و بیان مسئله

در ورزش‌­­های سرعتی­– توانی مانند فوتبال، هندبال و بسکتبال که اغلب دارای مسابقات لیگ هستند، ورزشکار مجبور است که در فصل مسابقات خود را برای حضور در چندین مسابقه آماده کند (علیجانی، ۱۳۸۴). برنامه تمرینی مؤثر، نیازمند ترکیبی از شدت و مدت، تعداد جلسه­ها و نوع تمرین برای اعمال اضافه­بار بر دستگاه­های مختلف بدن و ایجاد سازگاری است. سازگار­ی­های تمرینی با برنامه ­های تمرینی به کار گرفته شده ارتباط دارد (قهرمانلو، 1385؛ علیزاده و همکاران، 1389). تمرین موازی، تمرین چند دستگاه تولید انرژی و اجرای همزمان انواع مختلف تمرین­هاست. این تمرین، برای سازگاری در آن ورزش­هایی حائز اهمیت است که به بیش از یک دستگاه تولید انرژی متکی هستند. در طراحی و اجرای این نوع برنامه تمرینی، بین مربیان اختلاف نظر وجود دارد؛ ضمن اینکه برخی از کارشناسان این­گونه تمرین­ها را تأیید نکرده ­اند و اعتقاد دارند که درباره روش­های تمرینی آن باید بررسی­های دقیق­تری را انجام داد (رحیمی و همکاران، 1388؛ علیزاده و همکاران، 1389).

 

ورزش فوتبال به نیازهای فیزیولوژیکی گوناگونی وابسته است. در فوتبال، تعادل بین این اجزای آمادگی به سطح عملکرد یا اجرای بازیکن فوتبال، پستی که در آن بازی می کند و روش بازی تیم بستگی دارد (کولات و همکاران، 1993؛ فرامرزی و همکاران، 1389). بازیکنان در سطح بالای فوتبال نیازهای متفاوت و متعددی دارند، از جمله نیاز به ظرفیت هوازی در تحمل فعالیت ورزشی به مدت 90 دقیقه و گاه 120 دقیقه، توانایی افزایش شتاب سریع در مسافتی کوتاه و کاهش شتاب یا تغییر جهت ناگهانی. علاوه بر این، باید به طور مکرر توان بی­هوازی بالایی را در پریدن، تکل­زدن و شوت­زدن تولید کنند. بازیکنان فوتبال از این نظر که به ترکیبی از ویژگی­های فیزیولوژیکی متفاوتی نیاز دارند با سایر ورزش­ها متفاوتند ( اکبلوم، 2003؛ فرامرزی و همکاران، 1389).

 

قدرت و توان عوامل مهم آمادگی جسمانی در موفقیت بازیکنان فوتبال هستند، زیرا فوتبال، ورزشی است که شامل سرعت، توان انفجاری و چابکی می­ شود (امیری­خراسانی و همکاران، 2011؛ زارع­زاده مهریزی و همکاران، 1392). بنابراین، توسعه قدرت و توان از مهم­ترین اجزای برنامه ­های تمرینی برای آمادگی در این نوع ورزش­ها است. زمانی که عملکرد را در بازیکنان فوتبال برآورد می­کنیم، توان اندام تحتانی ابزاری حیاتی است (پریرا و همکاران، 2009؛ زارع زاده مهریزی و همکاران، 1392).

 

هر بازیکن در طی یک مسابقه فوتبال تقریبا چیزی در حدود 10 کیلومتر می­دود، به طور متوسط در هر90 ثانیه یک دویدن حداکثری را تجربه می­ کند (11 درصد از فعالیت کلی) و با هر انجام وظیفه که 2 تا 4 ثانیه به طول می­انجامد، 15 متر را می­دود (استالن و همکاران، 2005). ضمنا بیان شده گرچه سرعت جزء مهمی از آمادگی یک بازیکن به حساب می­آید، لیکن توان و شتاب در اولین گام­ها بسیار مهم­تر به نظر میرسد، چون در فوتبال سرعت در مسافت­های کوتاه و با شدت بالاست که اهمیت پیدا می­ کند (جوانوویچ و همکاران، 2011). قدرت، توان و مشتقات آن مانند شتاب، سرعت و پرش سهم مهمی در عملکرد بازیکنان فوتبال دارد (هاف و همکاران، 2004). در طول یک بازی و در هر90 ثانیه، یک بار دویدن با حداکثر سرعت 2 تا 4 ثانیه­ای اتفاق می­افتد. در مجموع دویدن با حداکثر سرعت، چیزی در حدود 3 درصد از زمان کلی و 11-1 درصد مسافت یک مسابقه را تشکیل می­دهد (بنگسبو، 1991). حدود 96 درصد سرعت هم در مسافت­های زیر30 متر و 49 درصد این مقدار هم در مسافت­های زیر10متر انجام می­ شود (استالن و همکاران، 2005). بنابراین عملکرد در مسافت­های بالای 10 متر و کمتر از آن و سرعت در گام­های اولیه به عنوان شاخص ­های کلیدی و بالقوه یک بازیکن فوتبال به حساب می­آیند (چیلی و همکاران، 2010). هر مسابقه، همچنین نیازمند حرکات انفجاری (نظیر 15 تکل،10 ضربه سر، حرکت با توپ و تغییر مسیر) است (بنگسبو، 2006؛ استالن و همکاران، 2005). البته توانایی پریدن و عملکرد بی­هوازی نیز برای یک بازیکن فوتبال حیاتی است (استالن و همکاران، 2005).

 

تمرین مقاومتی بالستیک به عنوان یک روش ویژه سرعت بهینه نسبت به تمرین مقاومتی انفجاری استاندارد در بعضی ورزش­ها بیان شده است (فلیک و کرامر، 2004؛ گرابر و همکاران، 2007؛ مانجین و همکاران، 2008). از جهت دیگر تمرین مقاومتی بالستیک، با پرتاب هندبال قابل مقایسه است چون یک پرتابه در پایان دامنه حرکتی رها می­ شود (ساندن، 2009). تمرین بالستیک، روشی است که بین تمرین پلایومتریک و وزن ورزشکار ارتباط برقرار می­ کند اما تا حدی شامل وزنه­های سبک و با سرعت­های بالا می­باشد. تمرین بالستیک یکی از روش­های استفاده شده برای غلبه بر کمبود سرعت در تمرین سنتی از طریق دامنه حرکتی کامل می­باشد (امام، 2010).

 

از آن جایی که برای داشتن بهترین عملکرد در فوتبال بایستی به شیوه ­های تمرینی و متغیر­های مربوط به آن شیوه ­ها توجه خاصی شود، بنابراین بررسی تأثیر تمرین­های مختلف بر توسعه و بهبود توان انفجاری و بی­هوازی و سرانجام شناسایی و معرفی روش برتر و بهتر، می ­تواند مناسب­ترین ابزار را در اختیار مربیان و بازیکنان قرار دهد تا بتوان به اهداف فوق دست یافت. لذا این سؤال در ذهن محقق وجود دارد که آیا بین اثر یک دوره تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص ­های آمادگی جسمانی در بازیکنان فوتبال تفاوت وجود دارد؟

 

1-2. ضرورت تحقیق

 

در ورزش فوتبال، قدرت عضله و انعطاف­پذیری مفصل، دو عامل ایمنی به شمار می­روند. چنانچه بین سطوح قدرت اعضای بدن بی­توازنی به وجود آید، احتمال آسیب­پذیری افزایش خواهد یافت. اطلاعات موجود نشان می­دهد که مقایسه قدرت پا­های چپ و راست، در پیش ­بینی احتمال آسیب سودمند است. توماس به نقل از دانینگ در تجزیه و تحلیل شماری از آزمون­های قدرت و توان عضلانی بازیکنان حرفه­ای انگلیس دریافت که در سرتاسر فصل مسابقات فوتبال، در ورزشکاران قوی­تر، میزان آسیب­دیدگی کمتر بوده است (دانینگ و همکاران، 1995). در طی بازی فوتبال، بازیکنان حدود 50 چرخش و انقباضات مؤثر را برای حفظ تعادل و کنترل توپ در مقابل فشار مدافع انجام می­ دهند (ویسلاف و همکاران، 2004؛ استالن و همکاران، 2005). بنابراین قدرت و توان، اهمیت زیادی در بازیکنان فوتبال دارد. توان، یک چرخش سریع است که به قدرت بیشینه وابسته است. یک ارتباط معنادار بین یک تکرار بیشینه و شتاب و سرعت حرکت مشاهده شده است. رکورد­های دو آزمون پرش و 30 متر دوی نشان داد که بین عملکرد توان و قدرت بیشینه ارتباط وجود دارد (ویسلاف و همکاران، 2004).

 

 

بهبود­هایی در عملکرد بعد از تمرینات مقاومتی بالستیک در تمام ادبیات تحقیق مشاهده شده است و معمولا شامل افزایش در حداکثر برون­ده توانی (کورمی و همکاران، 2010؛  هریس و همکاران، 2009؛  مک براید و همکاران، 2002؛ وینچستر و همکاران، 2008)، میزان افزایش نیرو (وینچستر و همکاران، 2008)، سرعت حرکت (وینچستر و همکاران، 2008؛ مک براید و همکاران، 2002؛ کورمی و همکاران، 2010)، پرش ارتفاع (مک براید و همکاران 2002؛ کورمی و همکاران، 2010) و عملکرد در دوی سرعت می­باشد (هریس و همکاران، 2009؛ مک براید و همکاران، 2002). تمرینات مقاومتی با وزنه­های سنگین (برای مثال 80 درصد یک تکرار بیشینه) معمولا برای افزایش عملکرد ورزشکار به وسیله بهبود قابلیت عضله برای اعمال حداکثر نیرو در هر سرعتی از حرکت استفاده شده است (کانکو و همکاران، 1983). افزایش قدرت حداکثر از طریق بعضی تمرینات، نشان داده است که اثر معناداری بر عملکرد ورزشکاران دارد (ویلسون و همکاران، 1997). بعد از دوره­هایی از تمرینات قدرتی سنگین در افراد ورزشکار هم بهبود­هایی در برون­ده توان (ویلسون و همکاران، 1993)، سرعت حرکت (کانکو و همکاران، 1983) و پرش ارتفاع (ویلسون و همکاران، 1997)، مشاهده شده است. مطالعات گذشته، تأثیر تمرینات مقاومتی بالستیک و تمرینات مقاومتی سنگین را در بهبود عملکرد ورزشکاران مقایسه کرده ­اند (ویلسون و همکاران، 1993؛ کورمی و همکاران، 2010). ویلسون و همکاران (1993) در پژوهشی گزارش کردند که تمرینات مقاومتی بالستیک ]پرش اسکات(SJ) در 30 درصد حداکثر نیروی ایزومتریک[ بهبود­هایی را در پرش عمودی با کمک دست­ها (CMJ)  و ارتفاع پرش ایستا، گشتاور ایزوکنتیک، اوج توان در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای نشان می­دهد. تمرینات وزنه سنگین منجر به بهبود در CMJ و SJ  و همچنین اوج توان در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای شد. درصد تغییرات در پرش ارتفاع هم در CMJ و هم SJ به طور معناداری برای گروه تمرینات مقاومتی بالستیک بیشتر بود (ویلسون و همکاران، 1993). به طور مشابهی، هریس و همکاران (2000) بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ و تست پله مارگاریا کالامن بعد از تمرینی با تمرکز بر نیروی بالا (برای مثال تمرینات مقاومتی) مشاهده کردند، درحالی که تمرین با تأکید بر توان بالا، بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ، پرش طول ایستاده و تست توانی پله مارگاریا کالامن در مردهایی که قبلا تمرین قدرتی داشته اند، نشان داد. با این حال تفاوت معنی­داری در اندازه و بزرگی بهبود­ عملکرد بین دو گروه مشاهده نشد(هریس و همکاران، 2000). نتایج هردو روش تمرینی، عملکرد ورزشی پویا را بعد از مداخله کوتاه مدت (9 تا 10 هفته) در مردان نسبتا تمرین کرده نشان ­داد و اینکه تمرینات مقاومتی بالستیک ممکن است بهبود­ بیشتری در عملکرد ورزشکاران در طی این دوره کوتاه نشان دهد. اگرچه این مطالعات بینش مهمی را نسبت به انتقال اثر تمرین ارائه می­دهند، اما هنوز هیچ مطالعه­ ای از تمرینات متنوع در برنامه تمرین مقاومتی بالستیک استفاده نکرده است و مطالعات پیشین بر اجرای یک حرکت (به طور مثال پرش اسکات) تمرکز داشته اند. تا جایی که ما مطالعه کردیم هیچ تحقیقی به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک در بازیکنان فوتبال نپرداخته است. با توجه به مطالب فوق، هدف از پژوهش حاضر این است تا به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص ­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال بپردازد.

 

1-3. اهداف تحقیق

 

1-3-1. هدف اصلی

 

مقایسه اثر تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص ­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2. اهداف اختصاصی

 

1-3-2-1. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-2. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-3. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-4. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-5. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-6. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-7. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال

 

1-4. فرضیه ­های تحقیق

 

1-4-1. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-2. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-3. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-4. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-5. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-6. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-7. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

.Kollath

 

.Ekblom

 

.Pereira

 

.Stolen

 

.Jovanovic

 

.Hoff

 

.Bangsbo

 

.Chelly

 

. Ballistic resistance training

 

.Fleack

 

.Kraemer

 

.Gruber

 

.Mangine

 

.Sundan

 

.Emam

 

. Thomas

 

.Dawning

 

.Wisloff

 

.Cormie

 

.Harris

 

.Mc bride

 

.Winchester

 

.Kaneko

 

. Squat jump

 

. Counter movement jump

 

. Peak power

امروزه پیشرفت و بهبود در رکوردها، مهارت‌ها، تکنیک‌ها و تاکتیک‌های ورزشی در یک صد سال اخیر نشانه‌ی گسترش و بسط زیربنای علمی و دانش محققین و مربیان ورزش بوده است. یافته‌های علمی در این زمینه در تنظیم و اجرای برنامه‌های تمرینی قهرمانان ورزش نقش مهمی را بر عهده داشته‌اند. موفقیت‌های ورزشی مرهون یشرفت‌های علمی هستند که در عمل به کار بسته و رهنمودهای متخصصان و دانشمندان علوم ورزشی را چراغ راه خود قرار داده‌اند. یکی از علوم تاثیرگذار در بهبود نتایج و عملکردهای ورزشی، علم تمرین‌ باشد که امروزه به خوبی گسترش یافته و دست یابی به موفقیت بدون تکیه بر آن تقریبا غیر ممکن است. انجام تمرینات خاص برای رسیدن به آمادگی مطلوب در رشته‌های ورزشی و همچنین تندرستی عمومی اهمیت ویژه ای دارد (کردی، 1383). تلاش برای بهبود اجرا، به سرمایه‌گذاری زیادی برای بیشتر ورزشکاران، تمرین کنندگان و مربیان دارد. از جمله مسائل مربوط به ورزش قهرمانی، موضوع آمادگی جسمانی و فیزیولوژیک در بهره برداری بیشتر از توانایی‌های حرکتی و مهارت‌های ورزشکاران در رشته‌های مختلف باشد. پیشرفتهای علوم ورزشی در سال‌های اخیر بسار چشمگیر بوده و آمادگی جسمانی نیز بعنوان بخشی مهمی از این پیشرفت‌ها، از تغییر و توسعه دور نبوده است. انجام تمرینات خاص برای رسیدن به آمادگی مطلوب در رشته‌های ورزشی اهمیت ویژه ای دارد(طالب پور، 1379).

 

قدرت یکی از عوامل اصلی آمادگی جسمانی است که زیر بنای بسیاری از عوامل دیگر از جمله سرعت و توان می‌باشد. علاوه براین، در بسیاری از ورزش‌ها، قدرت به شکل‌های مختلف اهمیت زیادی دارد که رشته پرورش‌اندام نمونه بارزی از آنهاست. ماهیت رشته پرورش‌اندام قدرت است و ورزشکاران این رشته سعی در کسب هر چه بیشتر آن دارند. تمرینات مقاومتی با وزنه که به روش‌های مختلف اجرا می‌شود راهبرد اصلی ورزشکاران پرورش‌اندام برای کسب قدرت است. تمرین مقاومتی به عنوان انقباض‌های تکراری اختیاری عضله در مقابل مقاومتی تعریف می‌شود که بزرگتر از مقاومت‌هایی است که بطور طبیعی در فعالیت‌های زندگی روزمره با آن مواجه می‌شود. معروف است که این نوع تمرین قدرت را از طریق سازگاری در هر دو سیستم عضلانی عصبی افزایش می‌دهد(گایینی و رجبی، 1383).

 

حرکات مقاومتی سبکتر پلایومتریک، توسعه نیروی برونگرا را افزایش دهند. تمرین پلایومتریک نوعی از تکنیک‌های تمرینی است که بوسیله ورزشکاران رشته‌های مختلف ورزشی به منظور افزایش قدرت و توان انجاری انجام می‌گردد. این نوع تمرینات شامل کشش سریع در یک عضله بلافاصله بعد از انقباض کوتاه شونده یا کانسنتریک همان عضله و بافت پیوندی انجام می‌گردد (دانشمندی، 1382).

 

 

 

1-2- بیان مسئله

 

کسب موفقیت در بسیاری از ورزش‌ها به توان انفجاری و قدرت عضلانی ورزشکاران بستگی دارد. در پرش‌ها، پرتاب‌ها، دومیدانی و دیگر فعالیت‌ها ورزشکاران باید قادر باشند که از قدرت و سرعت به صورت مؤثری استفاده کنند، چرا که افزایش توان در بین ورزشکاران احتمالاً عملکرد ورزشی آنان را بهبود می‌دهد. توان انفجاری پا به صورت کلی و اجرای پرش عمودی به صورت ویژه به عنوان عناصر مهمی در اجرای ورشکاران و همچنین در انجام فعالیت‌های روزانه آنان محسوب گردد (چو، 1993). از طرفی در بسیاری از ورزش‌ها، به ویژه ورزش‌های تیمی و راکتی، توانایی تغییر سریع جهت و پاسخ به محرک‌های مختلف یکی از عوامل موفقیت در اجرا است.

 

پروش اندام رشته‌ای است که در آن ویژگی‌های حرکتی تنوع زیادی ندارد و قدرت بعنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته می‌شود. ورزشکاران این رشته برتری بارزی در کاهش آسیب و پایداری عمومی دارند زیرا در بحث قدرت تقریبا سرعت وجود ندارد و اهمیتی ندارد که وزنه با چه سرعتی جابه‌جا می‌شود. ورزشکاران پرورش‌اندام سعی می‌کنند با افزایش حجم عضلانی که ناشی از افزایش سطح مقطع تارچه‌های انقباضی است به قدرت بیشتر نایل شوند. تمرینات مربوط به قدرت با وزنه‌های خیلی سنگین و تکرار کم بهتر اجرا می‌شوند بطوریکه مقدار وزنه باید به اندازه کافی سنگین باشد تا باعث سازگاری شود. تمرینات مقاومتی با وزنه‌ توان برونده نیروی عضلانی را با افزایش سطح مقطع عضلانی و فراخوانی واحدهای حرکتی بالاببرد. بعضی ورزشکاران انواع تمرینات قدرتی را با بعضی روش‌های تمرینی دیگر ترکیب می‌کنند. از جمله این تمرینات، تمرینات پلایومتریک است. تمرینات پلایومتریک، تسهل سیستم عصبی عضلانی است که منجر به انتقال سریع از انقباض برون‌گرا و درون‌نگرا شود. این سازگاری‌های عصبی منجر به فراخوانی واحدهای حرکتی بیشتر، بکارگیری انتخابی واحدهای حرکتی در عضلات موافق و انقباض همزمان عضلات کمکی می‌شود(کاتلین و همکاران، 2004).

 

مقایسه تمرینات پلایومتریک با تمرینات با وزنه نتایج بحث بر انگیزی ایجاد کرده و به نظر می‌رسد محققان توافقی در مورد موثر بودن نسبی تمرین پلایوتمریک در مقایسه با تمرین با وزنه و یا ترکیب این دو در بهبود قالب توان انفجاری و یا دیگر فاکتورهای آمادگی جسمانی ندارد. در تحقیق حاضر، پژوهشگر به دنبال این موضوع است تا تاثیر هر یک از انواع تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر متغیرهای توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام را بررسی کند. با توجه به این مسئله، پژوهشگر قصد دارد تاثیر شش هفته سه روش تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر روی فاکتورهای توان بی‌هوازی و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام شهرستان گرگان را مقایسه کند.

 

 

 

1-3- ضرورت و اهمیت

 

دامنه ی استفاده از روش‌های مختلف تمرینی در ورزش بسیار گسترده است و استفاده از هر شیوه‌ی تمرینی اطلاعات خاص مربوط به آن را

 می‌طلبد و هر یک از روش‌های تمرینی برای تقویت فاکتورهای خاصی به کار گرفته می‌‌شود. متاسفانه اغلب مشاهده ‌شود که بعضی از مربیان بدون توجه به میزان کارآمدی و قابلیت اثر بخشی تمرین، نسبت به تجویز آن برنامه اقدام می‌کنند. از جمله این برنامه‌های تمرین ناموفق ‌می‌توان به فعالیت‌هایی که زمان نقش مهمی در آن دارد، اشاره کرد.

 

اجرای هر فعالیتی در حداقل زمان همواره مورد توجه بشر بوده است. توان، از مهمترین عوامل آمادگی جسمانی است که در اغلب رشته‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. بسیاری از ورزش‌های انفرادی و تیمی که در آنها به پریدن، ضربه زدن و سرعت نیاز است، به میزان زیادی به توان انفجاری پا بستگی دارد (آروین، 1377). در نتیجه در دهه‌ های گذشته تلاش مربیان و محققان بر تعیین مکانیزم‌های تمرینی مناسب برای بهبود توان پا و اجرای ورزشکاران تمرکز یافته است. به احتمال زیاد دو شیوه‌ی تمرینی با وزنه و پلایومتریک بر عوامل حرکتی و جسمانی موثر است ولی در مورد این موضوع که کدام روش بر بهبود فاکتورهایی همچون توان و قدرت مفیدتر است ابهاماتی وجود دارد و همچنین این مسئله که آیا تمرین ترکیبی پلایومتریک – با وزنه تواند نسبت به هر کدام به تنهایی مفیدتر باشد جای بحث و بررسی دارد و این موضوعی است که برای ورزشکاران و مربیان قابل بحث است. در صورت روشن شدن این مطلب، ورزشکاران می‌توانند در زمان کمتر و با صرف هزینه و انرژی کمتر به نتیجه دلخواه درست یابند (پارسا، 1377).

 

از طرفی، با توجه به نوع تمریناتی که ورزشکاران پرورش‌اندام انجام می‌دهند و سازگاری‌های بوجود آمده در این ورزشکاران در نتیجه تمرینات طولانی مدت، بررسی اثرات تمرینات پلایومتریک و تمرینات مقاومتی با وزنه و فاکتورهای آمادگی جسمانی موضوع جالبی است. مسأله قابل توجه دیگر آن است که هر یک از برنامه‌های تمرینی نیاز به امکانات ویژه ای دارد. بنابراین به دلیل کمبود امکانات و تجهیزات پیشرفته در سالن‌های ورزشی، استفاده از تمرینات پلایومتریک تواند روشی مناسب و جایگزین برای مربیان و معلمین ورزش باشد. مروری بر پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که مطالعات کمی بر ورزشکاران پرورش‌اندام صورت گرفته است و در نتیجه محقق بر آن شد که تاثیر این برنامه‌های منتخب را بر این ورزشکاران بررسی کند.

 

 

 

1-4- اهداف تحقیق

 

1-4-1- هدف کلی

 

مقایسه تاثیر سه روش تمرینی منتخب پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلامتریک با وزنه بر توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

 

 

1-4-2- اهداف توصیفی

 

1- توصیف ویژگی‌های فردی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

2- توصیف توان بی‌هوازی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

3- توصیف چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

 

 

1-4-3- اهداف اختصاصی

 

• تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات منتخب ترکیبی پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• مقایسه تاثیرات تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک- با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• مقایسه تاثیر تمرینات پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

 

1-5- فرضیه‌های تحقیق

 

فرضیه اول: تمرینات پلایومتریک تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه دوم: تمرینات مقاومتی با وزنه تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه سوم: تمرینات ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه چهارم: تفاوت معنی‌داری بین سه شیوه‌ی تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک-مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام وجود ندارد.

 

فرضیه پنجم: تمرینات پلایومتریک تاثیر معنی‌داری بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه ششم: تمرینات مقاومتی تاثیر معنی‌داری بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه هفتم: تمرینات ترکیبی پلایومتریک-مقاومتی تاثیر معنی‌داری بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه هشتم: تفاوت معنی‌داری بین سه شیوه تمرین بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام وجود ندارد.

 

 

 

1-6- محدودیت‌های تحقیق

 

1-6-1- محدودیت‌های قابل کنترل

 

• آزمودنی‌ها فقط از شهر گرگان انتخاب شدند.

 

• آزمودنی‌ها فقط از جنس مذکر بودند.

 

• نوع تمرین برای هر گروه تجربی ثابت و مشخص بود و شدت تمرین‌ها و میزان پیشرفت آن کنترل شدند.

 

• زمان و تعداد جلسات و هفته‌های تمرینی برای گروه‌های تجربی یکسان بود.

 

• برای به حداقل رساندن خطا و از بین بردن آسیب، شکل درست حرکت آموزش داده شد.

 

 

1-6-2- محدودیت‌های غیر قابل کنترل:

 

• عدم کنترل دقیق رژیم آزمودنی‌ها در طول دوره تمرین‌ها

 

• عدم کنترل دقیق فعالیت‌های روزانه و عمل آزمودنی‌ها

 

• عدم کنترل شرایط روحی آزمودنی‌ها به ویژه در زمان اجرای آزمون‌های اولیه و نهایی

-Chu

 

-Kathleen et al.

:

فوتبال یک ورزش تیمی و محبوب‌ترین ورزش در بیشتر کشورهای جهان است که توسط دو تیم یازده نفره متشکل از بازیکنان فوتبال با یک توپ فوتبال بر روی چمن طبیعی یا مصنوعی با هدف گل‌زدن انجام می‌گیرد. یازده بازیکن هر تیم شامل چند مهاجم، هافبک، مدافع و یک دروازه‌بان می‌شوند که توسط سرمربی در زمین چیده می‌شوند و مانند یک سیستم عمل می‌کنند که سیستم فوتبال نامیده می‌شود. طول زمین فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ متر و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متر است. فوتبال در دو نیمه ۲۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای انجام می‌گیرد و در بازی‌های حذفی و رفت و برگشتی گاهی‌اوقات، وقت‌های اضافه و پنالتی نیز به آن افزوده می‌گردد.

 

از آنجایی که کف پای انسان ها در انجام حرکاتی چون تعادل و جابجایی نقش تعیین کننده ای دارد. مسائلی چون راه رفتن و فعالیت های ورزشی وضعیت کف پا از عوامل مهمی است که باید توجه خاصی به آن شود. میزان قوس های کف پا در جذب شوک و فشارهای وارده به بدن نقش مهم و اساسی را دارد(8،9). با توجه به سه حالت (کف پای صاف- نرمال- کف پای گود)سطحی که وزن بدن را تحمل می کند فرق کرده و همچنین باعث جابجایی مرکز فشار (Cop) می‌شود که اثر گذار در تعادل، چابکی، سرعت عمل و عکس و العمل می باشد. طبق آمار گزارش شده توسط سابوت نیک، 60% افراد دارای قوس طبیعی، 20%دارای قوس کم 20% دارای قوس زیاد در پا می باشند(9،10) .cop را به عنوان یک نیروی لحظه ای که توسط عکس العمل وارد می‌شود می توان تعریف کرد. از cop برای ارزیابی بیماریهای اسکلتی عضلانی در مچ پا که شامل ساختارهای عملکردی و شاخص تعادل می باشد می توان استفاده کرد(11،12).

 

ساختار آناتومیکی پا و توزیع نیروی عکس العمل زمین متناسب با آن، عملکرد پا را حین تحمل وزن و پیشروی تحت تاثیر قرار می دهد(13). تحقیقات نشان داده است که فشار بیش از حد در کف پا با ایجاد زخم، پینه، ناهنجاری های پا، کاهش ضخامت بافت کف پا و محدود شدن حرکت مفاصل در ارتباط می باشد(14). Cop نمودار توزیع فشار در ناحیه جلو – عقب و داخلی – خارجی برای هر فردی ارائه می دهد. نتایج حاصل از آزمایش های ایستا که می تواند در مراحل اولیه توانبخشی کاربرد داشته باشد همچنین برای انجام تست های پویا در مراحل بعدی نیز کاربرد دارند. اکثر دلایل خستگی و درد های پا در  مردم به علت وجود ناهنجاری می باشد. تشخیص ناهنجاری ها می بایست چیزی بیشتر از یک مشاهده بصری باشد(15). با توجه به مطالب بالا متوجه می شویم که با انجام مشاهده و بررسی، روی کف پا می توان در کاهش ناهنجاری حین انجام فعالیت ورزشکاران شرایطی را ایجاد کرد تا راحت تر و بهتر بتوانند به فعالیت بپردازند.

 

در این میان برای کاهش ناهنجاری در  فعالیت ورزشکاران برآنیم تا مقایسه تغییرات پویای الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و Cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز را حین راه رفتن به انجام رسانیم.

 

1-2-بیان مسئله:

 

نتایج مطالعات پیشین نشان می دهد که آگاهی از میزان و نحوه توزیع فشار در کف پا فعالیت های روزمره همچون راه رفتن و دویدن می تواند معیار مناسبی برای بررسی وضعیت پا در افراد مختلف باشد. اندام تحتانی علاوه بر آنکه سطح اتکای آدمی است عامل جابجایی او نیز به شمار می رود. بنابراین ناهنجاری های بخش تحتانی علاوه بر تغییرات در وضعیت ایستاده، جابجایی او را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است منجر به اختلال در کنترل پاسچر، اختلال در فشار وارده بر کف پا و بروز آسیب های مختلف گردد(14،15،16). سطوتی و همکاران(1391)، در تحقیق خود گزارش کردند که افراد مبتلا به صافی کف پا به دلیل از دست دادن تنطیم راستای ساختار پا و کاهش درک حرکتی لیگامان‌ها و تاندون‌های پا در مقایسه با افراد سالم، تعادل کمتری طی ایستادن دارند. به نظر می‌رسد که کفی طبی سبب بهبود تنظیم راستای ساختار پا و کاهش نیروهای وارد بر لیگامان‌ها و در نتیجه بهبود تعادل می‌شود(36). خدا ویسی(1388)، گزارش کرده است که افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی زیاد در پا، عملکرد تعادلی ضعیف تری نسبت به افرادی با قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا و افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی کم، عملکرد ضعیف تری نسبت به افراد با ارتفاع قوس طولی داخلی نرمال دارند(37). هرتل و همکاران(2002)، گزارش کردند که افراد ی با ارتفاع قوس طولی داخلی زیاد در پا، میزان انحراف مرکز فشار بیشتری نسبت به افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی نرمال در پا دارند، در حالی که تفاوتی در سرعت و میزان انحراف مرکز فشار بین افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا مشاهده نشده است(18). دی کوک و همکاران (2007)، cop را بر روی هر سه نوع قوس پا (کف پای با انحنای زیاد- نرمال- کف پای با انحنای کم) مطالعه کردن و در نتیجه گزارش کردند که جابجایی cop در قوس با انحنای کم ،بیشتر است(20). سندری و همکاران[4] (2008)، هنگام اندازه گیری تعادل، تفاوت معنی داری بین افراد با ارتفاع قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا مشاهده نکرده

 اند (19). کفی سبب انتقال فشار از سایر نواحی مجاور شامل پاشنه و جلوی پا به ناحیه میانی پا می گردد که با نتایج سایر مطالعات سازگار است و کاهش فشار معنادار در ناحیه پاشنه با بهره گرفتن از ارتز آن را تایید می نماید که ممکن است نشان دهنده عملکرد کفی در جبران عمل از دست رفته قوس طولی در این دفورمیتی باشد. همانگونه که از تحقیقات حاضر درک می‌شود در صورتی که در اندام تحتانی و بخصوص ناحیه ی مچ پا ناهنجاری رخ دهد ما شاهد کاهش کیفیت راه رفتن و یا انجام هر گونه فعالیت ورزشی خواهیم بود که در این میان شاید بتوان مواردی را مشاهده کرد که با وجود ناهنجاری بتوانند فعالیت خود را به نسبت دیگران به بهترین نحو انجام دهند اما به علت اینکه این اتفاق شاید به ندرت اتفاق افتد ما بیشترین تمرکز خود را بر روی آحاد مردم و بالاخص ورزشکاران متوجه می کنیم. در ورزشکاران داشتن وضعیت بدنی خوب، تمرکز و نیز تعادل باعث بهتر نتیجه گرفتن و موفقیت در تمامی عرصه های پیش رو خواهد شد. در این میان داشتن تعادل مطلوب باعث خواهد شد تا دیگر شرایط نیز برای ورزشکار به صورت ایده آل به وجود آید.(21)

 

با توجه به تحقیقات اندکی که در این زمینه انجام شده است این سوال مطرح می‌شود که آیا تفاوتی در الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز وجود دارد؟

 

 

 

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق:

 

پا انتهایی ترین بخش در اندام تحتانی است و یک سطح نسبتا کوچک حمایتی است که تعادل بدن را حفظ می کند(26). در انجام حرکات ورزشی اندام تحتانی نقش مهمی دارد پس مشکلات پا با کاهش سرعت راه رفتن، خطر سقوط، برهم خوردن تعادل و اجرای نا کارآمد فعالیت ها در زندگی ارتباط تنگاتنگ دارد(27،28). در هنگام ایستادن روی یک پا منطقی به نظر می رسد که حتی کوچکترین تغییرات بیومکانیکی در سطح اتکاء بر روند پاسچر تاثیر بگذارند. با توجه به تحقیقاتی که موجود می باشد ارتفاع بیش از حد کم یا زیاد(کف پای صاف و گود) به عنوان فاکتوری برای کاهش سرعت عملکرد و آسیب به حساب می آیند. افراد دارای قوس پای بیش از حد ممکن است در معرض خطراتی چون درد قدام زانو، شکستگی های ناشی از فشار و آسیب های مچ پا قرار گیرند(29). و البته افراد دارای قوس پای کم هم ممکن است  در معرض خطراتی چون درد زانو و دیگر آسیب های ساختار داخلی درگیر قرار داشته باشند(30). با توجه به تحقیقات که تا به امروز در زمینه بررسی قوس های کف پایی صورت گرفته است منطقی به نظر می رسد که حتی یک تغییر ناچیز بیومکانیکی می تواند در کنترل پاسچر و نیز جابجایی مرکز فشار در کف پا تاثیر داشته باشد که  البته بیشتر بر روی افراد بیمار و یا افراد دارای کف پای طبیعی  بوده است اما ما در صدد این هستیم که قوس ها و الگوی پخش فشار را بر روی ورزشکاران بررسی کنیم تا بتوانیم به آنها برای بهبود عملکرد در حین ورزش و نیز سودمند کردن روش های درمانی و حرکات اصلاحی کمک نماییم.

 

 

 

 

 

1-4-فرضیات تحقیق:

 

1-4-1-فرض کلی :

 

بین الگوی پخش فشار کف پا (زمان تماس، اوج نیرو و سطح تماس) بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن تفاوت وجود دارد.

 

 

 

1-4-2-فرضیات اختصاصی:

 

1. در شاخص قوس بین دو گروه فوتبالیست های نوجوان و جوان تفاوت وجود دارد.

 

1. در الگوی پخش فشار کف پایی بین دو گروه فوتبالیست های نوجوان و جوان تفاوت وجود دارد.

 

1. در cop دو گروه فوتبالیست های نوجوان و جوان تفاوت وجود دارد.

 

 

1-5-اهداف تحقیق:

 

1-5-1-اهداف کلی :

 

مقایسه تغییرات پویای الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و Cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن

 

 

 

1-5-2-اهداف اختصاصی:

 

1. مقایسه شاخص قوس بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن

 

1. مقایسه تغییرات پویای الگو پخش فشار کف پا (زمان تماس، اوج نیرو و سطح تماس ) بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن

 

1. مقایسه cop بین فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز حین راه رفتن

 

 

– Subotnick

 

– Hertel and et al

 

– Cock and et al

 

– Sandrey and et al

:

 

امروزه شاهد رشد و تحول عظیمی در جهان هستیم که از آن جمله جابجا شدن رکوردها در رشته های مختلف ورزشی است. با گسترش حرفه ای گری در ورزش، برنامه ریزان و مسئولین دنیای ورزش به دنبال آن هستند تا از آخرین دستاوردهای علمی و عملی بهره جویند. سال های زیادی است که ورزش از حالت سنتی خود خاج شده و اگر ملتی در این مبارزه علمی از قافله عقب بماند در جهان ورزش حرف برای گفتن ندارد.

 

بدیهی است که تمامی اعمال بشری از دو جنبه فیزیولوژیکی و روانی قابل بررسی است و با توجه به نقشی که جنبه های روانی در اعمال و رفتار بشر دارند، اهمیت دادن به مباحث روان شناسی از ارزش و اعتبار ویژه ای برخوردار است رحیمی،(1388).

 

یکی از مسائل مهمی که توجه اندیشمندان را به خود جلب کرده است، بررسی و تبیین پرخاشگری در ورزش است. در این زمینه انجمن بین المللی روانشناسی ورزشی منشا و عواقب اعمال پرخاشگری و خشونت را که در اغلب ورزش ها معمول شده، مورد بررسی قرار داده است. این انجمن اقداماتی را به منظور به حداقل رساندن چنین رفتارهایی در ورزش توصیه نموده و ورزشکاران جوان را به اجرای بازی های جوانمردانه تشویق و ترغیب می نماید (رحمتی، 1381).

 

دست زدن به رفتارهای پرخاشگرانه و تخریبی هواداران باشگاه ها در ورزشگاه یا خارج از آن، پس از شکست یا پیروزی تیم مورد علاقه از آن حکایت دارد که در کشور ما شرایطی ایجاد نشده است تا هیجانات دوره جوانی راه طبیعی خود را طی نماید. در خصوص علت شناسی و شناخت علل و عوامل موثر در شکل گیری ناهنجارهای رفتاری ذکر این نکته ضرورت دارد که در جامعه ما به بسیاری از نیازهای نسل جوان پاسخ مثبت داده نشده است، به همین خاطر جوانان خشم حاصله از ناکامی در دسترسی به فرصت های تحصیلی، اشتغال، ازدواج و تشکیل خانواده را برون فکنی کرده و به سوی دیگران و یا محیط پیرامونی پرتاپ می کنند و به ناهنجاری های رفتاری، پرخاشگری و رفتارهای تخریبی در ورزشگاه و یا خارج از آن دست می زنند. بررسی های انجام شده حاکی از آن است که تماشاگران فوتبال رفتارهای خشونت آمیز را از ورزشکاران، مربیان، لیدرهای تماشاگران، طرفدارن و نیز یکدیگر می آموزند و به منظور همرنگی با جماعت و تحت تاثیر انبوه تماشاگران در ورزشگاه ها و خارج از آن به رفتارهای پرخاشگرانه دست زده و هنگام خروج از ورزشگاه به تخریب موال و تاسیسات میادین ورزشی دست می زنند (صفابخش، 1382).

 

محققین در یک نگاه کلی پرخاشگرانه را این گونه تعریف می کنند: هر نوع رفتاری که به قصد آسیب رساندن عمدی به شخص دیگر انجام شود که این آسیب ممکن است روانی یا فیزیکی باشد (برکویتز، 1986).

 

تحقیق حاضر سعی دارد که بعضی عوامل اثرگذار در بروز پرخاشگری تماشاگران فوتبال راشناسایی کند.

 

 

 

 

     1-2 بیان مسأله

 

امروزه در آمد ورزش و فعالیتهای مربوط به آن زمان و انرژی فراوانی هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. رقابتهای ورزشی، ورزشکاران و تماشاگران را در وضعیت های قرار می دهند که ممکن است قواعد، هنجارها و تقسیم کارهای رایج به آسانی نقص و به رویارویی ها پرخاشجویانه و خشونت آمیز منجر شود (رحمتی و محسنی تبریزی، 1382)

 

به طوری که مسابقات ورزشی می تواند به حوادث جبران ناپذیر و زیان باری از جمله نابینا شدن سرباز نیروی انتظامی در جریان مسابقات در لیگ برتر فوتبال کشور، کشته و زخمی شدن تعدادی از تماشاگران در بازی مقدماتی جام جهانی 2006 ما بین ایران و ژاپن اشاره کرد (سلطان حسینی و همکاران، 1389).

 

پرخاشگری و خشونت به هم مرتبط هستند، اما وضعیت های متفاوتی را به وجود می آورند. پرخاشگری در عرصه فعالیت های ورزشی به شکل ابزاری و بازتابی یا کلامی و فیزیکی تجلی می یابد و از سوی افراد حاضر و شرکت کننده به عنوان تماشاگران در رویداهای ورزشی در قبال سایر تماشاگران، بازیکنان، مربیان، مقامات ورزشی، عام مردم و اموال صورت می گیرد (رحمتی و محسنی تبریزی 1382).

 

هر چه ورزش و بخصوص فوتبال در کشور ما به سمت جلو حرکت می کند بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا می کند که این موضوع یک مشکل اساسی در جامعه ورزشی ما تبدیل شده (رمضانی نژاد و همکاران،  1391).

 

هر ساله در سراسر جهان میلیون ها دلار صرف تامین  وجایگزین چیزی می شود که وندال ها یا همان پرخاشگرها کمر به نابودی آن بسته اند. در سال 1989 در انگلستان به علت درگیری تماشاگران انگلیسی در استادیوم هیلزبرو، 96 کشته و صد ها مجروح  نفر مجروح شده اند (وثوقی و خسروی نژاد 1388).

 

خشونت در ورزش خاص فوتبال نیست و خشونت فوتبال نیز به منطقه جغرافیایی خاص یا فرهنگ ویژه ای محدود نمی شود، اما از آنجا که خشونت و پرخاشگری، پدیده هایی روانی _ اجتماعی هستند که در محیط های جمعی هیجان آور، امکان تجلی پیدا کنند و فوتبال بیش از دیگر ورزش ها زمینه ساز چنین محیطی به شمار می رود، خشونت در فوتبال پیش از رشته های ورزشی دیگر تجلی یافته و به آن توجه شده است (محسنی تبریزی، 1383 ).

 

البته این موضوع بارویکرد های مختلف علمی تجزیه و تحلیل شده است. صرفه نظر از بررسی های مبتنی بر نظریه و مدلهای مفروض علمی که بیشتر بر عوامل و فرایند های درونی پرخاشگری متمرکز شده اند (محسنی تبریزی و رحمتی 1381، رحمتی 1383)، به نظر می رسد عوامل محیطی و بیرونی بسیاری نیز در بروز پرخاشگری در میان تماشاگران نقش دارند. گزارشها و تحقیق های توصیفی فراوانی به این  موضوع پرداخته اند و هر کدام نیز واقعیت های پرخاشگری را از ابعاد مختلف آشکار کرده اند (چستر 2001 ).

 

از جمله تحقیقات صورت گرفته در این زمینه می توان به  کواکلی و دانلی (2006)، دانیالو (2007) نصر اصفهانی (1389)، رمضانی نژاد و همکاران (1391) اشاره کرد.

 

 

با بررسی ادبیات پیشینه و تحقیقات پرخاشگری ورزشی به نظر می رسد می توان با مشخص کردن عوامل پرخاشگری علاوه برفراهم کردن بستر حضور امن تماشاگران در ورزشگاه ها و کنترل و کاهش عوامل بروز پرخاشگری از پیامدهای بروز پرخاشگری در فوتبال کاست. با توجه به پژوهشی که در سال 1386 انجام شد نتایج نشان داد، از بین متغیر های گوناگون اثر گذار بر خشونت تماشاگران، سن، تحصیلات، و وضعیت اقتصادی_اجتماعی، رابطه معکوس معنی دار و عوامل محیطی رابطه مسقیم معنی دار با بروز خشونت داشت، در مقابل وضعیت تاهل و شغل تماشاگران رابطه معنی داری با بروز خشونت نداشت، و همچنین بهبود عوامل محیطی ورزشگاه مانند سازوکار تهیه بلیط، سرویس های رفت و آمد، امکانات رفاهی و بهداشتی ورزشگاه، نحوه قضاوت داوران و عملکرد بازیکنان، مربیان و نیروی انتظامی بر گرایش و بروزرفتار خشونت آمیز تماشاگران اثر بازدارنده به سزایی داشت، که با توجه به گذشت زمان و تغییر امکانات این مقایسه منطقی به نظر می رسد (محسنی تبریزی، 1383). بنابراین در تحقیق حاضر سعی بر این است که عوامل موثر بر بروز خشونت تماشاگران ورزشی پرداخته شود و به دلیل جایگاه و اهمیت بازی شهرآورد در لیگ فوتبال ایران این پژوهش در این بازی انجام می شود، لذا مطالعه حاضر در مورد تبیین عوامل موثر بر بروز خشونت از دیدگاه تماشاگران می باشد تا به این سوال پاسخ دهد که آیا بین عوامل بروز خشونت تماشاگران فوتبال پس از شهرآورد بزرگ تهران در سالهای 1386 و 1392 تفاوت معنی داری وجود دارد؟

 

 

 

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

 

جامعه شناسان بر این باورند که حیات اجتماعی بر واقعیتی به نام هنجار استوار است. هنجار قواعد رفتار اجتماعی به شمار می روند که جای اصول وقواعد رفتاری هر جامعه را تضمین می کنند بقا و استمرار هر جامعه در گرو متابعت اعضای جامعه از هنجار و ارزشهای فرهنگی مقررات آن جامعه است .(اگ برون و نمیکف1372)

 

بر این اساس خشونت گرایی تماشاگران فوتبال به عنوان یک انحراف هنجار اجتماعی موجب اختلال در کارکرد نظام اجتماعی می شود، و از آنجا که مباحث مربوط به ناهنجاری ها، اختلالات رفتاری، انحراف اجتماعی به طور عام مسائل و مشکلات اجتماعی در جامعه شناسی تحت عنوان کلیه آسیب های  اجتماعی مطرح می شود از این منظر خشونت گرایی تماشاگران فوتبال می توان به مثابه یک آسیب  یا درد اجتماعی تلقی گردد. با توجه به این که آسیب های اجتماعی دامنه توسعه اجتماعی را محدود می کنند و خشونت در هر جایی که رخ می دهد مشکلات اجتماعی و فردی را به اوج خود می رساند (محسنی تبریزی، 1383) بنابراین مطالعه پدیده خشونت گرایی تماشاگران فوتبال در این چهار چوب ضرورت می یابند.

 

اهمیت و ضرورت این مطالعه زمانی بیشتر مشخص که به ابعاد مختلف این پدیده و آسیب های مختلف آن توجه کنید .گاهی اوقات دیده شده است که تعصبات تیمی تماشاگران و تأثیر جو ورزشگاه و سایر عوامل بر آنان که در زمان برگذاری مسابقه فوتبال به صورت شعار دادن علیه تیم های فوتبال برای تیم مقابل فحاشی به بازیکنان و مربیان تیم های مقابل ، داور و یا پرتاب اشیاء به درون زمین مسابقه نمود می یابد. پس از برگزاری مسابقات به خشونت و درگیری با دیگر تماشاگران و تخریب اموال و اماکن عمومی در خیابان های اطراف ورزشگاه می انجامد.

 

این رفتار از جنبه های مختلف مسئله ساز می شود:

 

زمینه های اقتصادی حاصل از آن که شاید در مقایسه با جنبه های فرهنگی اجتماعی و سیاسی آن قابل اغماض باشد، گاها بسیار زیاد می باشد به عنوان مثال در خاتمه بازی استقلال ـ پرسپولیس در نه دی ماه 1379 تعداد715 دستگاه اتوبوس دچار خصارت کلی شده اند(رحمتی ،ـ1381،ص40). در بعد اجتماعی رفتار خشونت آمیز تماشاگران با اختلال در نظر و اهمیت جامعه موجب از بین رفتن ثبات اجتماعی حاکم بر جامعه می شود.از سوی دیگر این خشونت که عمدتا برنامه ریزی نشده و ناشی از شرایط حاکم و گروهی بر فضای گروهی جماعت است، ممکن است با مدیریت گروهای فرصت طلب و مخالف به عرصه های سیاسی کشانده شود و مورد سوء استفاده قرار گیرد. همچنین سوء استفاده های زیاد و تبلیغاتی از این حوادث باعث ارائه چهره زشت از جامعه در سطح بین المللی خواهد شد.اهمیت این مسئله برای جامعه و کشور ما دو چندان است چرا که مسئولین کشور اهتمام به ارائه مدلی زیبا و کار آمد از نظام فرهنگی و اسلامی ایران در سطح بین المللی دارند(محسنی تبریزی، 1383) و از این رو بروز چنین صحنه هایی همواره موجب این سوال خواهد شد که علل و عوامل این نوع پرخاشگری ها چه می تواند باشد. هر چند که سطح فعلی رفتار خشونت آمیز در بین تماشاگران ایرانی در حدی نیست که این مسئله به عنوان یک معضل برسی شود و در صورتی که این رفتار تعریف وسازماندهی، به شیوه مناسب نظارت و کنترل نشود، در درازمدت پتانسیل تبدیل شدن به یک معضل را دارند با توجه به دلایلی که  برای اهمیت این موضوع  از جنبه های مختلف ذکر شد، مطالعه و برسی آن جهت شناسایی، ابعاد مختلف و عوامل مؤثر بر آن ضرورت می یابد.

 

 

 

1-4 اهداف تحقیق

 

1-4-1- هدف کلی

 

مقایسه علل آشوب تماشاگران فوتبال پس از شهر آورده بزرگ ایران (از دیدگاه تماشاگران) در سال 1385و 1392می باشد.

 

 

 

1-4-2- اهداف ویژه

 

1.توصیف ویزگی های جمعیت شناختی ازمودنی ها

 

2.توصیف نمرات رفتارخشونت آمیز و گرایش به خشونت آزمودنی ها

 

3.توصیف نمرات جو نامطلوب ورزشگاه

 

4.مقایسه ارتباط بین ویژگی های جمعیت شناختی (وضعیت تاهل، سن، میزان درامد، شغل، سطح تحصیلات و رسانه) با رفتار خشونت آمیز و گرایش به خشونت، در سال های 92-86

 

5.مقایسه ارتیاط تاثیر جو نامطلوب ورزشگاه با رفتار خشونت آمیز و گرایش به خشونت در سال های 92-86.

 

 

6. مقایسه ارتباط رفتار خشونت آمیز با گرایش به خشونت در سال های 92-86

 

1-5سوالات تحقیق

 

آیا بین ارتباط ویژگی های جمعیت شناختی (وضعیت تاهل، سن، میزان درامد، شغل، سطح تحصیلات و رسانه) با رفتار خشونت آمیز  در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

 

آیا بین ارتباط ویژگی های جمعیت شناختی (وضعیت تاهل، سن، میزان درامد، شغل، سطح تحصیلات و رسانه) با گرایش به خشونت، در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

 

.آیا بین ارتیاط تاثیر جو نامطلوب ورزشگاه با رفتار خشونت آمیز در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

 

.آیا بین ارتیاط تاثیر جو نامطلوب ورزشگاه با گرایش به خشونت در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

 

آیا بین رفتار خشونت آمیز با گرایش به خشونت در سال های 92-86 تفاوت وجود دارد؟

 

1-6پیش فرض های تحقیق

 

 

1. همه ی پاسخ دهندگان درک مطلوبی از پرسش های پرسشنامه دارند و با دقت به پرسش ها پاسخ داده اند.

 

1. همه ی پاسخ دهندگان با دقت به پرسشنامه پاسخ داده اند.

 

 

امروزه افراد در محیطی زندگی می کنند که به طور روزافزونی به سوی اقتصاد مبتنی بر خدمات پیش می روند. در سال های اخیر توجه به نیاز های مشتریان و پاسخگویی به خواسته های آنان، چه در بخش تولید و چه در بخش خدمات، یکی از اصلی ترین و ضروری ترین وظایف و اهداف سازمان ها شده است (41 و 46). بیش از نیمی از تولید ناخالص اغلب کشورهای جهان از بخش خدمات حاصل می شود و به دلیل ویژگی های خاص این بخش (نظیر ارتباط مستقیم با مشتریان)، توجه به این بخش اهمیت بسیاری دارد (29). کیفیت به عنوان یکی از مهمترین معیار های ارزیابی خدمات است. مفهومی گسترده که قسمت های مختلف سازمان نسبت به آن تعهد دارد (41). هدف آن بالا بردن کارایی کل سازمان با حداقل هزینه به منظور افزایش قابلیت رقابت است. به نحوی که کل این مجموعه را با ویژگی های مورد نظر مشتری تطبیق دهد. بدین ترتیب ارائه خدمات با کیفیت به مشتری برای بخش خصوصی و دولتی از موضوعات استراتژیک است (1).

 

مفهوم و تعریف کیفیت خدمات توسط کارهای عملی که توسط پاراسورامان و دیگران صورت گرفته است، تحت تاثیر قرار گرفته است (57). کیفیت خدمات عبارت از میزان اختلاف موجود بین انتظارات و ادراکات مشتریان از خدمات دریافتی است، این تعریف توسط رابطه    Q= P-E نشان داده می شود، که در این رابطه P نشان دهنده درک مشتری، E نشان دهنده انتظارات و Q بیانگر کیفیت خدمات دریافتی است (54).

 

تحقیقات نشان می دهد که در دو دهه اخیر، علاقه مندی به کیفیت خدمات در صنعت ورزش نیز مطرح شده است. به گونه ای که امروزه کیفیت خدمات یکی از مهمترین سرفصل ها در زمینه مدیریت خدمات و بازاریابی ورزشی است. ارائه خدمات در ورزش بیشتر به مشتریان متمرکز شده است (57). این امر نه تنها کیفیت را در مراحل موجود در بر می گیرد، بلکه آگاهی مشتریان از محصول را نیز شامل می شود. ارزش و اهمیت مشتری در نگاه سیستمی به صورت نظام ارزشی در دو مبحث بررسی می شود: اول ارزشی که مشتری برای فروشنده دارد و دیگری ارزش از دیدگاه مشتری. هر مشتری ارتباطی با فروشنده برقرار می کند که شرکت ها باید آن را حفظ نموده و توسعه دهند زیرا ارتباط با مشتری وجود ندارد بلکه باید به دست آید (23). از این رو با شدت گرفتن رقابت در بین عرضه کنندگان خدمات ورزشی شناخت انتظارات مشتریان و سطوح این انتظارات از سازمان های ورزشی به بازاریان خدمت اجازه می دهد تا تعیین کنند که آیا خدمات ارائه شده سطح قابل قبولی از کیفیت را دارا هستند(58)

 

در طی چند سال اخیر با ورود بخش خصوصی به بخش خدمات و به ویژه در بخش خدمات ورزشی و اجازه واگذاری بخش خصوصی،  بخش دولتی با پیشینه انحصاری و غیر رقابتی اش در ارائه این خدمات، خود را با بخش خصوصی به عنوان رقیبی تازه از راه رسیده مواجه می بیند. در این میان آنچه تداوم باشگاه های ورزشی را در هر دو بخش تضمین می کند ارائه خدمات به شکلی مطلوب و متناسب است تا بتوان ضمن برآوردن انتظارات و خواسته های مشتریان موجب کسب رضایت و وفاداری آن ها شد و این مهم حاصل نمی شود مگر اینکه باشگاه های ورزشی توجه به کیفیت خدمات را به عنوان مفهومی در برگیرنده انتظارات مشتریان در حفظ و ارتقای آن ها دانست (32).

 

باشگاه های دولتی و خصوصی، به عنوان سازمان هایی که امروزه سهم مهمی در ارائه خدمات به جوانان، نوجوانان، افراد میانسال و بزرگسال، مربیان، ورزشکاران و غیره به عنوان مشتریان خود را دارا می باشد شناخته شده هستند (3). بنابراین جلب رضایت این باشگاه ها از مشتریان خود و برآورده کردن انتظارات آن ها نیاز توجه جدی این سازمان ها به بهبود کیفیت خدمات را می طلبد (8). از طرفی با توجه به ضروریاتی که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد ارزیابی مستمر کیفیت خدمات باشگاه های دولتی و خصوصی کمک شایانی به این سازمان ها جهت ارتقاء سطح کیفی و کمی فعایت های خویش و کمک به ارائه خدماتی با کیفیت روزافزون بهتر، خواهد نمود (17).

 

خصوصی سازی باشگاه های ورزشی و دادن اختیار مدیریت و سرپرستی باشگاه های ورزشی (که البته توسط خود باشگاه های ورزشی ساخته شده اند) به بخش خصوصی می تواند کیفیت عملکرد باشگاه را تا میزان قابل توجهی افزایش دهد (20). البته قضاوت کردن در این مورد باید توسط استفاده کنندگان انجام پذیرد. از آن جایی که بخش خصوصی به دنبال بازگشت سرمایه خویش است و به این مسئله واقف است که بازگشت سرمایه وقتی به خوبی انجام می پذیرد که کیفیت خدمات ارائه شده بالا باشد بنابراین همواره در جهت بالا بردن کیفیت خدمات خویش می کوشد. به گفته برخی محققان شاید این تلاش بخش خصوصی به این خاطر است که خود مدیریت از جیب خود سرمایه گذاری کرده است و به هیچ عنوان برایش قابل توجیه نیست که از هرگونه تلاشی برای بازگشت سرمایه خود دریغ کند. در راس هم این تلاش ها بهبود کیفیت خدمات خویش جهت جذب مشتریان بیشتر می باشد. برخی محققین معتقدند که اساسا بخش دولتی در مقایسه با بخش خصوصی، ویژگی هایی دارد که در تامین و تولید کارا، اثربخش و اقتصادی خدمات و کالاها با مشکلات و دشواری هایی مواجه می باشد. در مقابل بخش خصوصی به سبب رقابت و همچنین به دلیل هدف ها، مدیریت، ساختار و نیروی انسانی کاملا متفاوت با بخش دولتی بوده و قادر است با کارایی بیشتر به تولید و تامین کالاها و خدمات بپردازد. (25)

 

حال پیش بینی می شود که وزارت تربیت بدنی در کشور ما نیز ناگزیر همانند کشور های پیشرفته فرایند واگذاری بخش دولتی به بخش خصوصی را در سال های نزدیک اجرا کند که البته این کار در سطح اندک صورت گرفته است اما اگر در سطح قابل قبولی صورت پذیرد آن گاه بخش دولتی خود را در مقابل بخش خصوصی می بیند و باید پا به پای بخش خصوصی در بهبود خدمات خویش تلاش کند (50).

 

باشگاه های خصوصی و دولتی زمانی می‌توانند در انجام مدیریت کیفیت موفق شوند که مدیران در اجرای آن مشارکت داشته باشند و نسبت به آن آگاهی،‌ باور، ‌اعتماد عمیق و مهارت داشته باشند البته در این میان حمایت وزارت ورزش و جوانان و ادارات تربیت بدنی بسیار موثر است. مشارکت، علاقه، ‌آگاهی و تعهد کارکنان باشگاه ها در تسریع بخشیدن و اجرایی شدن مدیریت کیفیت جامع و ارائه خدمات مطلوب ورزشی نیز ضروری به نظر می‌رسد(50). در این تحقیق سعی شد که مقایسه کاملی بین کیفیت خدمات باشگاه های دولتی و خصوصی استان لرستان انجام گیرد و نتایج مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.

 

 

 

1-2 بیان مسئله

 

یکی از عمده ترین روندها در سال های اخیر، رشد قابل توجه خدمات بوده است (41). در کشور های توسعه یافته 79 درصد از شغل ها را مشاغل خدماتی تشکیل می دهد و 74 درصد از تولید ناخالص داخلی مربوط به خدمات می شود (42 و 41). امروزه سازمان های خدماتی متوجه این موضوع شده اند که به منظور حفظ مشتریان خود و کسب مزیت رقابتی یکی از موضوعات مهم و کلیدی که بایستی همواره مد نظر قرار دهند، بهبود کیفیت خدمات خود می باشد (49). چرا که در پژوهش های مختلف مشخص گردیده است که کیفیت خدمات منجر به رضایت و وفاداری مشتریان شده و نهایتا منجر به سودآوری سازمان می گردد (41، 66، 4). در جهان امروز ارائه کالاها و خدمات با کیفیت مناسب،‌ مبتنی بر رضایت گیرندگان خدمات و بهبود مستمرخدمات از اهمیت زیادی برخوردار است موسسات و شرکت‌ها به خوبی این نکته را دریافته‌اند که رضایت گیرندگان و توجه به خواسته‌ها و نیازهای آنان تأثیر مستقیم در افزایش درآمد،‌ سود و اعتبار اجتماعی آنان دارد و رضایت مشتری که کیفیت با آن‌ ها شروع شد و پایان می‌یابد از اهمیت بالایی برخوردار است و به عنوان یک اصل عمومی پذیرفته شده است (63). در واقع می توان گفت که رضایت مشتریان از خدمات دریافتی و بهبود کیفیت خدمات توسط سازمان دو شاخص مهم در ارزیابی عملکرد سازمان به حساب می آیند (41).

 

مدیران سازمان های خدماتی آگاهند که کیفیت برتر موجب عملکرد بهتر می شود و مزایایی چون وفاداری مشتریان، پاسخگویی به نیازهای آن ها، رشد سهم بازار و بهره وری برای سازمان ها به ارمغان می آورد. آن ها کیفیت خدمات را به عنوان اهرمی برای ایجاد مزیت رقابتی به کار می گیرند. این امر به شرطی محقق می شود که سازمان ها بدانند مشتریان چگونه کیفیت خدماتشان را ادراک می کنند (59). همچنین رضایت مشتریان وابسته به کیفیت خدمات است و می توان احتمال داد با افزایش کیفیت خدمات رضایت مشتریان افزایش یابد. این نگرش به تعهد مشتری، تمایل او به بازگشت، ثبات خرید خدمات، گسترش روابط تجاری میان مشتری و ارائه دهنده خدمات، افزایش تحمل و صبر مشتری در برابر کاستی های احتمالی خدمات آینده، تبلیغات مثبت او درباره ی سازمان منجر می گردد (52).

 

باشگاه های ورزشی به عنوان سازمان های خدماتی که خدماتی را راجع به سلامتی و افزایش طول عمر افراد ارائه می دهند شناخته شده هستند. به گفته دیگر هدف و استراتژی اصلی این سازمانها افزایش سطح سلامتی افراد و مشتریان خود می باشد یا اینکه باید باشد. از این رو صاحبنظران معتقدند که یکی از راه های افزایش اثربخشی این سازمان ها به معنای رسیدن به این اهداف و استراتژی ها بهبود کیفیت خدمات است(62 و 52). همانطور که برخی صاحبنظران و پیشگامان نهضت مدیریت کیفیت جامع “دمینگ” کیفیت را با رضایت مشتریان یکی می داند سازمان های ورزشی و در سطح عملیاتی تر آن ها باشگاه های ورزشی باید به کیفیت خدمات خویش توجه جدی و لازم را مبذول نمایند تا به رضایت مشتری و فواید حاصل از آن دست یابند (56). باشگاه های ورزشی باید توجه داشته باشند که به دلیل اهمیت روز افزون کیفیت خدمات در رضایت مشتریان سولاتی همواره مطرح است: اینکه چگونه می توان کیفیت خدمات را سنجش و ارزیابی نمود؟ شناخت انتظارات مشتریان و سطوح این انتظارات از سازمان های ورزشی به بازاریان خدمات اجازه می دهد تا تعیین کنند ایا خدمات ارائه شده سطح قابل قبولی از کیفیت را داراست؟ خدمات باید از منظر مشتریان جالب، برجسته و مهم تلقی گردند چرا که جالب بودن و مهم تلقی شدن از سوی ارائه دهندگان خدمات به تنهایی کافی نمی باشد و در این مورد بایستی نظرات و خواسته های مشتریان و ادراکات آن ها از خدمات دریافت شده را پی گیری نمود تا از سطح رضایت مندی آنان مطلع گردید. در این راستا پاراسورامان و همکاران وی مدلی برای سنجش کیفیت خدمات ارائه کرده اند. پاراسورامن و همکارانش (1985) کیفیت خدمات را تابعی از تفاوت میان انتظارات و ادراک مشتری دانسته اند. آن‌ ها مدلی را بر مبنای تجزیه و تحلیل شکاف ارائه نمودند. مدل آن‌ ها پنج شکاف را در ارائه خدمات مشخص می کند. این پنج شکاف عبارتند از :

 

شکاف 1 :شکاف میان انتظارهای واقعی مشتریان و درک کارکنان و مدیریت (ارائه‌کننده خدمت) از این انتظارها؛ در واقع مدیر از انتظارات مشتریان آگاه نیست .

 

 

شکاف 2 :شکاف میان درک مدیریت از انتظارهای مشتریان و ویژگی‌های طراحی شده کیفیت در واقع تفاوت میان ادراک مدیر از انتظارات مشتری و مشخصات کیفیت خدمات؛ یعنی داشتن استانداردهای کیفیتی غلط .

 

شکاف 3 :تفاوت میان مشخصات کیفیت خدمات و خدمات ارائه شده ، این شکاف ، شکاف عملکرد خدمات نامیده می‌شود . شکاف میان استاندارد کیفیت خدمات و خدماتی که عملاً به مشتریان ارائه می‌شود.

 

شکاف 4 :تفاوت میان ارائه خدمات و اطلاعات ارائه شده به مشتری درباره خدمات .

 

شکاف 5 :تفاوت میان انتظارات مشتری و ادراک مشتری از عملکرد خدمات . این شکاف به میز ان و جهت چهار شکاف دیگر وابسته است.

 

آن‌ ها این شکاف‌ها را در قالب یک مدل تحت عنوان سروکوال ارائه کردند. در مدل سروکوال، کیفیت خدمات از تفاوت میان انتظارات مشتری و ادراک وی از عملکرد خدمات بدست می‌آید(54) . سروکوال مدلی است که به وسیله آن، می‌توان کیفیت خدمات ارائه شده را بر اساس کاهش شکاف بین سطح انتظارات و تصورات مشتری، افزایش داد و از‌ این طریق به مزایای رقابتی قابل توجهی دست یافت. مبنای اصلی سرکوال، تعیین و اندازه‌گیری شکاف‌های موجود در مدل ارائه خدمات است. براساس این مدل، پاراسورامن و همکارانش(1985) ده بعد برای کیفیت خدمات شناسایی کردند که عبارتند از جلوه‌های ظاهری و عوامل ملموس، قابلیت اعتماد، مسؤولیت پذیری، ارتباطات، اعتبار، امنیت، شایستگی، ادب، درک مشتری و دسترسی. آنان بعدها این ده بُعد را در 5 بعد زیر خلاصه نمودند:

 

 

1. جلوه‌های ظاهری و عوامل ملموس:شامل تسهیلات فیزیکی، تجهیزات سازمان و ظاهر کارکنان

 

1. قابلیت اعتماد: توانایی انجام خدمات به صورت دقیق و قابل اعتماد

 

1. مسؤولیت پذیری: تمایل داشتن برای کمک به مشتری و ارائه خدمات سریع

 

1. تضمین: دانش و ادب کارکنان و توانایی آن‌ ها برای القای اعتماد و اطمینان

 

1. همدلی: ارائه توجه شخصی نسبت به هر مشتری. (55).

 

با توجه به ضروریاتی که راجع به کیفیت خدمات و اهمیت بالای آن جهت بهبود مستمر در باشگاه های دولتی و خصوصی به منظور برآورده کردن انتظارات مشتریان گفته شد محقق حاضر بر آن شده است که به مقایسه کیفیت خدمات باشگاه های دولتی و خصوصی استان لرستان با بهره گرفتن از مدل سروکوال بپردازد و در این راستا به سوالات زیر پاسخ دهد:

 

با توجه به مدل سروکوال چه تفاوتی بین کیفیت خدمات باشگاه های دولتی و خصوصی استان لرستان وجود دارد؟

 

چه تفاوتی بین عوامل 5 گانه کیفیت خدمات(مسؤولیت پذیری، قابلیت اعتماد، جلوه‌های ظاهری و عوامل ملموس، تضمین، همدلی) باشگاه های دولتی و خصوصی وجود دارد؟

 

بر اساس مدل سروکوال میزان شکاف های 5 گانه کیفیت خدمات در باشگاه های دولتی و خصوصی تا چه میزان است؟ و مقایسه این شکاف ها در باشگاه های دولتی و خصوصی به چه صورت است؟

 

1-3 ضرورت و اهمیت پژوهش

 

اگرچه اندازه گیری کیفیت در حوزه تولیدات از سابقه ای طولانی برخوردار است اما این موضوع در عرصه خدمات به کمتر از 20 سال می رسد. پیچیدگی در شناسایی ویژگی ها یا پارامترهای کلیدی موثر در کیفیت فرایند های خدماتی در قیاس با فرایندهای تولیدی مهمترین علت تاخیر در توسعه ابزار های اندازه گیری کیفیت خدمات محسوب می شود (11) کیفیت خدمات به عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده ی موفقیت سازمان های خدماتی در محیط رقابتی امروز مورد توجه قرار گرفته است، هرگونه کاهش در رضایت مندی مشتریان به دلیل کیفیت پایین خدمات موجب نگرانی هایی برای سازمان های خدماتی است. به گفته برخی محققین سنجش کیفیت خدمات در صنعت خدمات ورزشی یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در حیطه ورزش می باشد (59). باشگاه های ورزشی به عنوان عملیاتی ترین بخش وزارت ورزش و جوانان به گونه ای مستقیم با این موضوع دست به گریبان است. همچنین به این موضوع اشاره شده است که سازمان های ورزشی ویژگی هایی دارند که آن ها را از سایر سازمان ها متمایز می نماید. اولا با توجه به اینکه مفهوم خدمات ورزشی برای عامه مردم تازگی دارد لذا هزینه ای که می کنند زیاد است در وهله بعدی مشتریان بخشی از اوقات فراغت و تفریح خود را که جزء ارزشمند ترین زمان های آن ها در طی زندگی است را در باشگها ها سپری می کنند. و نهایتا در اغلب باشگاه های ورزشی نوعی سرمایه گذاری عاطفی مانند احساس تعلق نیز که در بین مشتریان نسبت به باشگاه ایجاد می شود، صورت می پذیرد لذا این عوامل باعث می شود که انتظارات از این باشگاه ها بالاتر رود. بنابراین هدف اصلی مدیریت باشگاه های ورزشی جلب رضایت مشتری و رابطه خوب و مطلوب با وی است. چنانچه سازمان های ورزشی درک مناسبی از عوامل موثر بر رضایت مشتریان داشته باشند، بهتر می توانند از نتایج مثبت برخورداری از پایگاه مشتریان رضایتمند استفاده کنند، زیرا برآوردن انتظارات مشتریان در مورد ویژگی های کیفیت خدمات به رضایت مندی بالاتر آن ها می انجامد و باعث می گردد به خدمات وفادار بمانند و حتی آن را به دیگر مشتریان نیز پیشنهاد دهند. بر اساس تحقیقات سید جوادین مدیران ورزشی نیاز دارند بدانند بر اساس رضایت و در ک از کیفیت خدمات چه ویژگی هایی از خدماتشان بر مشتریان تاثیر می گذارد و به وفاداری رفتاری آن ها می انجامد (12).

 

دلایل زیادی را می توان برشمرد که بدان جهت باشگاه های دولتی و خصوصی باید به دنبال ارائه خدمات با کیفیت بالا به مشتریان خود باشد که از جمله می توان به موارد به شرح ذیل اشاره نمود:

 

افزایش انتظارات مشتریان: به گفته ی بسیاری از محققان تربیت بدنی، انتظارات مشتریان و استفاده کنندگان از باشگاه ها نسب به گذشته افزایش یافته است (17، 33). افزایش انتظارات مشتریان را می توان به چندین عامل ربط داد از جمله: افزایش آگاهی ها و سطح دانش مشتریان، تبلیغات دیگر سازمان های ورزشی در سراسر دنیا و مقایسه ای که مشتریان از وضع موجود خود با سایر کشورهای برتر در این زمینه می کنند، عملکرد رقبا و غیره. دومین عامل عوامل محیطی هستند، عوامل محیطی از جمله عوامل سیاسی و قانونی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سازمان ها را وادار به ارائه خدمات با کیفیت بالا می کنند برای نمونه طرح تکریم مشتریان در سازمان های اداری از جمله عوامل سیاسی به شمار می رود. به علاوه امروزه با گسترش دسترسی به اینترنت، مشتریان به راحتی می توانند به روزی را از سراسر جهان به دست آورند که این موضوع خود باعث افزایش انتظارات آن ها شده است (41). سومین عامل ماهیت خدمات می باشد، ارزیابی کیفیت خدمات با توجه به ویژگی های خدمات برای دریافت کنندگان آن ها مشکل می باشد. بدین دلیل مشتریان با توجه به شواهد فیزیکی احاطه کننده خدمت و نیز رفتار و برخورد کارکنان (که دو عامل اساسی در ارزیابی خدمت به شمار می رود) به ارزیابی کیفیت خدمات می پردازند. چهارمین عامل عوامل درونی سازمان می باشند. سازمان ها با فعالیت های ترفیعی خود انتظارات و خواسته های مشتریان را بالا می برند و در نتیجه مشتری وقتی به سازمان مراجعه می کند انتظار خدمات وعده داده شده را دارد (41، 42، 45). پنجمین عامل نیز مزایای ناشی از کیفیت خدمات است، علاوه بر موارد گفته شده مزایای ناشی از کیفیت خدمات خود عامل دیگری است که سازمان ها را به ارائه خدمات باکیفیت ترغیب می کند. یکی از اثرات مستقیم ارائه خدمات باکیفیت، افزایش توانایی سازمان جهت ارائه خدمات به صورت کالا به مشتریان است، چراکه سازمان ها دریافته اند که مشتریانشان چه خواسته ها و نیازهایی دارند. لذا از خدمات غیر ضروری کاسته و یا اینکه آنان را حذف می کنند (50). با افزایش کارایی و اثربخشی در ارائه خدمات بهتر به مشتریان، باعث تکرار مراجعه و گسترش تبلیغات دهان به دهان برای سازمان می گردد (41).

 

با توجه به رشد روزافزون جنبه های اقتصادی در ورزش، توجه به کیفیت خدمات ارائه شده به مشتریان و درک درست از انتظارات آن ها، به مدیران و مسئولان باشگاه های خصوصی و دولتی کمک خواهد کرد تا ضمن برآورده نمودن نیازهای مشتریان نه تنها به منافع اقتصادی بیشتر در سایه وفداری مشتریان برسند بلکه نقش پررنگتری در جذب و نگهداری مشتریان جدید اعمال کنند (69).

 

با توجه به موارد ذکر شده درک دیدگاه مشتریان از کیفیت خدمات ارائه شده در حیطه ورزش توسط باشگاه های خصوصی و دولتی می تواند راهنمای مناسبی برای مدیران آن ها بوده که همواره به دنبال ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده به مشتریان باشند. کسب اطلاعات این چنین از باشگاه های دولتی و خصوصی می تواند به شناخت علل و عوامل حضور و یا برعکس عدم حضور مشتری در سازمان های ورزشی کمک شایانی نماید و همچنین راه هایی را که مشتریان را در این باشگاه های ورزشی حفظ کنند به این مدیران معرفی و آشکار می کنند.

 

. Parasuraman et al

 

. SERVQUAL

 

. SERVQUAL

 

 

 

. Reliability