در دنیای رقابتی امروز، سیستمهای برنامه ریزی و بانکهای اطلاعاتی جامع در هر سازمانی به خصوص سازمان های بزرگ یکی از نیازمندیهای اساسی است و هر چه سازمان بزرگتر باشداین نیاز به طور گسترده تری احساس میشود. شاید یکی از کاملترین سیستمهای اطلاعات موجود که در سالهای اخیر به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته، سیستم برنامه ریزی در منابع سازمان باشد. ظرفیت ٍ ERP ها در یکپارچه کردن فرایندهای سازمان و اطلاعات حوزه های عملکردی مختلف از طریق یک پایگاه داده متمرکز، باعث گردیده است که صاحبنظران، این سیستمها را به عنوان پیش نیاز موفقیت در قرن بیست و یکم معرفی کنند.1
یکپارچگی سیستمهای اطلاعاتی دامنه وسیعی از عملیات و فرایندهای شرکت را برای ارائه یک دید کلی از تک تک اطلاعات و ساختار کلی فناوری اطلاعات فراهم می‌کند. افزون بر آن فرایندهای مبتنی‌بر اطلاعات در سازمان را در درون واحدهای سازمانی و بین آنها و روابط آنها با خارج سازمان فراهم می‌آورد. اگرچه هدف اولیه این سیستمهای اطلاعاتی، یکپارچگی در داده‌ها، اطلاعات، دانش، فرایند، منابع انسانی، سازمان و ساختار برنامه‌های سازمانی است، اما موضوع مهم در یکپارچه‌سازی، نه فرایند و نه فناوری، بلکه افراد و عوامل مرتبط انسانی است.2
ارائه دهندگان سیستم های یکپارچه اطلاعات و سیستمهای برنامه ریزی منابع سازمان ادعا می کنند که محصول آنها بارهاامتحان و آزمایش شده و تحت تجربیات فراوان ایجاد گردیده است و این مهم آنها را قادرمی سازد که راه حل های فوق العاده ای را برای بخشهای مختلف صنعت و خدمات ارائه کنند. این واقعیت در بسیاری از سازمانها ملموس است، اما تجارب نشان می دهد این محصولات درسازمانها ی دیگرنتوانسته آنگونه که باید مفید و کارگشا باشد، بنابراین پرداختن به عوامل موفقیت سیستمهای ٍ ERP در سازمان های مختلف از چالشهای مهم محققان بوده است.1
در جهان امروز، روش‌ها و مکانیزم‌های دسترسی به اطلاعات، جایگاه ویژه‌ای دارند و شرکتهایی که از این روش‌ها به درستی استفاده می‌کنند، امکان رشد و توسعه بیشتری خواهند داشت. با وجود شبکه‌های ارتباطی گسترده در کشور و دنیا، سیستمهای مالی مناسب که توان استفاده از این بستر را دارند می‌توانند خلاء اطلاعاتی موجود در بخشهای مالی مختلف سازمانها و شرکت‌های گسترده را از بین ببرند. نیاز به آگاهی هم زمان از رخدادهای مالی در شعب و یا شرکت‌های مختلف تحت نظر یک سازمان (یا شرکت)، ایجاب می‌کند که تبادل اطلاعات به حیطه خاصی محدود نباشد و در تمامی سطوح نیازمند به یک سیستم مالی مناسب باشند که با بهره‌گیری از شبکه‌های کامپیوتری این امر را برای آنان میسر سازد. بدین ترتیب مدیران با دسترسی سریع و با کیفیت به اطلاعات، به موقع از اتفاقات و تغییرات آگاهی می‌یابند و با تصمیم‌گیری‌های درست می‌توانند در جهت حفظ منافع شرکت حرکت نموده و تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند. سازمانها، اهدافی مختلف دارند و ممکن است واجد ترکیبی از اهداف باشند. لذا نیاز روزافزون به اطلاعات صحیح و بهنگام برای بکارگیری در فرایند تصمیمگیری مدیران، به‌مقوله‌ای اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. دراین زمینه، سیستم اطلاعات مدیریت، منبع اصلی ارائه اطلاعات به‌شمار می‌آید. سیستم حسابداری مدیریت به‌عنوان مهمترین زیرمجموعه این سیستم، اطلاعات مالی و غیرمالی متنوعی را در اختیار استفاده کنندگان این نوع اطلاعات، بویژه «مدیران هر سازمان» قرار می‌دهد.
برای مکانیزه کردن سازمان بصورت یکپارچه یعنی ایجاد سیستم های اطلاعاتی جامع راه های مختلفی وجود دارد ، بعنوان مثال ، مطالعه همه جانبه گردش اطلاعات و فرایندهای کاری در سازمان و سپس طراحی بانک های اطلاعاتی و نهایتا” با برنامه نویسی، سیستم های مورد نیاز تولید می شوند. روند فوق بسیار زمانبر وهزینه بر است. اما با انتخاب نرم افزارهای ERPمی توان راه میانبر را انتخاب کرد و از مزایای آن بهره مند شد. در این روش به جای برنامه نویسی و ایجاد سیستم های اطلاعاتی مخصوص یک سازمان ، از سیستم های اطلاعاتی و برنامه های استاندارد از پیش آماده شده استفاده می شود.1
از طرف دیگر فناوری اطلاعات عنصری کلیدی در حذف محدودیت زمانی و مکانی، دسترسی بهتر وسریع تر به اطلاعات، به روز بودن و … است. به عبارت دیگر، فناوری، روش انجام کارها رادگرگون ساخته و باعث شده بستری که بر ک اغذ بنا شده بود، به بسترهای الکترونیکی تبدیل شود که آن را در اصطلاح تبادل الکترونیکی اطلاعات می نامند . در پی این تغییر،زمان دسترسی به اطلاعات بسیار کوتاه تر شده و نحوه مبادلات پولی منابع مالی تغییر یافته است و به جای پول، اطلاعات مالی رد و بدل می شود.
از طرفی، هدف های گزارش گری مالی و مبانی حسابداری ایجاب می کند، اطلاعاتی که گزارش گری مالی فراهم می آورد از ویژگی های معینی برخوردار باشد تا درتصمیم گیری های سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان فعلی و بالقوه و سایر استفاده کنند گان مؤثر واقع شود. این ویژگی ها را ویژگی ها ی کیفی اطلاعات حسابداری می نامند که عبارتند از :2
1 – مربوط بودن: شامل به موقع بودن، سودمندی در پیش بینی و سودمندی در ارزیابی؛ 2 – 2- قابلیت اعتماد: شامل قابلیت تأیید، معتبر بودن(کامل بودن، صحیح بودن و رجحان محتوا بر شکل)
و بی طرفانه بودن؛
3- قابلیت مقایسه: شامل ثبات رویه و افشای کافی.
از طرف دیگر، تحولات پیاپی و پیشرفت ها ی سریعی که در دامنه فعالیت و انواع واحدهای اقتصادی در جریان وقوع است، لزوم تهیه و ارائه اطلاعات مالی مربوط، قا بل اعتماد و قابل مقایسه را توسط واحدهای اقتصادی تشدید کرده است هم چنین رشد فزاینده پیچیدگی های جامعه، نیاز به اطلاعات اقتصادی مربوط، سیستم های اطلاعاتی و فرایندهای مولد اطلاعات را توجیه می کند .
در نهایت، تاکنون دسترسی به دو ویژگی مربوط بودن و قابلیت اعتماد به طور هم زمان به دلیل محدودیت های فناوری میسر نبوده است . و به دلیل اهمیت قابلیت اعتماد ، مربوط بودن اطلاعات فد ای آن شده است، و این در حالی است که خواسته ها و انتظارات استفاده کنندگان در دسترسی به اطلاعات درباره آنچه که دیروز یا امروز صبح اتفاق افتاده تضمین می شود نه یک یا دو ماه قبل . به همین دلیل گزارش گری به روش سنتی (به صورت دوره ای و چاپی) به دلیل عدم ارائه اطلاعات به موقع، محدودیت در پردازش سریع داد ه های حجیم، هزینه
بالای توزیع اطلاعات، نتوانسته پاسخ گوی استفاده کنندگان اطلاعات برای دسترسی به اطلاعات به موقع باشد.1
در سالیان اخیر توجه سازمان های ایرانی به سیستم یکپارچه سازی اطلاعات و سیستمهای ERPروزبه روز افزایش یافته است.سازمان های دولتی در این میان به عنوان ایفاگران نقش تعیین کننده در کشور، سهم قابل توجهی از بازار ERP در کشور را به خود اختصاص داده اند. یکی از این سازمانها وزارت بازرگانی به عنوان متولی مدیریت بخش تجارت و بازر گانی در کشور است.2
1-2-طرح موضوع سازمانها با توسعه تکنولوژی در صنایع و ایجاد تغییر و تحول در سیستمهای تولید، با پیچیدگی و تغییراتی شدید روبه‌رو شده‌اند. وسعت این تغییرات به‌گونه‌ای است که مدیریت به‌تنهایی نمی‌تواند شناختی کافی در مورد محیط خود در سازمان داشته باشد. به‌همین دلیل، ضرورت پیدا کرده است که سیستمی به‌وجود آید تا مدیریت را در امر شناسایی مشکل، تعیین اهداف، شناسایی دقیق مسئله، تعریف راه حل های ممکن، ارزیابی راه حل ها، انتخاب راه‌حل بهینه و اجرا، کنترل و ارزیابی آن کمک کند. سیستم اطلاعات مدیریت و سیستمهای حمایت از تصمیمگیری، باهمین‌منظور به‌وجود آمده و توسعه یافته‌اند. سیستم اطلاعاتی حسابداری مدیریت نیز در همین‌زمینه توسعه پیدا کرده است، به‌نحوی که بخش مهم اطلاعات موردنیاز مدیریت را تامین می‌کند. به‌همین دلایل، مدیر نمی‌تواند حتی با اتکا به اطلاعات و تجربیات شخصی و اطلاعات منعکس در صورت‌های مالی، به‌نحوی احسن وظایف خود را انجام دهد. سیستم اطلاعاتی حسابداری مدیریت، با هدف کمک به مدیریت در امر تصمیمگیری به‌وجود آمده و همگام با گسترش و پیچیده شدن سیستم تولید، رشد و گسترش یافته است.1
نقش حسابداری مدیریت، عبارت است از تهیه و ارائه اطلاعات مرتبط و سودمند برای کمک به مدیریت در برنامه‌ریزی فعالیتها، اعمال کنترل مدیریت و تصمیمگیری عقلایی در زمینه تحقق اهداف سازمان.حسابداری مدیریت را نمی‌توان مجموعه‌ای از قواعد ثابت تلقی کرد. زیرا سعی می‌کند تا به افراد درون‌سازمان (هیئت مدیره، مدیران و دیگر افراد) در زمینه اخذ تصمیم‌گیری‌ها یاری کرده و راهنمایی معتمد برای نمایان‌سازی سیاست‌ها و نقشه‌های آتی سازمان باشد1. اطلاعات، دانش، فرایند، منابع انسانی، سازمان و ساختار برنامه‌های سازمانی است، اما موضوع مهم در یکپارچه‌سازی، نه فرایند و نه فناوری، بلکه افراد و عوامل مرتبط انسانی است.از اواخر دهه 50 علایق سازمانها و موسسات به اهمیت استفاده از رایانه برای پردازش اطلاعات فزونی یافت و کوشش در جهت فراهم کردن اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی از طریق نرم افزارهای رایانه ای به گونه‌ای که بتواند سودمندی اطلاعات را افزایش دهد ، آغاز گردید و استمرار این کوشش در سالهای اخیر اشتیاق سازمانها و موسسات به در اختیار گرفتن سیستمهای اطلاعاتی یکپارچه از جمله «سیستم برنامه ریزی منابع سازمان» را به دنبال داشته است. اگر چه امروزه نیاز به «سیستم های اطلاعاتی یکپارچه» بر کسی پوشیده نیست ، لیکن این مهم در کشور به عنوان یک ضرورت مورد توجه مدیران و کارگزاران قرار نگرفته و متاسفانه هنوز شاهد بهره گیری از نظامهای سنتی و استفاده از برنامه‌های آماده رایانه ای1 هستیم. همچنین در زمینه معرفی این نوع سیستم ها و مفهوم و کاربرد آن آموزش و اطلاع رسانی مناسبی از طرف نهادهای علمی و حرفه ای به عمل نیامده و کار فرهنگی مناسبی درباره ارتقای سطح بینش مدیران وکارکنان سازمانها و یکپارچگی سیستمهای اطلاعاتی دامنه وسیعی از عملیات و فرایندهای شرکت را برای ارائه یک دید کلی از تک تک اطلاعات و ساختار کلی فناوری اطلاعات فراهم می‌کند. افزون بر آن فرایندهای مبتنی‌بر اطلاعات در سازمان را در درون واحدهای سازمانی و بین آنها و روابط آنها با خارج سازمان فراهم می‌آورد. اگرچه هدف اولیه این سیستمهای اطلاعاتی یکپارچگی در داده‌ها، مؤسسات کشور صورت نپذیرفته و به همین دلیل طرح ، استقرار و توسعه این سیستم ها با مشکلات عدیده مواجه شده است1
1-3-بیان مسئله
اگرچه هدف اولیه سیستمهای اطلاعاتی، یکپارچگی در داده‌ها، اطلاعات، دانش، فرایند،منابع انسانی، سازمان و ساختار برنامه‌های سازمانی است، اما موضوع مهم دریکپارچه‌سازی، نه فرایند و نه فناوری، بلکه افراد و عوامل مرتبط انسانی است.حسابداری یکی از ابزارهای کارامدی است که در خدمت پیشرفتهای فناوری و توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع مختلف قرار گرفته است. همان‌گونه که پیشرفتهای عملی و فنی در قالب واحدهای گسترده و پیچیده اقتصادی- اجتماعی و تنوع روزافزون فعالیتهای صنعتی و خدماتی عینیت یافته، ضرورت تکامل دانش حسابداری را برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون اطلاعات مالی در مراحل مختلف تصمیگیری تشدید کرده است. حسابداری مدیریت معمولا‌ً به عنوان سیستمی که اطلاعات مفید را در قالب تصمیم گیری، برنامه‌ریزی، کنترل و ارزیابی عملکرد برای مدیران فراهم می‌کند، تعریف می شود. از دیدگاه اتکینسون (Athkinson) حسابداری مدیریت عبارت است ازسیستمی با ارزش که فرایند پیشرفت سازمان از قبیل برنامه‌ریزی، طراحی، اندازه‌گیری و اجرای سیستم اطلاعات مالی و غیرمالی را فراهم می‌کند که این فعالیتها مدیران را هدایت، رفتار آنها را برانگیخته و ارزشهای لازم به‌منظور دستیابی به اهداف استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی را خلق و حمایت می‌کند. نظر به اینکه سازمانها دارای هدفهای مختلفی هستند نمی‌توان قواعد کلی و یکنواختی را برای همه سازمانها تدوین کرد. بنابراین حسابداری مدیریت باید خود را با ویژگیها و نیازمندیهای سازمان مربوط تطبیق دهد . در دو دهه اخیر روش های حسابداری مدیریت و فناوری اطلاعات توسعه یافته‌اند و روش هایی که همزمان با رشد فناوری و الزامات تجاری شرکت پیشرفت نکرده، به مرور کنار گذاشته شده است. پیشنیاز به‌کارگیری روش های نوین حسابداری مدیریت در شرکتها، درآمیختن3این راهکارها با فناوری اطلاعات است . هدف حسابداری مدیریت، کمک به مدیران برای تصمیمگیری بهتر است. تغییر روش های مدیریتی ایجاب می‌کند که در طرح و عملکرد سیستمهای حسابداری مدیریت بازنگری شود. یکی از این تغییرات، یکپارچه‌ساختن و هماهنگ کردن فعالیتها و کارکردهای سازمانی افزون بر بهبود در توانایی های هر یک از کارکردهای فردی سازمان است1. اطلاعات ارائه شده به‌وسیله این سیستم باید نتیجه تحلیل اطلاعات و رویدادهای مالی مناسب برای تصمیمگیری و مشتمل بر اطلاعات از منابع برون‌سازمانی نیز باشد. سیستم یکپارچه اطلاعات می‌تواند واقعیتهای مربوط به درون‌سازمان و برون‌سازمان را که مناسب برای پیشبینیهای مدیران باشد، ارائه کند. عموماً سیستم اطلاعاتی می‌تواند اطلاعاتی از فعالیتهای شرکت فراهم کند که به مدیران در فهم فعالیتهای تجاری کمک کند.1
1-4-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
تاکنون بررسیهای زیادی در مورد اثر برنامه‌ریزی منابع بنگاه بر حسابداری مدیریت صورت گرفته است که همگی گویای این هستند که نحوه عمل در حسابداری مدیریت به جز اینکه نقش حسابداران مدیریت را از حسابدار به مشاور تجاری تغییر داده، تغییر چندانی نکرده است. نتایج بررسیها نشان می‌دهد برنامه‌ریزی منابع بنگاه با آزادکردن وقت حسابداران مدیریت، فرصت تجزیه و تحلیل بیشتری را برای آنها فراهم می‌آورد اما یعنی افزایش دستیابی مدیر به اطلاعات حسابداری و همچنین تصمیمهای صحیح در مورد آنها می‌تواند به بهبود شرایط سازمان بینجامد. همچنین اگر محیط پیاده‌سازی این سیستم مطابق با استاندارد، خودکار و یکپارچه باشد انتظار می‌رود که به طور کارامد معاملا‌ت را پردازش کند و از طول چرخه گزارشگری مالی بکاهد و بدین‌گونه به شرکت اجازه انتشار و ارسال سریع اطلاعات حسابداری به استفاده کنندگان خارجی را نیز بدهد.1
این سیستمهای مالی یکپارچه به مدیران امکان می‌دهند که اطلا‌عاتشان را به اشتراک بگذارند و این اطلاعات می‌تواند برای مشاهده عملکرد شرکت به کاربرده شود. 5این منفعت های بالقوه به کاربران این سیستم کمک می‌کند تا از نظر مالی نسبت به شرکتهایی که این سیستم را انتخاب نکرده‌اند، بهتر عمل کنند. سیستم نرم‌افزار یکپارچه اطلاعات به عنوان یک خط ارتباطی- اطلاعاتی مهم عمل می‌کند که بخشهای مختلف سازمان از قبیل بخش مالی، تدارکات، ساخت و فروش و دیگر بخشها را با وظایفی که به‌طور پیوسته اضافه می‌شوند پیوند داده و حضور خود را در سازمان گسترده‌تر می‌سازداگر چه امروزه نیاز به «سیستم های اطلاعاتی یکپارچه» بر کسی پوشیده نیست ، لیکن این مهم در کشور به عنوان یک ضرورت مورد توجه مدیران و کارگزاران قرار نگرفته و متاسفانه هنوز شاهد بهره گیری ازنظامهای سنتی و استفاده از برنامه‌های آماده رایانه ای هستیم.2
1-Internet Information Services
2- Enterpris Resource Planning
3- Search engine marketing
1-Davenport (2000)
2-میرمجربیان،ح.وهمکاران(1383)
1-Klaus et al. (2000)
- قلی زاده،م. وهمکاران،1388)
- الهی،ش.وهمکاران(1382)
1- Sutton, S, G. (2000)
2-محمودی،ج.وهمکاران(1389)
1-اعتمادی،ح.وهمکاران(1385)
1-مازار یزدی،ع.وهمکاران(1382)
1-میرمجربیان،ح.وهمکاران(1383)
1-میرمجربیان،ح.وهمکاران(1383)
2-محمودی،ج.وهمکاران(1389)
فرم در حال بارگذاری ...
