“
۱-۹-ماهیت و هدف از ارتکاب دزدی دریایی
۱-۹-۱-ماهیت دزدی دریایی
پرسشی که در حوزه ی ماهیت جرم دزدی دریایی مطرح است ، عبارت از این است که آیا جرم مذبور باید در زمره ی جرایم بین الملل مذکور در اساسنامه ی دیوان بین‌المللی کیفری قرارگیرد یا اینکه اساسا می توان استدلال نمود که دزدی دریایی یک جرم بین‌المللی مستقل و دارای ارکان ویژه است؟ از سوی دیگر نقاط اشتراک و افتراق دزدی دریایی با جرم راهزنی مسلحانه علیه کشتی ها در دریا کدام است؟ برای روشن شدن بحث نخست به تشریح ارکان جرایم بین‌المللی مذکور پرداخته خواهد شد .
۱-۹-۱-۱- جنایت نسل کشی و دزدی دریایی
منظور از جنایت نسل کشی در اساسنامه ی دیوان کیفری بین‌المللی که از تعریف ماده ی۲ کنوانسیون ۱۹۴۸ نسل کشی تبعیت می کند، اعمالی است که به قصد نابود کردن تمام یا قسمتی از یک گروه ملی ، قومی ، نژادی یا مذهبی انجام می‌پذیرند و این اعمال به طور مشخص در ماده ی ۶ اساسنامه مندرج می‌باشد. (نظری،۱۳۸۷: ۶۹)
این گروه از جرایم که سابقا از مصادیق بارز جنایت علیه بشریت تلقی می گردید توسط مقامات دولتی و افراد غیر دولتی، در زمان صلح و نیز در زمان یک مخاصمه ی مسلحانه ی بین‌المللی یا غیر بین‌المللی ارتکاب می‌یابند.شرط اساسی این جرم همان قصد مندرج در ماده ۶ یعنی به قصد نابود کردن می‌باشد که در واقع عنصر معوی جرم را تشکیل می‌دهد و در صورت فقدان این شرط این عمل ممکن است جزء جرایم علیه بشریت یا جرایم جنگی قلمداد شوند. بر این اساس، اعمال دزدی دریایی ارتکابی در سواحل سومالی نمی تواند به منزله ی جنایت نسل کشی و از زمره ی آن تلقی گردد، زیرا فاقد عنصرمعنوی به قصد نابود سازی و عنصر مادی نابودی تمام یا قسمتی از یک گروه قومی ، ملی و… است. (تقی زاده، ۱۳۹۰ :۴۸).
۱-۹-۱-۲- جنایت علیه بشریت و دزدی دریایی
جنایات علیه بشریت، هریک از اعمال مشخص شده در بند۱ ماده ی ۷ اساسنامه ی رم است که در قالب حمله ای گسترده یا سازمان یافته علیه یک جمعیت غیرنظامی و با علم به آن حمله ارتکاب می‌یابند. حمله ی گسترده وسازمان یافته شامل رفتاری می شود که علیه هر جمعیت غیر نظامی در تعقیب یا پیشبرد سیاست یک دولت یا یک سازمان انجام می‌گیرد.سه عامل وقوع حمله علیه جمعیت عیر نظامی، گستردگی یا سازمان یافتگی حمله و علم به حمله برای تحقق جنایات علیه بشریت ضروری می‌باشند.
جنایات علیه بشریت از زمان عهد نامه ی صلح ورسای شناخته شده اند، اما زمان تبلور مشخص آن در اساسنامه ی دادگاه نورنبرگ بود . ( تقی زاده ، ۱۳۹۰ :۴۹ )
۱-۹-۱-۳- جنایات جنگی و دزدی دریایی
مسئولیت بین‌المللی ناشی از جنایات جنگی نخستین بار در معاهده ی ورسای ۱۹۱۹ مطرح گردید. برخلاف سایرجنایات، جنایات جنگی در حقوق بین الملل شناخته شده اند ورویه های بین‌المللی و ملی فراوانی در خصوص آن ها وجود دارد.
به طور کلی مواردی از جنایات جنگی در ماده ی۸ اساسنامه ی رم ذکر شده است که برخی از آن ها دارای ریشه ی عرفی بوده و برخی مبتنی بر اصول قراردادی می‌باشند.اساسنامه جنایات جنگی رادر قالب مخاصمه ی مسلحانه ی بین‌المللی و غیر بین‌المللی عنوان منوده است. در اساسنامه سعی شده است آن دسته از جنایاتی به عنوان جنایات جنگی گنجانیده شوند که در مورد عرفی بودن آن ها شک وتردیدی وجود ندارد. (تقی زاده، ۱۳۹۰ : ۴۹ )
دزدی دریایی و جرایم همراه آن در ساحل سومالی در شرایط جنگی و به شکل نقض مقررات عرفی آن صورت نگرفته و علی رغم شمول تعدادی از مصادیق جرایم جنگی بر جرایم ارتکاب حاضر در سواحل کشور سومالی،در بر دارنده ی ارکان مقرر برای تحقق جنایات جنگی نیست .
۱-۹-۱-۴– جنایت علیه صلح و دزدی دریایی
یکی از مصادیق جنایات علیه صلح، جنگ تهاجمی تجاوز کارانه است که برای اولین بار در سال ۱۹۲۷ توسط مجمع عمومی جامعه ی ملل، به منطله ی یک جنایت بین‌المللی شناخته شد.
با تدقیق در ارکان جنایت علیه صلح در می یابیم که اعمال مجرمانه ی ارتکابی در سواحل سومالی و خلیج عدن که به نحو بارزی صلح و امنیت بین‌المللی رابه مخاطر می افکند، از یک منظر می‌تواند به منزله ی جنایت علیه صلح تلقی گردد . ( تقی زاده ، ۱۳۹۰ :۵۰ )
۱-۹-۱-۵- دزدی دریایی و راهزنی مسلحانه علیه کشتی ها در دریا
در قطعنامه های شورای امنیت به جهت توسعه ی دامنه ی قواعدحقوق بین الملل، از دو اصطلاح دزدی دریایی و راهزنی مسلحانه علیه کشتی ها در آب های سرزمینی سومالی و دریاهای آزاد نزدیک سواحل سومالی توامان، استفاده شده است .
اصطلاح مذکور معمولا در ساختار سازمان بین‌المللی دریانوردی به کار می رود و می‌تواند در بردارنده ی اعمال خشونت آمیزی تلقی شود که اهداف آن ها با اهداف دزدی دریایی یکسان یا مشابه است، ولی تحت پوشش تعریف قراردادی دزدی دریایی قرار نمی گیرد، به ویژه به این خاطر که ممکن است بدون استفاده از کشتی متجاوز علیه کشتی هدف ارتکاب یابند ( تقی زاده ، ۱۳۹۰ :۵۰ ).
۱-۹-۱-۶- دزدی دریایی به منزله ی یک جرم بین‌المللی مستقل
بر مبنای تحلیل ارکان تعیین شده برای جرایم و جنایات بین‌المللی به نظر می‌رسد باید قائل به این شد که دزدی دریایی به منزله ی یک جرم بین‌المللی مستقل واجد ارکان ویژه واختصاصی است.
درگذشته و به موجب حقوق عرفی ملت ها دزدی دریایی از نخستین جرایم بین‌المللی و دزد دریایی همواره به منزله ی یک قانون شکن و دشمن بشریت به شمار می رفته است. به واسطه ی ارتکاب این جرم، دزد دریایی و شناور او به خودی خود حمایت دولت متبوع و دولت صاحب پرچم کشتی را از دست می‌دهد . (مصلحی، ۱۳۸۴: ۲۳۲ ).
۱-۹-۲- اهداف ارتکاب دزدی دریایی
۱-۹-۲-۱- اهداف سنتی
هدف دزدی دریایی سنتی ، تصاحب هر شناور شخصی یا دولتی و یا اشخاص و کالاهای موجود درآن در دریای آزاد بوده است.معمولا هدف این تصاحب، غارت محموله ی شناور مورد حمله است که در این قبیل موارد دزدان دریایی پس از توقیف و ضبط محموله ، خدمه و مسافرین و شناور را رها نموده و یا کشتی را ضبط و خدمه را به قتل می رساندند. (تقی زاده ، ۱۳۹۰: ۵۱ ).
۱-۹-۲-۲-اهداف جدید در سایر مناطق
در شیوه ی نوین دزدی دریایی ،شامل آدم ربایی به قصد باج گیری که از اوایل سال ۲۰۰۱ در سواحل سومالی و خلیج عدن تسری یافت،هدف دزدان دریایی، ربایش خدمه و مسافرین وسپس مذاکره در راستای اخذ باج های هنگفت در قبال آزادی آن هاست.در این حالت، دزدان دریایی نیاز چندانی به مقادیر گران بهای محموله ها و اموال موجود در شناوری که مورد حمله قرار می‌دهند ندارندفبلکه پس از عملیات گروگانگیری با دریافت باج های گزاف در ازای استرداد شناور و خدمه و مسافرین به اهداف خود نائل می‌شوند . ( تقی زاده ، ۱۳۹۰ :۵۲ )
فصل دوم
نحوه اعمال صلاحیت برجرم
دزدی دریایی
۲-۱-بررسی تعاریف و تاریخچه اصل صلاحیت جهانی
۲-۱-۱-تعاریف و مفاهیم صلاحیت
صلاحیت در لغت به معنی شایسته بودن ، در خور بودن، سزاواری و اهلیت است. (عمید،۱۳۷۱: ۸۲۶)
در اصطلاح به توانایی با اختیار حقوقی برای استماع و اتخاذ تصمیم در مورد پرونده ها، قدرت اجرای قانون و عدالت، اختیار یا حق اعمال حاکمیت، گستره قلمرو حاکمیت و محکمه قانونی یا نظام محاکم قانونی گفته می شود (مولایی ، ۱۳۷۵ :۱۱۷ ).
“
فرم در حال بارگذاری ...