالعه نمود.

 

 

بدون وجود آنزیم­ها حیات به شکلی که می­شناسیم، امکان پذیر نیست. آنزیم­ها بعنوان کاتالیزور زیستی سرعت انجام تمام فرایندهای فیزیولوژیک را تنظیم می­ کنند و نقش بسیار مهمی در سلامت و بیماری به عهده دارند. بارزترین ویژگی یک آنزیم آن است که می ­تواند یک واکنش اختصاصی را کاتالیز کند و اساساً در واکنش­های دیگر نقشی ندارند، بنابراین سرعت و میزان انجام فرایندهای متابولیم با تغییر کارایی کاتالیتیک آنزیم­ های خاص تنظیم می­ شود. البته اکثر آنزیم­ها می توانند یک نوع واکنش را (انتقال فسفات، اکسیداسیون- احیاء و غیره) با تعداد کمی از سوبسترا ها که از نظر ساختمانی بهم شبیه هستند و غالباً با سرعت بسیار کمتر انجام دهند. واکنش آنزیمی با سوبستراهای جایگزین در صورتی انجام می­ شود که غلظت این سوبسترا ها در حد بالایی باشد. احتمال انجام یک واکنش خاص از بین حالات ممکن در ارگانیسم­های زنده به غلظت نسبی سوبستراهای جایگزین در سلول و تمایل پروتئین­های متعدد و تعداد ATP بستگی داشته و این واکنش تحت کنترل مستقیم عصبی و هورمونی است. تنظیم فعالیت آنزیم­ها نقش عمده ای در حفظ وضعیت هومئوستاز دارد یعنی محیط داخل سلولی و داخل ارگانیسم در مقابل تغییرات وسیع محیط خارجی (از قبیل تغییرات درجه حرارت، وجود یا فقدان آب یا انواع خاصی از مواد غذایی) به طور نسبی ثابت باقی می­ماند. برای حفظ هومئوستاز سرعت واکنش­های متعدد و مختلف بیوشیمیایی باید برحسب نیاز فیزیولوژیک تنظیم شود.

:

 

والیبال در سال 1895 توسط ویلیام جی مورگان ابداع شد. این ورزش شامل فعالیت­های هوازی و بی­هوازی است بنابراین نیازمند قدرت عضلانی، توان، چابکی، آمادگی هوازی و انعطاف پذیری است(31).

 

امروزه والیبال به عنوان یکی از رشته­های پرطرفدار در سرتاسر دنیا بینندگان زیادی را جذب خود کرده است ،به طوری­که از حالت سرگرمی فراتر رفته و به صورت یک صنعت در جوامع امروزی مطرح شده است.

 

این صنعت پر رونق باعث بروز رقابت­های شدید در تمام عرصه ­های مرتبط با والیبال در بین مدیران، مربیان، بازیکنان و متخصصان علوم ورزشی شده است. امروزه مربیان و بازیکنان والیبال دریافته­اند که به منظور آمادگی برای شرکت در مسابقات باید از راهبردهای علمی جدید استفاده کنند. برای این منظور با کسب تجربه بایستی راه پیشرفت را طی کرد. به عنوان مثال، برگزاری یک دوره مسابقه ی جام جهانی در یک کشور، موجب تغییر و ارتقاء در زیر ساخت­های عمرانی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می­ شود.

 

 

امروزه باشگاه­ها به تیم­های زبده مربی­گری نیاز دارند تا بتوانند با همکاری و تعامل با یکدیگر موجبات ارتقاء بخشیدن باشگاه را فراهم کنند. نیازهای روانی، فیزیولوژیکی و سایر نیازهای ظاهر و پنهان، سرمایه گذاران را مجاب به استفاده از مربیان مجهز به علم روز کرده است.

 

اجرای بهینه و مطلوب مهارت­ های ورزشی ناشی از تعامل پیچیده­ عوامل فیزیولوژیکی، آنتروپومتریکی، روان شناختی و زیست حرکتی با یکدیگر است .

 

لازمه و پیش شرط دستیابی به موفقیت­های ورزشی برخورداری از قابلیت­های جسمانی است از قبیل  ویژگی­های آنتروپومتریکی معین.

 

شناخت ویژگی­های آنتروپومتریکی از عوامل مهم تعیین کننده و مؤثر بر اجرای ورزشکاران است اطلاع از این ویژگی­ها در مقایسه­ ورزشکار با خود و دیگران، کشف نقاط ضعف و رفع و اصلاح آن­ها و طراحی درست و اصولی برنامه ­های تمرینی نقش مهمی دارد (29)

 

چندین مطالعه رابطه ویژگی­های آنتروپومتریکی با ورزش­های مختلف را بررسی کرده ­اند و اعتقاد دارند که این ویژگی­ها در اجرا اثر دارند بنابراین این ویژگی­ها در انتخاب بازیکنان مورد استفاده قرار می­گیرند. (32 و 8 و 29 و 4)

 

قد و وزن از اجزای مهم ویژگی­های آنتروپومتریکی است که در هر جامعه­ای برای مطالعات پزشکی و ورزشی از آن استفاده می­ شود و هم­چنین برای مشخص کردن نرم­های ورزشی در رشته­های مختلف ارزش بسیاری دارند. برای مثال مقایسه وزن کنونی با وزن قبلی در بسیاری از رشته­های ورزشی مورد نیاز است.

 

علاوه بر آن با مقایسه درصد چربی و وزن بدن، شواهدی مبنی بر نوع اجرا به دست می­آید.

 

به وسیله ترکیب عواملی چون: قد، وزن، سن و جنسیت اطلاعات مفیدی در زمینه­ انتخاب رشته ورزشی برای کودکان و نوجوانان به دست می­آید. (37)

 

 

شناسایی مشخصه­های فیزیکی می ­تواند در موفقیت ورزشکار در رشته­های گوناگون نقش داشته باشد. همانند تفاوت­های ساختاری احتمالی در میان ورزشکارانی از ورزش­های گوناگون، که موضوعی است که از سوی مربیان و متخصصان علوم ورزشی مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال اهمیت وضعیت قامت بازیکنان در برخی ورزش­های تیمی مثل والیبال و بسکتبال پذیرفته شده است و می­دانیم که ارتفاع بدن بر طول تمامی اجزای بدن تأثیر مثبت دارد و این به نوبه خود بر عملکرد ورزشکار تأثیر می­گذارد. (34)

 

پژوهش­های مختلفی به بررسی رابطه­ ویژگی­های پیکری در بازیکنان والیبال پرداختند.این پژوهش ها نشان دادند که ویژگی­های بیولوژیکی والیبالیست­های پیشکسوت تفاوت زیادی با والیبالیست­های جوان داشته که تا حد زیادی وابسته به سن بیولوژیکی آن­ها بود. در پژوهش یاد شده تفاوت معنا داری در وزن دو گروه دیده نشد اگرچه پیشکسوتان حدوداً 10 سانتی متر کوتاهتر بودند و در نتیجه BMI آن­ها بیشتر بود (26)

 

در برزیل پژوهشی روی والیبالیست­های دسته اول انجام شد. سطح اجرای والیبالیست­های برزیل تحت تأثیر سن قرار نداشت. نتایج نشان داد که والیبالیست­های با تجربه تر لزوماً اجرای بهتری نسبت به جوان­ترها نداشتند یعنی سن در اجرای والیبالیست­ها اثری نداشت (35)

 

بین موفقیت در اجرای مهارت­ های والیبال با سابقه بازی (سن) رابطه مثبت وجود دارد یعنی هر چه تجربه بازی بیشتر باشد ضریب موفقیت در اجرا بالا می­رود.

 

از طرف دیگر در مطالعات اخیر نشان داده شده است که در پرش عمودی و سرعت حرکت در مبتدی­ها و نخبه­ها هیچ تفاوت معنی­داری وجود ندارد.

 

در پژوهشی رابطه برخی ویژگی­های جسمانی مانند قد، وزن، سن با پرش عمودی را بررسی کردند و نتیجه گرفتند که قد و سن اثر مثبتی روی اجرای پرش عمودی دارند ولی وزن اثری روی اجرای پرش عمودی ندارد ولی در عوض درصد چربی بدن اثر قابل توجهی روی اجرای پرش عمودی دارند.(22)

 

در اجرای مهارت سرویس با شاخص ­های آنتروپومتریکی از قبیل قد، وزن و قد بالاتنه رابطه مثبت معنی داری وجود دارد یعنی هر چه قد، بلندتر و توده بدن بیشتر باشد، به دلیل اجرای دقیق­تر و بهتر مهارت سرویس، موفقیت بیشتری کسب خواهد شد.

 

به علاوه بین مهارت پنجه با قد و وزن رابطه مثبت وجود دارد که این نیز دال بر اهمیت ویژگی­های برتر بدنی در اجرای موفق مهارت­ های والیبال است.(1)

 

در برخی مطالعات تنها جرم و ارتفاع بدن گزارش شده است و برخی دیگر تنها شاخصهای ترکیب بدن را ذکر کرده اند و تعداد اندکی از این مطالعات هم به توصیف متغیرهای ساختار بدنی پرداخته اند .

 

.بنابراین پژوهش هایی که دقیقا این روابط پیکری را اجرا شناسائی و نقش آن را با عملکرد روشن کرده باشد ،کم و حداقل در رشته والیبال ناچیز است.بنا براین این پژوهش در نظر دارد تا رابطۀ برخی از ویژگیهای آنتروپومتری با عملکرد والیبال در والیبالیستهای مرد نخبه را مورد مطالعه قرار دهد.

 

1-2ـ بیان مسأله:

 

علاوه بر ویژگی­های آنتروپومتریکی در یک ورزش تیمی، موقعیت­های معینی ممکن است نیاز به مشخصه­های فیزیکی خاص بیشتری داشته باشند که این مبتنی بر تقاضای فیزیولوژیک آن موقعیت در طی بازی و تنظیم آن در بازیکنان می­باشد (12)

 

شناخت اختلافات جسمانی و پیکری جهت انتخاب بازیکنان تیم در بهبود ویژگی­های آمادگی جسمانی و توسعه­ مهارت­ های تکنیکی و تاکتیکی درون فصل رقابت بسیار مؤثر و راه گشاست. اما چگونگی انتخاب بازیکن برای پست­های مختلف، اعمال تمرینات خاص تاکتیکی، آمادگی جسمانی و حفظ آن در طول فصل مسابقه بسیار حائز اهمیت است.

 

ویژگی­های پیکری مانند: قد، توده­ی بدن و ترکیب بدنی در بسیاری از موارد با عملکرد ارتباط دارند.

 

از طرف دیگر مشخص شده است که تمام ورزش­های توپی نیازمند توانایی­های وسیع و جامع است شامل توانایی­های روحی، جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی هستند. در این میان توانایی جسمانی مهم­تر است زیرا بازی­های توپی نیازمند تکرار حداکثر توان است مانند ضربه زدن شدید و پرش.

 

بسیاری از یافته­ ها در اغلب مطالعات دال بر این است که بین واژه آنتروپومتری و تست­های جسمانی  (چابکی، توان هوازی، پرش عمودی) در جوان­ترها در سطوح مختلف تفاوت­های معنی داری وجود دارد. تعیین (تشخیص) مهارت­ های خاص یک رشته ورزشی به اندازه ویژگی­های فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی در ورزش­های مختلف اهمیت دارد و برای اجرا حیاتی می­باشد. (9)

 

برای دستیابی به این توانایی­های جسمانی، اندازه­ های آنتروپومتریک، پارامترهای ترکیب بدن مثل درصد چربی بدن و توده چربی آزادو ریخت بدنی معمولاً استفاده می­ شود.

 

بسکتبالیست­ها و والیبالیست­ها معمولاً بلندتر از دیگر ورزشکاران هستند (34)

 

با توجه به این که از مهم ترین عوامل پیروزی در مسابقات ورزشی، داشتن ظرفیت­های فیزیولوژیکی و ویژگی­های فیزیکی خاص است , اطلاع از جنبه­ های آناتومیکی چون: قد، وزن و توده­ی بدنی می ­تواند دریچه­های جدیدی را در مورد وضعیت افراد برای مربیان بگشاید.

 

نتایج چندین تمرین تحقیق در زنان و مردان والیبالیست نشان داد که چابکی، قدرت و نوع پرش عمودی در اجرای والیبالیست­ها اثر دارد.

 

در طول یک مسابقه والیبال با شدت بالا و در حین مسابقه بازیکنان دائماً در حال پرش و فرود هستند. این پرش­ها می­توانند با دور خیز (مانند پرش اسپک) و بدون دورخیز (پرش دفاع) باشد.

 

طبیعت پرش و نوع مسابقه و نوع پرشی که در آن انجام می­ شود باید برای اجرای موفق در نظر گرفته شود.

 

چندین مطالعه رابطه قوی بین قدرت و توان و اجرای پرش عمودی را نشان دادند اگرچه به نظر می­رسد که این رابطه ممکن است نسبت به نوع ورزش و سطح ورزشکار تفاوت کند. (21)

 

ابعاد آنتروپومتریک در سطحی که ورزشکار طی رقابت کسب می­ کند اثر زیادی دارد، و همچنین در مهارت­ های اجرای تکنیکی ورزشکار دخیل هستند. اهداف مربیان برای انتخاب بازیکن باید حساب شده و دقیق باشد، ابتدا اندازه طول اندام­ها و محیط اندام­ها و همچنین میزان چاقی باید در نظر گرفته شود و سپس قدرت و وزن آن­ها و سپس سطح مهارت اجرای آنها باید در نظر گرفته شود. ابعاد آنتروپومتریکی اساس و پایه مهارتهای ورزشی هستند و ویژگی­های حرکتی را تحت تأثیر قرار می­دهند، در طول پروسه انتخاب بازیکن در این رشته ،عواملی همچون اندازه­ میزان چربی، عضلات و استخوان­ها نیز اطلاعاتی به مربیان می­دهد (22).

 

تعیین اندازه­ های آنتروپومتریک برای انتخاب بهترین ورزش برای بازیکن مورد نیازهستند و پیش بینی می­ شود که رسیدن به سطح بالای اجرا در آینده با توجه به این اطلاعات برای تیم­ها برای هر رده سنی می ­تواند مفید  باشد. (12)

 

حال این سوالات در مورد رشته والیبال مطرح است که :

 

آیا رابطه ای بین ویژگی های آنتروپومتریک و اجرای والیبالیست ها وجود دارد؟

 

آیا در پستهای مختلف رابطه­ای بین ویژگیهای آنتروپومتریک بازیکنان با عملکرد آنها وجود دارد؟

 

این پژوهش در پی پاسخ به سوالات فوق طرح واجرا شد.

 

لذا با توجه به موارد یاد شده فوق این پژوهشگر در نظر دارد تا رابطه برخی از ویژگیهای پیکری با عملکرد بازیکنان والیبال مرد نخبه را مورد مطالعه قرار دهد.

 

1-3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش:

 

به دلیل نیاز باشگاه­ها و کشورها به پرورش بازیکنان با استعداد جوان، در کنار مربیان، مأموران استعدادیابی و مدیران که هر کدام عنصر کلیدی در فرایند استعدادیابی و پرورش استعدادها بشمار می­روند، حضور دانشمندان علوم ورزشی نیز می ­تواند نقش مهمی در این فرایند داشته باشند.

 

از سوی دیگر شفافیت ارتباط بین ساختارهای نوع پیکری و اجرای ورزشی بهینه در سنین بزرگسالی می ­تواند به کسب نتایج بهتر و هدفمند در زمینه­ استعدادیابی والیبال و کاهش خطای اجرا در سنین بزرگسالی کمک شایانی بکند. دانشمندان علوم ورزشی باید مراحل کلیدی در فرایند استعدادیابی و ارتباط ساختارهای بدنی به ویژگی­های روانی و سایر حیطه­های مربوط به والیبال نوین را آموزش دیده و با آن آشنایی لازم را داشته باشند تا به مفاهیم علمی والیبال تسلط یابند.

 

در بیشتر موارد کشف استعدادها و پرورش آن­ها بر عهده­ افرادی قرار دارد که آموزش ندیده­اند و یا دارای آموزش اندک در زمینه­ شناخت رشد و بلوغ و ویژگی­های بدنی و آثار بالقوه آن­ها بر فرایندهای انتخاب و اجرا هستند.

 

مهارت­ های پایه­ای والیبال که در سنین نونهالی و نوجوانی آموخته می­شوند، می­توانند در بزرگسالی تحت تأثیر رشد جسمانی و تغییرات بدنی قرار گیرند که این می ­تواند حتی حرکت ورزشکار را تثبیت کرده و یا تغییر دهد. بنابراین ضروری بنظر می­رسد تا با درک ارتباط بین عوامل پیکری و اجرای ورزشی والیبال از از بین رفتن انرژی و استعداد جلوگیری کرده و از کسب نتایج مطلوب اطمینان حاصل کرد.

 

یک تیم والیبال مانند سایر ورزش­های توپی نه تنها به مهارت­ های تکنیکی و تاکتیکی نیاز دارد بلکه با آمادگی جسمانی نیز سروکار دارد.

 

در طول یک فصل، مربیان والیبال بر روی اهداف تکنیکی و تاکتیکی تمرکز می­ کنند و حجم تمرینات قدرتی را پایین می­آورند که این ممکن است موجب تغییرات ناخواسته در تیم شود. (27)

 

والیبال از ورزش­های اینتروال با شدت تناوبی می­باشد و در این ورزش تلاش­ های ناگهانی، انفجاری و کوتاه مدت از حدود 2 تا 20 ثانیه معمولاً مورد نیاز است و از این رو ورزشکاران سطح بالا به وسیله توان عضلانی بالا در قسمت تنه و اندام­ها مشخص می­شوند.

 

والیبال شامل پرش، فرود، حرکات جانبی است و این حرکات باید متناوب و بدون استراحت در طول یک مسابقه 60 تا 120 دقیقه­ای انجام شود.

 

قدرت و توان برای موفقیت دراین رشته ضروری است. مربیان سطح بالا معمولاًبه تقویت آمادگی جسمانی اهمیت می­دهند. پس باید در نظر داشت علاوه بر بالا بردن سطح مهارت ­ها، فاکتورهای آمادگی جسمانی نیز تقویت شوند. (23)

 

نکته­ی قابل توجه در مورد شاخص توده بدن (BMI) در این است که این شاخص، میزان درصد چربی و یا اضافه وزن را مشخص نمی­ کند و به این علت کاربرد آن محدود است همچنین مانند جدول قدـ وزن ممکن است شاخص توده بدن یک شخص عضلانی (بدون چربی زیاد) مانند یک فرد چاق شود.

 

به هر حال BMI نسبت به جدول­های قد و وزن دقیق­تر بوده ولی نسبت به اندازه ­گیری چربی زیرپوستی ضعیف­تر عمل می­ کند. با این حال حداقل دو خلاصه پژوهش جدید در دسترس است که در آن­ها نتیجه ­گیری شده، شاخص توده بدنی در ارزیابی چاقی نسبت به جدول وزن ـ قد از اعتبار بیشتری برخوردار است و نسبت به دیگر شاخص ­های قد و وزن ارتباط قوی­تری با چربی بدنی دارد. ارتباط بین BMI و چربی بدنی تحت تأثیر عوامل از قبیل سن و جنس قرار می­گیرد به عنوان مثال افراد مسن­تر ممکن است چربی بدنی بیشتری نسبت به جوان­ترهایی با همان BMI داشته باشند.

 

مطالعات کمی در مقالات ذکر شده اند که با مشخصه های مورفولوژیکی والیبالیستهای زن سروکار داشته باشند و کل طیف آنها را بررسی نکرده اند چرا که اینها با کمبود معیارهای سنجشی برای اندازه گیری ساختار بدنی یا ترکیب بدنی یا سنجشهای گوناگون بدن انسان مواجه بوده اند.

 

 

در برخی مطالعات تنها جرم و ارتفاع بدن گزارش شده است و برخی دیگر تنها شاخصهای ترکیب بدن را ذکر کرده اند و تعداد اندکی از این مطالعات هم به توصیف متغیرهای ساختار بدنی پرداخته اند.

 

1-4ـ اهداف پژوهش:

 

1-1-4هدف کلی:

 

هدف از این مطالعه تعیین رابطۀ برخی از ویژگیهای آنتروپومتری با عملکرد والیبال در والیبالیستهای مرد نخبه می باشد.

 

2-1-4اهداف ختصاصی عبارتند از:

 

1- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

2- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

3- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

4- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد اسپک  بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

5- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

6- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

7- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

8- تعیین رابطه بینBMI بازیکنان با عملکردسرویس  بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

9- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

10- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

11- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

12- تعیین رابطه بینBMI بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

13- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد دریافت  بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

14- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد دریافت بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

15- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد دریافت بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

16- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد دریافت بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

17- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد دفاع بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

18- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد دفاع بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

19- تعیین رابطه بین وزن با عملکرد دفاع بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

20- تعیین رابطه بین BMIبا عملکرد دفاع  بازیکنان والیبال مرد نخبه

 

21- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد لیبرو

 

22- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد لیبرو

 

23- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد لیبرو

 

24- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد لیبرو

 

25- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد پاسور

 

26- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد پاسور

 

27- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد پاسور

 

28- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد پاسور

 

1-5)فرضیه های پژوهش:

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد اسپک آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد سرویس آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پرش عمودی آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دریافت آنها رابطه وجود دارد

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد دفاع آنها رابطه وجود دارد.

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.

 

1. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.

 

1. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.

 

1. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد لیبرو رابطه وجود دارد.

 

1. بین سن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پاسور رابطه وجود دارد.

 

1. بین قد بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکردپاسور رابطه وجود دارد.

 

1. بین وزن بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پاسور رابطه وجود دارد.

 

1. بین BMI بازیکنان والیبال مرد نخبه با عملکرد پاسور رابطه وجود دارد.

.. 86

 

5-2. خلاصه پژوهش.. 86

 

5-3. بحث و نتیجه ­گیری.. 92

 

5-4. پیشنهادها.. 106

 

5-4-1. پیشنهادهای کاربردی.. 106

 

5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی.. 108

 

منابع و مآخذ

 

فهرست منابع…………………………………………………….112

 

پیوست­ها

 

پیوست…………………………………………………………………………………………126

 

جوامع امروزی از طریق کسی یا راهی با داشتن هویت­های مختلف از قبیل ورزشکاران، مربیان، اعضای سازمان­های ورزشی، طرفداران سازمان یافته از یک باشگاه ورزشی، خبرنگاران ورزشی با ورزش سر­و کار دارند. جهان ورزش اغلب به عنوان یک جهان کوچکتر از جامعه در نظر گرفته می­ شود و ارزش­های اجتماعی، باورها و هنجارهای جامعه به صورت گسترده­تر در آن منعکس می­ شود. در عین حال این جهان کوچکتر نیز ارزش­ها و قواعد خاص خود را ایجاد می­ کند که گاهی اوقات به جامعه منتقل می­ شود. بسیاری از گروه­های مختلف طرفدار ورزش هستند و بین این گروه­ها مرزهایی می­باشد، که نشان می­دهد افراد در چه موقعیتی در گروه­ها تعامل­شان شروع می­ شود و در چه وضعیتی به پایان می­رسد. جامعه­شناسان، بسیاری از گروه­های هوادار را به عنوان پلی میان فرد و جامعه­ای بزرگتر در نظر می­گیرند، چرا که آن­ها ممکن است به عنوان ابزار قدرتمند برای کنترل اجتماعی و یا حتی تغییرات اجتماعی خدمت کنند (کلومنیز، 2005). همچنین رهبران ورزش اظهار می­دارند که به طور کلی تماشاگران در عمل ورزش مؤثر هستند. لارسون بر این عقیده است که هواداران مؤلفه­ی اصلی در ورزش هستند چرا که آنها به طور مستقیم یک محیط اجتماعی برای ورزشکار فراهم می­ کنند (به نقل از کامکاری و همکاران، 2013). ورزش عواقب مثبت و همچنین عواقب منفی برای افراد و گروه­ها در سراسر جهان دارد. ورزش به طور جدی زندگی روزمره مردم، وضعیت آن­ها، روابط نژادی، سبک لباس، زبان و ارزش­های اخلاقی آن­ها را تحت تأثیر قرار می­دهد. همانطور که در جنبه­ های دیگر زندگی اجتماعی می ­تواند رفتار منحرف وجود داشته باشد، در ورزش نیز شاهد گسترش بسیار این پدیده هستیم. رفتار منحرف به آسانی در دنیای ورزش مشاهده شده است. از مشکلات رایج جامعه در جهان ورزش کج­رفتاری تماشاگران است. بسیاری از رفتار­های منحرف در داخل و خارج از ورزشگاه، همچنین بین افراد و گروه تماشاگران به تدریج در حال افزایش هستند. انواع بسیاری از انحراف­ها از قبیل جرم و جنایت، استفاده از مواد مخدر، مواد سمی و خشونت و پرخاشگری وجود دارد. در بین رفتار­های منحرف، پرخاشگری تماشاگران به عنوان عنصر اساسی بسیاری از رویدادهای ورزشی در نظر گرفته شده است (کلومنیز، 2005). مسابقات ورزشی ممکن است تماشاگران را در موقعیت­هایی قرار دهد که شرایط، قوانین و هنجار­ها به راحتی نقض شود و منجر به مواجهه با پرخاشگری و خشونت شود (هنری و همکاران، 2011). هر چند خشونت و پرخاشگری در ورزش پدیده­ای نو ظهور نیست اما امروزه افزایش یافته به طوری که ممکن است خطر نابودی فرهنگ ورزش را در پی داشته باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). بنابراین توجه به عواملی که موجب پرخاشگری هواداران می­ شود امری ضروری است. از طرف دیگر، تنها نباید به عواملی که خشونت را در هواداران تشدید می­ کند، تأکید کرد؛ بلکه ضروری است به عواملی که موجب بهبود رفتار­های ناهنجار و منحرف هواداران می­ شود توجه کافی نمود. این پژوهش در صدد است تا به شناسایی عواملی که در بهبود رفتار هواداران هندبال مؤثر است، بپردازد.

 

1-2. بیان مسأله

 

امروزه ورزش از ضروری­ترین نیازها و اساسی­ترین نهادهای جوامع بشری است، به طوری­که کمتر کشوری را می­توان یافت که فاقد سازمان ورزشی باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). ورزش و فعالیت­های مربوط به آن، بخش عمده­ای از زمان و انرژی افراد هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. چنانکه بررسی ورزش در یک جامعه، بدون آگاهی از ارزش و کیفیت ریشه ­های فرهنگی آن امکان پذیر نیست (شفر،1992). شناخت انسان به عنوان اصلی­ترین عنصر تشکیل­دهنده سیستم اجتماعی همواره مورد توجه محققان بوده است. اینکه چرا انسان به گونه­ های مختلفی رفتار کرده و در شرایط مشابه رفتارهای متفاوتی را از خود نشان می­دهد، در حیطه انگیزش قرار دارد. انگیزش شاخصی از هیجان و گرایش رفتاری است که به صورت مستقیم با فعالیت­های تبلیغاتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و به طور غیر مستقیم با تجربه­های شخصی به وجود آمده و موجب بروز رفتار می­گردد. نظریه­پردازانی نظیر هرزبرگ (1950)، انگیزش را به عنوان یک عامل اثرگذار بر رفتار انسان­ها در برآورده کردن نیازها و خواسته­ هایشان اعلام کرده ­اند. چلیپ (2000)، اظهار می­دارد که عوامل انگیزشی، عواملی هستند که بر تمایلات افراد اثر داشته و سبب حضور آنان در مسابقات می­شوند (به نقل از تجاری و ترک فر، 1390). مطالعات نیز نشان داده است که ورزش بر انگیزش انسان­ها اثر­گذار و باعث افزایش ارتباط، غرور اجتماعی و اتحاد اجتماعی در بین گروه­ها شده و تماشاگران نیز به عنوان ارکان اصلی مسابقات ورزشی با خصوصیات رفتاری و اجتماعی متفاوت به تماشای مسابقات می­روند (پارکز و همکاران، 2003 ). انسان­ها، ورزش را به دلایل مختلفی تماشا می­ کنند. برای برخی از تماشاگران، رویداد­های ورزشی سرگرمی فراهم می­ کند. برای دیگران، تماشای ورزش یک فعالیت اجتماعی است که در آن افراد از زمینه ­های فرهنگی و ملی مشابه جمع می­شوند تا یک تجربه­ی اجتماعی داشته باشند. برای برخی از طرفداران متعصب، تماشای ورزش مورد علاقه یا تیم­شان شبیه به یک تجربه­ی مذهبی است (جول و همکاران، 2011). به طور معمول گروهی از هواداران یک تیم ورزشی، با هماهنگ کردن کوشش­ها و فعالیت­های خود سعی می­ کنند توفیق بیشتر تیم خود را دنبال کنند و تحقق بخشند. این کار برای آنها یک ارزش است. آنان گاهی در این هدف­گیری از هیچ کوششی حتی به قیمت ایجاد ناهنجاری و آسیب­های اجتماعی فروگذار نمی­ کنند (کاظمی و همکاران، 1386). هواداران، افرادی هستند که به ورزش، تیم و یا ورزشکار خاصی علاقه دارند و امور مربوط به آنها را دنبال می­ کنند. اکثر افرادی که یک مسابقه ورزشی را تماشا می­ کنند، هوادار یکی از بازیکنان، یکی از دو تیم و یا در کل ورزش موردنظر هستند، ولی عده­ای از تماشاچیانی که رویدادهای ورزشی را از نزدیک یا از طریق وسایل ارتباط جمعی مشاهده می­ کنند اغلب میل ندارند که به یک تیم یا ورزشکار نسبت داده شوند. در واقع هواداران، با ورزش و تیم مورد نظر خود رابطه هیجانی برقرار می­ کنند. صفابخش (1382) اظهار نمود که 7/67 درصد از تماشاگرانی که برای تماشای مسابقات به ورزشگاه می­روند، هوادار نیز هستند (به نقل از واعظ موسوی و مسیبی، 1386). حضور در جمع باعث مى­شود تا افراد نسبت به اعمال خود کمتر احساس مسئولیت کنند. به بیان دیگر، جمع آنها را در مقام افراد از نظرها پنهان مى­سازد. بنابراین هنگام همکاری با دیگران شاید مایل باشند اعمالی انجام دهند که به تنهایی مستعد و قادر به انجام آنها نباشند، در نتیجه هر چه افراد به عنوان فرد، کمتر قابل تشخیص باشند بیشتر احتمال دارد که اعمال پرخاشگرانه از خود بروز دهند (کوئن، 1990). به عبارت دیگر هنگامی­ که هواداران از یکدیگر جدا باشند جلوه­ی خشونت کمتر خواهد بود (آبالاسی و کوجوکاریو، 2012). امروزه تماشاگران جایگاه ویژه­ای یافته­اند که این موضوع باعث شده است بررسی ابعاد مختلف حضور آنان در ورزش بیش از پیش اهمیت پیدا کند. یکی از این ابعاد، رفتار تماشاگران در ورزشگاه­ها در زمان برگزاری بازی­های مهم و حساس و نیز بعد از این بازی­هاست که همواره بیشترین توجه را در این زمینه به خود اختصاص داده است، زیرا این رفتارها به دلیل پیروی از هنجارهای خاص “رفتارهای جمعی”،  گاه منجر به آسیب­هایی شده ­اند. (فتحی نیا، 1389). در واقع تماشاگران ممکن است در زمان مسابقات حساس، در موقعیتی قرار بگیرند که رفتار­های ناهنجار و پرخاشگرانه­ای از خود بروز دهند. خشونت و پرخاشگری پدیده­های روانی- اجتماعی هستند. از نظر مفهومی پرخاشگری، هرگونه رفتار هدایت شده نسبت به افراد است که با قصد آسیب رساندن باشد (آندرسون و بوشمن، 2002). خشونت و پرخاشگری ورزشی را می­توان رفتاری دانست که خارج از قواعد و هنجارهای ورزشی رخ می­دهد، موجب آسیب عمومی می­ شود و ارتباط مستقیمی با اهداف رقابت ورزشی ندارد (تری و جکسون، 1985). پدیده­ خشونت در سه سطح قابل تحلیل است: سطح اول مربوط به خشونت و پرخاشگری تماشاگران و هواداران مسابقات است که در قالب هواداری از تیم­های محبوب­شان علیه یکدیگر و گاه در مورد اموال و دارایی­ های عمومی انجام می­پذیرد، سطح دوم خشونت و پرخاشگری علیه بازیکنان است و سطح سوم خشونتی است که بین بازیکنان در زمین مسابقه روی می­دهد. در بین سطوح سه­گانه ذکر شده، سطح اول به دلیل دامنه و عواقب وسیع­تر، در پژوهش­ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است (فتحی نیا، 1389).

 

لینچ (1991) اظهار می­دارد که شروع با تأخیر، یکی از دلایل برای رفتار ناشایست تماشاگران فوتبال است. همچنین ویکفیلد و همکاران (1996) نتیجه گرفتند که تجمع، راحتی صندلی و کیفیت اسکوربورد می ­تواند به اندازه کافی تماشاگران را راضی نگه دارد تا با میل و علاقه، دوباره به ورزشگاه برگردند. در کشور ما نیز چندین تحقیق در این زمینه انجام شده است. رحمتی و محسنی ( 1382) متغیرهای اهمیت و حساسیت بازی، رتبه تیم مورد علاقه در جدول مسابقات و حرکات خشونت­آمیز و پرخاشجویانه بازیکنان را از عوامل اصلی پرخاشگری کلامی در میان تماشاگران معرفی کرده ­اند. نورعلی وند (1386) مهم­ترین عوامل اثرگذار بر رفتارهای اوباشگرانه تماشاگران را هیجان­طلبی، گروه همسالان و تحریک مطبوعات ورزشی معرفی کرده است. هرچه ورزش در کشور ما به سمت جلو حرکت می­ کند، بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا می­ کند که این موضوع به یک معضل اساسی در جامعه ورزش تبدیل شده

 است. روند رو به رشد ورزش و افزایش چشمگیر استقبال تماشاگران از این رویداد اجتماعی محققان را بر آن داشته که شیوه ­ها و اصولی را طراحی نمایند که معایب ورزش را کاسته و بر جنبه­ های مثبت آن بیافزاید (حسینی و همکاران، 1389). یکی از جنبه­ های مثبت در ورزش تقویت رفتار بهنجار و مثبت هواداران از قبیل «احترام به قوانین حاکم بر سالن و رعایت نظم، عدم استفاده از الفاظ زشت و رکیک ، توجه و حفظ اموال عمومی ورزشگاه و …» می­باشد (شیلدز و همکاران، 2005).

 

بی­شک ورزش­های گروهی نسبت به سایر ورزش­ها از تعداد هواداران بیشتری برخوردار می­باشند. بدیهی است هندبال به عنوان یک ورزش تیمی، یکی از پرطرفدارترین رشته­های ورزشی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر می­باشد که در مسابقات، افراد زیادی برای تماشای بازی در سالن حضور می­یابند. سالن هندبال نیز مانند استادیوم­های فوتبال یکی از مکان­هایی است که خشونت و پرخاشگری هواداران در آن به وفور دیده شده است.

 

با توجه به شواهد موجود، تحقیقات قبلی تنها عوامل اثر­گذاری که موجب خشونت و پرخاشگری تماشاگران می­ شود را مورد بررسی قرار داده­اند و کمتر پژوهشی در زمینه شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود رفتار پرخاشگرانه هواداران ارائه شده است. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد تا به شناسایی عوامل مختلفی که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال می­ شود، بپردازد. همچنین با تعیین اینکه کدامیک از این عوامل بیشترین تأثیر را در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال دارد، به مسئولین و مدیران این امکان را خواهد داد که اقدامات لازم را به منظور بهبود رفتار هواداران رشته هندبال در پیش گیرند و رفتار مثبت را در آنها تقویت کنند. لذا هدف اصلی از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال و در نتیجه کمک به فرهنگ­سازی در جهت اجرای هر چه بهتر مسابقات ورزشی می­باشد.

 

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق

 

ورزش و فعالیت­های مربوط به آنها در جوامع امروزی بسیار مهم هستند. در میان پدیده­های اجتماعی، ورزش به دلیل جاذبه­های خاص مخاطب بیشتری دارد. یکی از مهم­ترین پایه­ های ورزش که شناسایی شده است، هواداران می­باشند (کامکاری و همکاران، 2013). خشونت­ها و اغتشاشات در ورزش کشور و به خصوص در میان هواداران در حال رشد است. خشونت در ورزش چه توسط بازیکنان و یا تماشاگران، علاوه بر محدودیت­هایی که برای یک تیم یا یک کشور از طرف مجامع ملی و بین ­المللی بوجود می­آورد، تبعات منفی اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را نیز به همراه دارد. از نظر فرهنگی این­گونه برخوردهای ناشایست می ­تواند وجهه­ فرهنگی مردم یک جامعه را نزد دیگر جوامع تغییر داده و سبب ارائه تصویر نامناسب از ارزش­های یک جامعه گردد. علاوه بر آن ممکن است ضررهای مالی و جانی به همراه داشته باشد (لهسایی­زاده و همکاران، 1387). در حالی­که نهادهای حاکم بر ورزش، بسیاری از استراتژی­ها را برای رسیدگی به رفتار ناشایست تماشاگران ابداع کرده ­اند، تحقیقات کمی بر روی ماهیت رفتار تماشاگران در سطح جامعه­ ورزشی برای اطلاع رسانی این استراتژی­ها انجام شده است. پرداختن به رفتار ناشایست تماشاگران باید به سمت افزایش ورزش­های سازمان­یافته و تفریح و سرگرمی و مشارکت داوطلبانه اداره و هدایت شود ­(هوی، 2005).  با ناهنجاری­های موجود در محیط­های ورزشی باید به صورت منطقی، خردمندانه و علمی برخورد کرد. چه بسا پاره­ای تدابیر نامناسب نه تنها جو مسابقات و هواداران را بهبود نمی­بخشد بلکه باعث بروز تشنج و درگیری­های حاشیه­ای نیز می­گردد. بنابراین در درجه اول باید هواداران موجود در محیط­های ورزشی را از نظر خصایل عرفی، اجتماعی و روان­شناختی مورد بررسی و بازبینی دقیق قرار داد و بر مبنای شناخت درست نسبت به آنان برای رفع ناهنجاری­ها تلاش نمود. از طرفی تنها تلاش برای کاهش ناهنجاری­ها چندان اثربخش نخواهد بود بلکه توجه به رفتار­های بهنجار و تقویت آنها به همراه رفع ناهنجاری­ها، تأثیر بسزایی بر رفتار هواداران خواهد داشت. اینکه چه عواملی بر رفع ناهنجاری­ها و بهبود رفتار هواداران تأثیرگذار بوده و اینکه چه عواملی موجب بروز رفتار مثبت می­ شود، سؤالی است که ذهن مدیران باشگاه­ها و مسئولین ورزشی را به خود مشغول کرده است. علاوه بر شناخت عواملی که موجب بهبود رفتار هواداران می­ شود، اولویت­ بندی کردن این عوامل نیز کمک بسیاری به مسئولین خواهد کرد. پژوهش­های گذشته تنها عواملی را که موجب خشونت هواداران می­ شود مورد بررسی قرار داده­اند و مطالعات محدودی در زمینه­ رفتار هواداران هندبال انجام گرفته است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر در نظر دارد عواملی را که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال می­ شود و رفتار مثبت و بهنجار را در آنها افزایش می­دهد، شناسایی و مورد بررسی قرار دهد تا با شناخت و اولویت­ بندی این عوامل، راهکارهای جامعی را در اختیار مسئولین ورزش قرار دهد. همچنین با بهره گرفتن از نتایج این پژوهش، امکان برنامه ­ریزی بهتر به منظور برگزاری مسابقات هندبال فراهم گردد و نیز موجب ارتقاء فرهنگ و ارزش­های جامعه­ ورزش و بالطبع محیط اجتماعی شود.

 

1-4. اهداف تحقیق

 

1-4-1. هدف کلی

 

هدف کلی از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران لیگ برتر هندبال است.

 

1-4-2. اهداف اختصاصی

 

• تعیین گویه ­های تبیین­کننده­ عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش

 

• ارائه­ یک ابزار معتبر جهت بررسی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش

 

• تعیین مهم­ترین گویه ­های مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش

 

• تعیین مهم­ترین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش

 

• ارائه­ یک مدل در مورد عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش

 

1-5. سؤالات تحقیق

 

1- چه گویه ­هایی تبیین­کننده­ عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش است؟

 

2- آیا می­توان ابزاری معتبر برای تعیین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش ارائه نمود؟

 

3- مهم­ترین گویه ­هایی مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش کدام است؟

 

4- مهم­ترین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش کدام است؟

 

5- در زمینه­ عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش می­توان پیشنهاد نمود؟

 

1-6. محدودیت­های تحقیق

 

1-6-1. محدودیت­های قابل کنترل

 

• آزمودنی­های این پژوهش را هواداران زن و مرد مسابقات لیگ برتر هندبال ایران تشکیل دادند.

 

• دوره­ زمانی این پژوهش در نیم­فصل لیگ برتر 93-92 بوده است.

 

1-6-2. محدودیت­های غیر قابل کنترل

 

• عدم کنترل محقق بر جلوگیری از اعمال نظر شخصی آزمودنی­ها در پاسخ به سؤالات

 

• عدم ایجاد شرایط یکسان برای تمام آزمودنی­ها هنگام تکمیل پرسشنامه

 

• احتمال برداشت متفاوت آزمودنی­ها از سؤالات به دلیل عواملی از قبیل عدم توجه و دقت

 

• محدود بودن تحقیقات در زمینه­ بررسی رفتار هواداران هندبال

 

1-7. پیش فرض­های پژوهش

 

• آزمودنی­ها با آگاهی و صداقت به همه سؤالات پاسخ داده­اند.

 

• مجموعه سؤالات تحقیق توانسته است به خوبی اهداف تحقیق را تبیین نماید و توسط نمونه­ها قابل درک بوده است.